سینمای ایران رو به نابودی

محمد خرمی

این روزها، بحث قاچاق فیلم‌های ایرانی در همه جا پیچیده است و بحث داغ محافل فرهنگی و هنری شده است. تمامی نهادها و سازمان‌های دولتی و امنیتی نیز اعلام آمادگی کرده‌اند تا در مبارزه با این پدیده و متلاشی کردن باندهای مافیایی ایستادگی خواهند کرد. انگشت‌ها نیز پی در پی به سوی اشخاص و سازمان‌های مختلف نشانه می‌رود و در این آشفته بازار، سرمنشا ماجرا معلوم نیست. نیروی انتظامی نیز خبر از دستگیری فروشندگان و توزیع‌کنندگان می‌دهند اما این دستگیری‌ها چه تاثیری در اصل ماجرا داشته است و چرا برخی فیلم‌ها به این بازار قاچاق می‌شوند و آن هم به این شکل؟ مافیای قاچاق فیلم به کار خود ادامه می‌دهد و ما همچنان به دور خود می‌گردیم و سوال اصلی این است که این مافیا کیست؟ این بازار، چگونه بازاری است که به‌رغم این همه کوشش‌ها و بسیج‌شدن نهادهای مختلف به کار خود ادامه می‌دهد و هر چه این مبارزه علنی‌تر می‌شود، مافیا نیز فعال‌تر عمل می‌کنند؟

چندی پیش اسداللهی، دبیر شورای هماهنگی ستاد مبارزه با قاچاق فیلم اعلام کرد: «۸۰درصد از قاچاقچیان دستگیر شده را بدون اخذ تضمین رها شده‌اند و ۲۰درصد نیز با اخذ کفالت و وثیقه آزاد شده‌اند، چون نمی‌خواهند زندان‌ها نباید پر شود».

سخنگوی قوه قضائیه در واکنش به این خبر گفت: «افرادی که از مسائل قضایی و مفاد پرونده‌های قضایی هیچ‌گونه اطلاعی ندارند با ارائه آماری غلط و مغرضانه سعی در زیر سوال بردن تلاش‌های گسترده قوه قضائیه در راستای ارتقای امنیت اجتماعی و تشویش اذهان عمومی دارند».

همچنین روز گذشته رییس پلیس اطلاعات و امنیت عمومی نیروی انتظامی اعلام کرد قوه قضائیه و ناجا در برخورد با قاچاق فیلم‌ها هماهنگ عمل می‌کنند. حسین اشتری در این نمابر یادآور شده است: آن قوه محترم به‌رغم خلا قانونی در رابطه با کپی‌رایت برخورد قاطع با این‌گونه افراد به عمل می‌آورد.

بحث قانون کپی‌رایت چند سالی است مطرح شده است ولی هنوز قانونی در این زمینه وجود ندارد. دکتر عماد افروغ درباره قانون کپی‌رایت گفت: با وجود اینکه وزارت ارشاد به مجلس قول داده بود لایحه پیوستن ایران به کپی‌رایت را آماده کند تاکنون هیچ لایحه‌ای به مجلس ارائه نشده است، بخشی از کپی‌رایت مربوط به حق تکثیر آثار سینمایی و اقدامات غیرقانونی در این زمینه است که قوانین وجود دارد ولی رعایت نمی‌شود.

با توجه به صحبت‌های رییس کمیسیون فرهنگی مجلس، وزارت ارشاد باید اقدامات لازم را به وجود آورد و لایحه را برای حمایت از حقوق معنوی پدیدآورندگان آماده کند. اما شاید در این زمینه سخنان وزیر فرهنگ و ارشاد نیز جالب باشد. صفار هرندی در واکنش با پدیده قاچاق فیلم‌های ایرانی گفت: به نظر می‌رسد کسانی قصد انتقام گرفتن از این مدیریت فرهنگی را دارند، به طوری که با اقدامات خرابکارانه خود از یک سو قصد سواستفاده اقتصادی داشته و از سوی دیگر می‌خواهند از دولت در بخش فرهنگی انتقام بگیرند. بنابر گفته یکی از دستفروشان، نسخه قاچاق فیلم «اگه می‌تونی منو بگیر» ساخته شاهد احمدلو که از یک روز پس از اکران در کنار خیابان‌ها به فروش می‌رود، از چند روز قبل در بازار قاچاق موجود بود که گویا مافیا لطف کرده‌اند تا یک روز پس از اکران از فروش آن خودداری کرده‌اند.

