آخرین تحولات میدان های نفتی آزادگان و یادآوران

مدیر‌عامل شرکت مهندسی و توسعه نفت «متن» دیروز ضمن اظهاراتی با بیان آخرین اطلاعات مربوط به میدان های نفتی آزادگان و یادآوران گفت: مطالعه جامع میدان کیش در دست انجام بوده و فعلا با هیچ شرکت خارجی و داخلی در مورد توسعه این میدان مذاکره نشده است. مهدی بازارگان در حالی این سخنان را به «ایسنا»گفت: که یکی از منابع نفتی ایران در حاشیه یک سمینار در پکن تایید کرده بود، شرکت ملی نفت چین (CNPC) در حال مذاکره با شرکت ملی نفت ایران برای توسعه یک میدان عظیم گازی در خلیج‌فارس است. در این راستا شرکت نفت چین در‌حال‌حاضر مشغول برآورد کردن حجم این میدان است و قصد دارد که پیمانکار این پروژه باشد.

همچنین یکی از مقامات شرکت ملی نفت چین نیز با تایید تمایل این شرکت برای توسعه این میدان، تاکید کرده که مذاکرات در مراحل اولیه قرار دارد. این گزارش همچنین عنوان می‌کند که چین نیز با کمبود منابع گازی مواجه است و قصد دارد که به میزان قابل توجهی به واردات گاز بپردازد.

گزارش‌ها حاکی است که دومین مصرف‌کننده بزرگ انرژی جهان که با کمبود منابع انرژی برای تامین تقاضای روزافزون خود روبه‌رو است، یکی از شرکت‌های عمده‌ای است که خواستار توسعه پروژه کیش شده که از ذخایر گازی برآورد شده بالغ‌بر ۳۰تریلیون فوت مکعب برخوردار است. پیش‌تر غلامحسین نوذری، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، از توسعه میدان گازی کیش در آینده نزدیک خبر داده و گفته بود: این میدان دارای ظرفیت ۴۸تریلیون فوت مکعب است که تجاری بودن آن تایید شده است و با عملی کردن این پروژه‌ها، گاز مورد نیاز برای تزریق و مصرف داخلی و در نهایت صادرات تامین می‌شود. ایران برآورد کرده است که این پروژه گازی پس از طی مراحل توسعه، روزانه حدود ۷۶/۱میلیارد فوت مکعب گاز تولید کند.

شرکت ساینوپک، دومین شرکت بزرگ نفتی چین، در نوامبر ۲۰۰۴ توافقنامه واردات ۱۰۰میلیون تن ال.ان.جی از ایران به مدت ۲۵ سال و به ارزش ۱۰۰‌میلیارد دلار در ازای توسعه میدان یادآوران را امضا کرده بود که این توافق هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.

بازارگان درخصوص میدان آزادگان نیز با اشاره به اینکه شرکت نیکو (تابع شرکت نفت) دارای ۹۰‌درصد سهام توسعه میدان است، یاد‌آور شد: این شرکت در حال مذاکره با تعدادی از شرکت‌های اروپایی برای شریک کردن آنها در پروژه مزبور است، ضمن این که به موازات آن شرکت نیکو از طریق یکی از شرکت‌های تابع خود (پتروایران) پروژه را جلو خواهد برد.

این در حالی است که پیش‌تر، وزیر نفت پس از برگزاری نشست اضطراری اوپک در دوحه قطر از مذاکره با دو شرکت غربی برای جایگزینی با اینپکس ژاپن در پروژه توسعه میدان نفتی آزادگان خبر داده و ابراز امیدواری کرده بود که با یکی از آنها به زودی به توافق نهایی برسیم. البته وی از بیان جزئیات بیشتر در‌خصوص شرکت‌های مورد مذاکره با ایران یا تاریخ حصول توافق با این شرکت‌ها امتناع و تنها به ذکر شرکت‌های غربی اکتفا کرده و اضافه کرده بود که اگر به توافقی رسیدیم، نام این شرکت‌ها را اعلام می‌کنیم. نشریه میس در همین رابطه گزارش داد: پس از مدت‌ها کش و قوس در این پروژه و پس از آن که ژاپن امتیاز توسعه این میدان را از دست داد، شرکت ملی نفت ایران اکنون به دنبال شریکان جدیدی برای اجرای این پروژه ۲میلیارد دلاری است. این نشریه تاکید می‌کند که اکتشاف میدان آزادگان با ذخایر درجای ۲۶میلیارد بشکه‌ای به عنوان یکی از اساس‌های برنامه افزایش ظرفیت تولید شرکت ملی نفت ایران ارزیابی می‌شود، همچنین توسعه این میدان که قرار بود در چند فاز انجام شود، براساس انتظارات ۲۶۰هزار بشکه نفت در مرحله اول به میزان تولید می‌افزاید.

