بحث درباره تعلیق به معنای پذیرش تعلیق نیست

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با تشریح چگونگی حل‌وفصل پرونده هسته‌ای در فرآیند مذاکراتی تصریح کرد: بحث درباره تعلیق غنی‌سازی به معنای پذیرش تعلیق نیست، همچنان که تعلیق کوتاه‌مدت مورد درخواست غرب، تنها بهانه‌ای برای تبلیغ علیه ایران است. عبدالرضا رحمانی فضلی، که پیش از این نمایندگی مجلس شورای اسلامی، معاونت سیاسی صداوسیما و فعالیت در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در کارنامه کاری خود دارد، استاد دانشگاه‌های مشهد و شهیدبهشتی تهران نیز بوده و در کنار یک سال فعالیتش در سمت قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، در رشته جغرافیای دانشگاه شهید بهشتی هم تدریس می‌کند. وی در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس به تشریح ابعاد مختلف مذاکرات هسته‌ای ایران پرداخت.

آنچه در پی می‌آید بخشی از این گفت‌وگو است:

بحث کردن درمورد تعلیق به معنای پذیرفتن تعلیق نیست

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی مذاکرات اخیر لاریجانی و سولانا را برمبنای دو دور قبل خواند و مذاکرات قبل را براساس پاسخ ایران به پیشنهاد اروپایی‌ها بیان کرد و گفت: اروپایی‌ها بعد از ارائه بسته پیشنهادی منتظر پاسخ ایران بودند و به‌رغم ارجاع پرونده به شورای امنیت بر مذاکره مجدد ایران با گروه ۵+۱ تاکید کردند. البته قرار شد پیش از مذاکره اصلی، سولانا مذاکرات را با آقای لاریجانی ادامه دهد تا فضا و شرایط اولیه مهیا برای مذاکره نهایی شود.

وی با ذکر این نکته که قرار بود دور سوم مذاکرات همزمان با جلسه سازمان ملل و حضور احمدی‌نژاد در نیویورک انجام شود، گفت:‌ به دلیل تعلل در ارائه ویزا، این سفر از سوی آقای لاریجانی انجام نشد و مذاکرات باقی ماند تا دور سوم آن در بروکسل ادامه یافت و مبنای مذاکره مشخص شد.

رحمانی ‌فضلی در ادامه، پاسخ ایران به بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ را دارای سه محور اساسی شامل ابهامات ایران نسبت به بسته پیشنهادی، سوالات ایران و راهکارها، شیوه‌ها، روش‌ها و تحلیل‌هایی عنوان کرد که ایران باید ارائه می‌کرد و افزود:‌ بنابراین تا دور دوم طرفین نسبت به رسیدن مذاکرات به مقدماتی مناسب ابراز رضایت کرده و جلسه را قابل تداوم دانستند.

وی موضوع اصلی مذاکرات لاریجانی و سولانا را چگونگی آماده کردن فضا و شرایط برای ورود به مذاکره اصلی با گروه ۵+۱ ذکر کرد و یادآور شد: در این زمینه نیز توفیقاتی به دست آمد و طرفین هم در مصاحبه‌های خود تاکید کردند که درباره چگونگی، روند، عناصر و عوامل مذاکره با یکدیگر صحبت‌هایی را انجام دهند.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی اضافه کرد: موضوع دیگری که قابل بحث است، تناقض‌گویی‌های رسانه‌های غربی درخصوص بحث تعلیق بود.

وی گفت: از دور دوم مذاکرات موضوع تعلیق مطرح شد، منتهی تعلیق به دوگونه در رسانه‌ها مطرح شد، یکی آن که بعضی رسانه‌ها اعلام کردند که ایران تعلیق را از دو تا سه ماه پذیرفته و حتی مدتی طولانی‌تر، اما مساله واقعی ‌این نبود و ما گفتیم حاضر هستیم در درون مذاکره‌ای که با شما داریم، در مورد تعلیق هم بحث کنیم.

قائم مقام لاریجانی با تاکید بر این که «بحث کردن درباره تعلیق به معنای پذیرفتن تعلیق نیست»، تصریح کرد: این بدین معنا است که ما حاضریم دلایل و صحبت‌های آنها را بشنویم، استدلال‌های خودمان را بگوییم و نهایتا متوجه شویم که فضای فکری آنها در مورد تعلیق چیست.

