درباره رادار گابالا

رادار گابالا یا ایستگاه رادیویی گابالا، یک سامانه ضدموشکی غول‌آسای راداری است که در سال ۱۹۸۵ در ناحیه گابالا در جمهوری آذربایجان توسط دولت مرکزی اتحاد جماهیر شوروی بنا نهاده شد. این ایستگاه رادیویی که گستره‌ای به شعاع شش‌هزار کیلومتر را در بر می‌گیرد، برای آن ساخته شد که پرتاب موشک‌ها را حتی از اقیانوس‌ هند دیده‌بانی کند. دامنه نفوذ این رادار، ایران، ترکیه، هند و کل منطقه خاورمیانه را در بر می‌گیرد. توانایی این رادار به دیده‌بانی پرتاب موشک خلاصه نمی‌شود و توانایی رهگیری خط سیر موشک‌ها را دارد، بنابراین می‌تواند یک سیستم ضدموشکی را پشتیبانی کند. در این ایستگاه قریب به ۱۰۰۰ کارشناس روس مستقر هستند. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، طی مذاکراتی جمهوری آذربایجان از سال ۲۰۰۲ به مدت ۱۰سال این پایگاه را به اجاره در اختیار روسیه قرار داد. درباره تاثیرات منفی زیست‌محیطی فعالیت این ایستگاه حرف و حدیث‌ها بسیار است. دنیای اقتصاد- برخی اعضای پارلمان در اولین روز کاری مجلس پس از اعلام پیشنهاد پوتین به جرج بوش در نشست سران هشت کشور صنعتی جهان مبنی بر استفاده از رادارهای گابالا در‌جمهوری آذربایجان به جای استقرار سپر دفاع موشکی در اروپای شرقی، نسبت به این اقدام روسیه اعتراض کردند و دو نفر از آنان در این باره به وزیر امور خارجه کشورمان تذکر دادند.

محمدتقی رهبر، نماینده اصفهان و محمدرضا میرتاج‌الدینی نماینده تبریز، نمایندگانی بودند که به این موضوع توجه نشان دادند. این دو در تذکر خود بر لزوم اعتراض به مقامات روسی در مورد پیشنهاد رییس‌جمهوری این کشور درخصوص استقرار سپر ضدموشکی آمریکا در‌جمهوری آذربایجان تاکید کردند و این پیشنهاد را «تهدیدکننده منافع ملی ایران» دانستند.

از سوی دیگر نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه‌های جداگانه به موضع‌گیری در قبال این موضوع پرداختند.

به اعتقاد یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، پیشنهاد ساخت سپر موشکی در آذربایجان توسط پوتین، نشانگر یک نوع همراهی و انفعال روسیه نسبت به آمریکا است. رشید جلالی جعفری با تاکید بر این‌که روسیه با پیشنهاد خود نشان داد که قصد مباهله جدی با آمریکا و یا اروپا و غرب را ندارد به ایسنا، گفت: چنین موضعی از طرف روسیه بسیار بعید بود. به اعتقاد نماینده مردم کرج در خانه ملت، این پیشنهاد نوعی انحراف است که آمریکا را در مقابل یک جور واکنش قرار می‌دهد. زیرا اگر قصد آنها ایران باشد، می‌توانند به آذربایجان بیایند، اما اگر روسیه و چین را مدنظر دارند، پس ایجاد تجهیزات در اروپا و به ویژه اروپای شرقی می‌تواند موضوع ایران را منتفی کند.

کاظم جلالی‌ نیز گفت: روس‌ها چون گمان می‌کنند آمریکایی‌ها دنبال مهار روس‌ها هستند چنین پیشنهادی به آمریکا داده‌اند.