نشریه مطالعات اقتصادی خاورمیانه در ادامه گزارش خود تصریح می‌کند که شکست مذاکرات توسعه میدان آزادگان یک دردسر جدید برای شرکت ملی نفت به شمار می‌رود که تلاش می‌کند با وجود استقبال پایین از قرارداد‌های بیع‌متقابل موجود به جذب سرمایه‌گذاری خارجی بپردازد، ‌هرچند که شکست مذاکرات باعث می‌شود که این پروژه با قرارداد تجدیدنظر شده جدید بیع متقابل ادامه پیدا کند. این نشریه، دلیل اصلی شکست مذاکرات با ژاپن را خروج شریکان اولیه گروه اینپکس از قرارداد و افزایش غیر قابل قبول هزینه‌های تولید می‌داند.

یک مساله بسیار مهم دیگر در توسعه میدان این است که آزادگان در نزدیکی مرز عراق و در منطقه‌ای قرار دارد که زمانی مین‌های زیادی در آن کار گذاشته شده است. پیش از انقضای قرارداد، مقامات ایرانی امکان انجام عملیات مین‌روبی در عمق ۱۶متری را غیرممکن دانسته و اعلام کرده بودند که کار مین‌روبی تا عمق شش‌متری زمین انجام شده و برای عملیات توسعه آماده است. در این زمینه به محض پایان عملیات مین‌روبی، مقامات ایرانی از ژاپنی‌ها دعوت کردند که کار توسعه میدان نفتی آزادگان را شروع کنند، ولی طرف ژاپنی تمایلی به اجرای قرارداد از خود نشان ندادند و به تاخیر خود در اجرایی کردن پروژه ادامه دادند.

وضعیت توسعه میدان یادآوران و تکلیف نهایی این قرارداد با ساینوپک چین نیز سوال دیگری بود که بازارگان در پاسخ به آن گفت: مذاکرات فنی با شرکت چینی برای توسعه یادآوران و پروژه تهیه نقشه جامع این میدان تقریبا نهایی شده، اما مذاکرات قراردادی هنوز به نتیجه نهایی نرسیده است. براساس MOV (نقشه جامع میدان) که در سال گذشته تهیه شده است، طرف چینی بایستی براساس قرارداد‌های متداول بیع متقابل آماده عقد قرارداد باشد که هنوز شرایط را نپذیرفته است.

وزیر نفت چندی پیش از دادن مهلت ۲ ماهه به ساینوپک برای نهایی کردن قرارداد یادآوران و ورود تیم چینی در اواسط شهریورماه برای مذاکره درباره این میدان خبر داده بود.

در این خصوص رسانه‌های چین نیز به نقل از مقامات شرکت ساینوپک چین اعلام کردند که این شرکت به‌زودی قرارداد توسعه میدان یادآوران را با ایران نهایی خواهد کرد، همچنین ساینوپک موافقت خود را به تهیه و فراهم کردن تجهیزات لازم برای توسعه یادآوران اعلام داشته است. با نهایی شدن قرارداد توسعه یادآوران، ۵۱درصد از سهم میدان در اختیار بزرگ‌ترین پالایشگر چین و ۲۹درصد آن نیز در اختیار شرکت دولتی نفت و گاز هند قرار خواهد گرفت و مابقی آن را شرکت ملی نفت ایران در اختیار خواهد داشت.

چین و ایران در اکتبر ۲۰۰۴ تفاهمنامه‌ای را امضا کردند که بر اساس آن ساینوپک به توسعه یادآوران خواهد پرداخت و در ازای آن ایران سالانه ۱۰میلیون تن ال.ان.جی به مدت ۲۵سال و با هزینه ۱۰۰میلیارد دلار به چین می‌فروشد. این در حالی است که براساس این گزارش، شرکت رویال داچ‌شل که مشاوره فنی خود را در اختیار ساینوپک گذاشته است، ابراز تمایل خود را برای مشارکت در یادآوران اعلام داشته است.

به گزارش خبرگزاری فرانسه، میدان یادآوران در جنوب ایران قرار دارد و حجم ذخایر تثبیت‌شده آن ۳۰میلیارد بشکه برآورد می‌شود.

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت پیش از این نیز در مورد احتمال نهایی شدن مذاکرات با این شرکت چینی خاطرنشان کرده بود که اگرچه همواره امکان توسعه میدان توسط شرکت‌های بین‌المللی و داخلی وجود دارد و در صورت لزوم می‌توانیم اقدامات اجرایی را خودمان آغاز کنیم، اما ترجیح و هدف اصلی آن است که با شرکت چینی در مورد میدان یادآوران به نتیجه برسیم.