اگر مبنا «ان.پی.تی» باشد، فاصله زمانی تا مذاکره اصلی نداریم

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ادامه داد: یقینا‌ مذاکره در این زمینه در یک یا دو جلسه تمام نخواهد شد و حتما باید یک مبانی، ‌اصول، فرضیات و یکسری تفاهمات اولیه‌ای باشد که مذاکره در آن چارچوب صورت گیرد.

وی یادآور شد: یکی از چارچوب‌هایی که ما در این زمینه داریم «ان.پی.تی» است، به دلیل آن که ایران عضو «ان.پی.تی» بوده و از حق قانونی آن برخوردار است، لذا اگر بخواهند با فشار روی سر ما بایستند و بعد بگویند مذاکره کنید، مذاکره معنایی ندارد، چرا که این مذاکره در شرایط عادی نیست.

رحمانی فضلی افزود: یا اگر بخواهند موضوعات دیگری همانند پیش‌شرط یا نتیجه‌گیری‌های از قبل مشخص شده‌ای را مبنای مذاکره قرار دهند، این نیز عادلانه نیست و ما آن را نمی‌پذیریم.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با تاکید بر این که «اگر این ابزار، شرایط و وسایل مهیا شود، ما می‌توانیم به مرحله اصلی وارد شویم»، افزود: از نظر ما مذاکره با سولانا مراحل مقدماتی و بخشی از مذاکره است، به دلیل این که آقای سولانا از طرف گروه ۵+۱ اختیارات کامل را برای مذاکره با ایران دارد.

وی با اشاره به دیدار اخیر لاریجانی و سولانا (در دور سوم) گفت: در این نشست نیز مقرر شد که طی این هفته و هفته‌های بعد به صورت تلفنی یا در صورت لزوم با برگزاری جلسات دیگر بتوانیم بقیه مسائل و مشکلات را حل کرده تا وارد مساله اصلی شویم.

رحمانی‌فضلی خاطرنشان کرد: اگر کشورهای مقابل بخواهند موضوع را فقط از طریق جنبه‌های فنی، حقوقی و قانونی پیگیری کنند و مبنا را «ان.پی.تی» یا شورای حکام آژانس قرار دهند، از نظر ما هیچ فاصله زمانی برای ورود به مذاکره اصلی لازم نیست، اما اگر بخواهند موضوع را با مسائل دیگری که مد نظر آمریکا، انگلیس و برخی کشورها است، پیگیری کنند، یقینا این روند طولانی خواهد بود.

دیپلماسی قوی در موضوع هسته‌ای

وی با اشاره به اظهارات اروپاییان مبنی بر این که استفاده از فناوری هسته‌ای حق قانونی ایران است، گفت: آنها نمی‌توانند این حق را کتمان کنند، چرا که ما عضو آژانس هستیم، حق عضویت می‌پردازیم و در جلسات آن شرکت می‌کنیم و آنها نیز بازرسی‌ها را انجام می‌دهند، منتهی آنها می‌گویند ما به روند کار شما اعتماد نداریم، مبنی بر این که احتمالا‌ شما از مسیر منحرف می‌شوید. این دو جواب دارد، جواب اول نتیجه گزارش‌هایی بوده که آژانس تاکنون از ایران داشته است که آژانس در این گزارش‌های خود هیچ وقت اعلام نکرده که ایران از مسیر کار خود منحرف شده است. جواب دوم این است که ایران همان‌طور که بارها اعلام کرد، برای اطمینان خاطر حاضر است کشورهای اروپایی، روسیه و چین را در درون فعالیت خود مشارکت دهد و کنسرسیومی تشکیل دهد تا آنها مطمئن شوند که ما از فعالیت‌های خود منحرف نمی‌شویم، منتهی باید در این بین اعتمادسازی صورت گیرد که سوءاستفاده نشود.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی درخصوص رایزنی اخیر لاریجانی با مقامات چینی هم گفت: ما با همه کشورها اعم از کشورهای جهان سوم، غیر متعهدها، کشورهای اروپایی، روسیه، چین، ایتالیا، اسپانیا، سوئیس و مابقی کشورهایی که به نوعی می‌توانند در احقاق حقوق ما موثر باشند، ارتباط برقرار می‌کنیم.