از هم‌اکنون تهیه‌کنندگان وعوامل فیلم‌هایی که در نوبت اکران قرار دارند در حال تمهیداتی برای جلوگیری از قاچاق فیلمشان هستند. فرازمند تهیه‌کننده «سنتوری» اعلام کرده است که نسخه ۳۵میلیمتری را برای اکران به سینماها تحویل می‌‌دهند.

اتحادیه تهیه‌‌کنندگان و توزیع فیلم ایران اعلام کرده که ۴۴۰هزار نسخه فیلم سرقت شده و قاچاق توسط ستاد مبارزه با سرقت فیلم‌های ایران جمع‌آوری و تحویل مرکز قضایی ارشاد و دیگر مراکز قوه‌قضائیه شده است. این تعداد نسخه، اندک نیست ولی اگر از بازار دستفروش‌های CD و DVD گذری داشته باشید به نظر نمی‌آید که دچار مشکلی شده باشند.

بنابراین گزارش، سینماگران نیز قرار است در تجمع بزرگ اعتراض‌آمیزی نسبت به قاچاق محصولات سینمایی واکنش نشان دهند. علی‌معلم، نایب رییس هیات مدیره‌ خانه سینما بعد از برپایی اولین جلسه «کمیته ساماندهی اعتراضات صنوف سینمایی‌ به ناامنی عرضه محصولات فرهنگی» در خانه سینما برگزار شد، در جمع خبرنگاران گفت: این تجمع که در هفته آینده برگزار می‌شود، اولین اقدام این کمیته است که جزییات بیشتر آن بعد از جلسه چهارشنبه‌ اعلام می‌شود.

وی افزود: خانه سینما از آنجا که تصور می‌کند، ناامنی که در زمینه توزیع محصولات فرهنگی به‌وجود آمده به‌طور حتم از پشتیبانی باند‌هایی برخوردار است که تنها سود مالی مساله آنها نیست و همچنان معتقد است مساله قاچاق فیلم ایرانی و ناامنی عرضه محصولات سینمای ایران ضررش فقط به تولیدکنندگان نمی‌رسد و تمامی صنوف از این مساله دچار ضرر و زیان می‌شوند.

معلم با تاسف از اینکه حرکت‌های مجاری رسمی هم به‌نتایج سودمندی در این زمینه نرسیده است گفت: هیات مدیره خانه سینما تصمیم گرفت تا این موضوع را مورد بررسی قرار دهد و کمیته ساماندهی اعتراضات صنوف سینمایی به ناامنی عرضه محصولات فرهنگی را تشکیل دهد، بنابراین با حضور عده‌ای از سینماگران، اولین جلسه آن تشکیل شد و بحث‌هایی در آن انجام شد.

معلم به موارد مطرح شده اشاره کرد و گفت: معتقدیم سرچشمه برخی از این جریانات صرفا حقوق مادی سینمای ایران را زیر سوال نبرده است بلکه درپی نابودی صنعت سینمای ایران است.

این مساله شوخی نیست. سینمای ایران روبه نابودی است و کسی نمی‌تواند در برابر این نابودی مقابله کند. تهیه‌کننده‌ها دیگر برای ساخت فیلم مطمئن نیستند و عده‌ا‌ی از آنها تا حدودی از ساخت فیلم خودداری می‌کنند. نهادها باید به جای درافتادن با یکدیگر فکر چاره‌ای باشند. زبانم لال، شاید روزی برسد که باید عزادار کل صنعت سینمای ایران باشیم.