مخبر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در جمع خبرنگاران در خصوص پیشنهاد روسیه مبنی بر طرح آمریکا برای مستقر شدن سپر دفاع موشکی آمریکا در آذربایجان به جای چک و لهستان، گفت: اصل بحث رقابتی است که بین آمریکایی‌ها و روس‌ها وجود دارد. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، افزود: اساسا رشد اقتصادی منطقه ما در گرو صلح و ثبات و امنیت است و حضور قدرت‌های بزرگ و پایگاه‌های نظامی در منطقه منجر به افزایش رقابت‌های تسلیحاتی و کاهش رشد اقتصادی خواهد شد و این به نفع هیچ‌کدام از کشورهای منطقه نیست. وی گفت: ایران نسبت به این سیاست که برخی از کشورها، ایران را وجه‌المصالحه دیپلماسی خود قرار دهند، مخالف است. ما این حرکت را کاملا در گوشه ذهن خودمان داریم و البته دستگاه دیپلماسی ما باید به شدت نسبت به این مساله واکنش نشان دهد و اجازه ندهد که ایران وجه‌المصالحه قدرت‌های بزرگ قرار گیرد.

مخالفت عراقی‌ها

جمعی از سیاسیون و اعضای مجلس نمایندگان عراق روز یکشنبه با پیشنهاد روسیه برای استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در کشورشان مخالفت کردند.

ولادیمیر پوتین رییس‌جمهوری روسیه به جرج بوش پیشنهاد داد که سپرهای دفاع موشکی را در عراق یا ترکیه نصب کند یا اینکه از رادار روسیه در‌جمهوری آذربایجان برای فعالیت‌های تجسسی خود استفاده کند.یکی از اعضای ائتلاف یکپارچه عراق از این پیشنهاد روسیه ابراز شگفتی کرد. شیخ جلال‌الدین صغیر گفت: قانون اساسی عراق با تبدیل عراق به انبار سلاح یا سیستم‌های دفاع موشکی در خاک این کشور به صراحت مخالفت کرده است.

وی با تاکید بر این که همه گروه‌های سیاسی عراق با این پیشنهاد مخالف هستند، افزود: استقرار سپردفاع موشکی به معنی ایجاد مشکلات و بحران بیشتر برای عراق است و باعث بروز تنش در روابط خارجی عراق با کشورهای دیگر خواهد شود.

وی اضافه کرد: عراق به پیشنهاد پوتین که درصدد تبدیل این کشور به میدانی برای درگیری‌های منطقه‌ای است، نیازی ندارد.

جبهه توافق عرب‌های سنی سومین شریک بزرگ در دولت وحدت ملی عراق و سومین فراکسیون در مجلس عراق نیز با پیشنهاد روسیه مخالفت کرد. سلیم عبد‌ا... الجبوری سخنگوی این جبهه گفت: ما با تبدیل کشورمان به میدان تجربه‌های تسلیحاتی و سپرهای دفاع موشکی مخالفیم. وی تاکید کرد: عراق نمی‌خواهد به میدانی برای درگیری‌های بین‌المللی تبدیل شود و تنها دولت عراق در خصوص این‌گونه مسائل حق تصمیم‌گیری دارد. همبستگی کردستان دومین شریک بزرگ دولت وحدت ملی عراق و دومین فراکسیون مجلس با نیز پیشنهاد رییس‌جمهوری روسیه را بسیار منفی و بد ارزیابی کرد. محمود عثمان تاکید کرد: عراق نیازی به مشکلات بیشتر ندارد و این گونه پیشنهادها مشکلات و بحران‌های بیشتری را برای عراق به همراه خواهد داشت، بدون اینکه نفعی برای بغداد داشته باشد.

وی گفت: سیستم سپر دفاع موشکی آمریکا برضد کشورهای دیگر نصب می‌شود و همین امر باعث ایجاد خصومت‌های خارجی دیگربرضد عراق خواهد شد. عثمان گفت: سپر دفاع موشکی به معنای نقض حاکمیت ملی عراق است و حکومت عراق موضع تندی در قبال آن اتخاذ می‌کند. اسامه النجیفی از «العراقیه» چهارمین فراکسیون بزرگ در مجلس نمایندگان عراق نیز از این پیشنهاد روسیه ابراز تعجب کرد و آن را نقض حاکمیت ملی و استقلال عراق دانست.

وی بر ضرورت محکومیت این پیشنهاد روسیه توسط مجلس نمایندگان عراق تاکید کرد و گفت: تصمیم‌گیری در این‌گونه مسائل به مجلس و دولت عراق بر می‌گردد.