رحمانی فضلی ادامه داد: ارتباط اخیر آقای لاریجانی با چینی‌ها هم به دنبال توجیه دور اخیر مذاکرات بود، برای آن که ما در مراحل بعدی با هماهنگی و همکاری بیشتری با کشورها کارها را جلو ببریم.

وی در مقایسه‌ای فضای کنونی مذاکرات را نسبت به گذشته بسیار مناسب توصیف کرد و افزود: در این فاصله اتفاقات بسیار زیادی افتاده است، اولا‌ ما در زمان طرح این بحث در تبدیل کیک زرد دچار اشکال بودیم و این کار انجام شد، در مرحله بعد کار زنجیره ۱۶۴تایی شروع و این کار نیز انجام شد، علاوه بر این کار تحقیق و توسعه نیز صورت گرفت و در همکاری‌هایی که با آژانس داشتیم، اثبات کردیم که ما مسیر انحرافی را دنبال نمی‌کنیم و این از نظر افکار عمومی و سازمان‌های بین‌المللی قابل اعتنا است.

قائم مقام لاریجانی با اشاره به اهمیت و نقش ایران در منطقه یادآور شد: قدرت و اثرگذاری ایران با دیگر کشورهای منطقه قابل مقایسه نیست که هر وقت آنها بخواهند بتوانند در آنجا نفوذ کنند.

رحمانی‌ فضلی گفت: بررسی روند یکساله نشان می‌دهد که ما در موضع و جایگاهی هستیم که آنها به‌‌رغم اینکه دو بار موضوع ما را به شورای امنیت ارجاع می‌دهند و می‌گویند باید در آنجا تعیین تکلیف شود، مجددا به مسیر مذاکره بازمی‌گردند.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به اینکه طرف مقابل مذاکره و گفت‌وگو را اصل می‌داند، خاطرنشان کرد: ما هم موافق هستیم که موضوع را از طریق مذاکره حل کنیم، چرا که به غیر از مذاکره موضوع پیچیده می‌شود و شرایط منطقه‌ای کاملا تحت تاثیر این موضوع قرار خواهد گرفت.

وی در خصوص ابتکار عمل جدید ایران در مذاکرات هم گفت:‌ ما درباره تعلیق هیچ نوع ابتکار عمل جدیدی به جز همان صحبت‌هایی که از قبل داشتیم و اخیرا هم ریاست محترم جمهور به صراحت اعلام کردند، نداریم. وی در خصوص اظهار امیدواری لاریجانی در مصاحبه با مجله آلمانی مبنی بر توافق راهبردی با طرف‌های مذاکره کننده خاطرنشان کرد:‌ توافق راهبردی که آقای لاریجانی به آن اشاره داشت، همان چگونگی مذاکره است.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی، توافق راهبردی را توافقی بزرگ خواند و گفت: به این معنا که ما و آقای سولانا که نماینده ۵+۱ است، قبول کردیم مذاکره را با همین حال انجام دهیم، یعنی بدون اینکه بحث تعلیق مطرح باشد و این گام بسیار بزرگ و یک توافق راهبردی است.

رحمانی فضلی با اشاره به‌ اختیاراتی که از قبل به آقای سولانا واگذار شده بود، اضافه کرد: به نظر ما این توافقی که آقای لاریجانی با سولانا داشتند، توافقی قطعی است، چون ایشان با اختیار وارد این جلسه شدند.

اختلاف نظری میان احمدی‌نژاد و لاریجانی نیست

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی درخصوص برخی اظهار‌نظرها مبنی بر وجود اختلاف نظر بین احمدی نژاد و لاریجانی پیرامون انعطاف در برابر غرب در مساله هسته‌ای، این اختلاف را رد و تصریح کرد: سایت‌ها و رسانه‌های خارجی همواره به دنبال این هستند که داخل کشور را توأم با اختلاف و عدم انسجام و درگیری نشان دهند.

وی افزود: مسیر تصمیم‌گیری در خصوص موضوع برنامه هسته‌ای به گونه‌ای‌ است که به فرد متکی نیست، یعنی دارای مراحل کارشناسی و کمیته‌های بررسی است. بعد شورای‌عالی امنیت ملی است که ریاست محترم جمهوری در راس آن هستند و بعد نیز مصوبات شورای‌عالی امنیت ملی در نظام مصوب می‌شود و بعد از اینکه مصوب می‌شد، قابلیت اجرایی می‌یابد.

