علیرضا کدیور

تقابل تاریخی تیم‌های استقلال و پیروزی روز گذشته برگزار شد. فارغ از نتیجه این مسابقه، برگزاری این دیدار حاشیه‌هایی داشت که از جنبه اقتصادی قابل توجه است. یکی از این موارد ابتکار جدید سازمان تربیت‌بدنی در پیش‌فروش بلیت این مسابقه پیش از برگزاری آن بود. ایده‌ای که به نظر می‌رسید می‌تواند مشکلات سال‌های گذشته را در هرج و مرج پیش از مسابقه و دسترسی تماشاگران مشتاق به بلیت این مسابقه حل کند. بلیت‌‌هایی که در سه قیمت‌ ۵، ۱۰ و ۲۰هزار ریالی برای طبقه دوم، طبقه اول و جایگاه قیمت‌گذاری شده بود. اما روند پیش‌فروش بلیت این مسابقه به گونه‌ای پیش رفت که تعداد زیادی از افراد موفق به تهیه بلیت نشدند و افرادی که توانستند بلیت تهیه کنند، قیمت‌هایی از چهار تا ۱۰برابر قیمت تعیین شده را پرداخت کردند. تا جایی که شنیده شد بلیت جایگاه به نرخ ۲۰۰هزار ریال نیز به فروش رفته است. جدای از عدم موفقیت سازمان در پیش‌فروش بلیت، خرید آن به قیمت‌های بالاتر نشان از قیمت‌گذاری ناکارای این کالا توسط سازمان تربیت‌بدنی دارد. در علم اقتصاد همواره برای هر کالایی در هر زمان و مکان مشخص، یک قیمت تعادلی وجود دارد. این قیمت به گونه‌ای است که عرضه و تقاضا برای این کالا متعادل می‌شود و اگر قیمت کالا به صورت مصنوعی، قیمتی به غیر از قیمت تعادلی (تلاقی منحنی عرضه و تقاضا) تعیین شود، عرضه و تقاضا متعادل نمی‌شود. به این صورت که اگر قیمت بالاتر از قیمت تعادلی باشد، عرضه‌های بالقوه در بازار با عدم تقاضا روبه‌رو می‌شود و در حالتی که قیمت کمتر از قیمت تعادل باشد، عرضه‌های بالقوه نمی‌تواند پاسخگوی تقاضا برای کالای مزبور باشد و در اصطلاح برای کالای مزبور صف تشکیل می‌شود که تشکیل صف به‌دلیل اینکه برخی از افراد حاضر به پرداخت قیمت تعادلی برای خرید کالا هستند، منجر به ایجاد بازار سیاه می‌شود. اتفاقی که در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در صفوف خرید بلیت مسابقه استقلال و پیروزی به وقوع پیوست اعتراض اکثر افرادی که قادر به خرید بلیت نشده بودند و افرادی که با وجود اعتراض، بلیت مسابقه را با قیمت‌هایی بسیار بالاتر از قیمت تعیین شده، خرید کرده بودند نشان از قیمت‌گذاری نامناسب این کالا از سوی مسوولان سازمان داشت.

این موضوع به صورتی دیگر نیز در سایر مسابقات دیده می‌شود. به این صورت که با توجه به عدم جذابیت برخی از مسابقات، قیمت‌گذاری یکسان برای مسابقات باعث فروش نرفتن بخشی از بلیت‌های مسابقات می‌شود. این موضوع زمانی حساس‌تر به نظر می‌رسد که کالایی مانند بلیت مسابقه، کالایی فاسدشدنی است و پس از پایان مسابقه عملا بی‌ارزش است. در واقع قیمت‌گذاری بلیت این مسابقات بالاتر از قیمت تعادلی صورت می‌گیرد و در نتیجه آن تقاضای موجود کمتر از عرضه بالقوه است.

جدای از شیوه فروش بلیت این مسابقه که با توجه به شعارهای دولت در الکترونیکی کردن امور روزمره مردم می‌توانست به روش کامپیوتری صورت گیرد، قیمت‌گذاری مناسب بلیت مسابقات ورزشی می‌تواند تا حد بسیار زیادی از هرج و مرج در فروش بلیت مسابقات بکاهد. توجه به این نکته لازم است که اکثر معضلات اجتماعی ریشه در یک نارسایی اقتصادی دارد و با برخورد اقتصادی مناسب با مشکلات اجتماعی می‌توان از بی‌نظمی‌هایی از این دست پیشگیری کرد.