وی ادامه داد: اگر احتمالا برخی نظرات کارشناسی یا دیدگاه‌های خاصی وجود دارد که می‌تواند در همه موضوعات متفاوت باشد، به معنای اختلاف در نگرش به اصل موضوع نیست و نهایت این موضوع در مسیر تصمیم‌گیری خودش به گونه‌ای طراحی شده که هیچ اختلافی نمی‌تواند مبنا باشد. ضمن اینکه بین لاریجانی و احمدی‌نژاد در این خصوص هیچ‌گونه اختلافی نیست.

رحمانی فضلی در خصوص اعلام ایران در اردیبهشت ماه مبنی بر افزایش تعداد سانتریفیوژها و اینکه با توجه به پیشرفت پروسه مذاکراتی ایران و اروپا، تهران در این زمینه چگونه عمل خواهد کرد؟ گفت: ما اعلام کردیم که در مرحله تحقیق و توسعه هستیم و روند کار فعلی را زیر نظر آژانس ادامه می‌دهیم، بنابراین امیدواریم تا جایی که می‌توانیم این امر را با رعایت مقررات و قوانین و زیر نظر آژانس انجام داده و کار را جلو ببریم و تعداد زنجیره‌ها را در حدی که امکان پیشرفت و امکان کار برای ما فراهم می‌شود، افزایش دهیم.

قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی در ادامه با تاکید بر اینکه موضوع هسته‌ای جزو ضروریات و نیازهای کشور است، گفت: این تکنولوژی از بعد اقتصادی و علمی مورد حمایت قرار گرفته و مردم در مراحل مختلف و با نظرسنجی‌های متفاوت از آن حمایت کردند.

وی تصریح کرد: مسوولیت، جایگاه، قدرت و امکانات ایران به گونه‌ای نیست که آمریکا بخواهد با روش‌های دیگر با ایران برخورد کند، لذا در صورتی که انسجام، وحدت، همدلی و حمایت از این موضوع و مسوولان داشته باشیم، کشورهای اروپایی، آمریکا و باقی کشورها مجبور می‌شوند با مذاکره و قانونی با ما طرف شوند، اما اگر در داخل کشور ایجاد اختلاف و انشقاق کنند و موجب شوند دو یا چند دستگی و تخریب صورت گیرد، یقینا ما قدرت ملی‌مان را از دست خواهیم داد.

وی ابراز امیدواری کرد که در این مسیر با محور وحدت، انسجام و حمایت پیش رویم تا بتوانیم به حق قانونی خود برسیم.

نظر قائم مقام دبیر شورای‌عالی امنیت ملی را در خصوص تهدیدات درجه یک کشور جویا شدیم که وی در پاسخ با بیان اینکه هیچ‌گونه تهدید بالفعلی ایران را تهدید نمی‌کند، گفت: اگر شرایط ما در داخل به طرف گسست و عدم وحدت پیش رود، این می‌تواند به عنوان یک تهدید جدی داخل کشور مطرح باشد.

وی اضافه کرد: اگر تحریک اقوام و اقلیت‌ها، طرح مسائل و مشکلات مربوط به اقشار و دامن‌زدن به آن و اختلاف اندازی بین احزاب و گروه ها در مقطعی به هم گره و پیوند بخورد، می‌تواند به عنوان یک خطر در داخل کشور مطرح باشد.

رحمانی فضلی بیان داشت: مساله بعدی که برای ما نه به عنوان یک تهدید، بلکه به عنوان یک نگرانی می‌تواند مطرح باشد، بحث کارآمدی است. مردم ما به عنوان حافظان و عامل انقلاب، انتظار و توقعشان از مسوولان کشور این است که بتوانند مشکلات آنها را حل و به مطالبات و نیازهای منطقی و معقول آنها پاسخ دهند.

قائم مقام لاریجانی با بیان اینکه با وجود امکانات مناسب در کشور هیچگونه بهانه‌ای برای کوتاهی یا کم‌کاری نیست، گفت: اگر سیستم‌ها در ابعاد مختلف اعم از اجرایی، قضایی و بقیه امور را به‌گونه‌ای فعال نکنیم که کارآمدی را در نظام تقویت کند، می‌تواند موجب نارضایتی و نهایتا موجب نگرانی باشد.