در حالی که به نظر می‌رسید تازه‌ترین تلاش دیپلماتیک ایران و اتحادیه اروپا برای خارج ساختن مساله اتمی ایران از بن بست جاری بدون گشایشی عمده پایان یافته، جزئیات بیشتری از آنچه طرفین این مذاکره تحت عنوان «پیشرفت» در روند دیپلماتیک حل این مساله مطرح کرده‌اند، گزارش می‌شود.

یک روز پس از آنکه علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و خاویر سولانا، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با یکدیگر دیدار و گفتگو کردند، سخنگوی سولانا گفته ایران اعلام آمادگی کرده که در مورد همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و اطلاعاتی که این آژانس درباره فعالیت اتمی ایران مطالبه کرده با آژانس به مذاکره بنشیند. همزمان با انتشار اظهارات سخنگوی خاویر سولانا درباره محتوای گفت‌وگو‌های وی با علی لاریجانی، وزیرخارجه آمریکا وارد مادرید، پایتخت اسپانیا شد، جایی که مذاکرات سولانا و لاریجانی در آن برگزار شده است.

کاندولیزا رایس وزیرخارجه آمریکا پس از ورود به مادرید به خبرنگاران گفت: هنوز با آقای سولانا صحبت نکرده‌ام تا جزئیات مذاکرات وی با لاریجانی را از زبان او بشوم اما به نظر می‌رسد که ایران حاضر نیست شرط از سرگیری مذاکره بر سر فعالیت اتمی خود، یعنی تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را عملی کند.

با این حال، وزیر خارجه آمریکا سعی کرده است اطمینان دهد که کشورش برای جنگ با ایران آماده نمی‌شود و اینکه شکافی در دولت آمریکا در مورد نحوه برخورد با ایران وجود ندارد.

کاندولیزا رایس پس از آن اظهار‌نظر می‌کرد که محمد البرادعی، مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی نسبت به«دیوانه‌های تازه‌ای» که خواستار حل مناقشه جاری بر سر برنامه اتمی ایران از طریق بمباران هستند هشدار داد.

کاندولیزا رایس در پایان سفر اروپایی خود در اسپانیا گفت: رییس‌جمهوری آمریکا کاملا روشن ساخته که سیاست ما چیست و این سیاست مورد حمایت همه اعضای کابینه او و همچنین معاون رییس‌جمهوری ایالات متحده است.

وی در ارتباط با سیاست کشورش برای حل مناقشه جاری بر سر برنامه اتمی ایران گفت: رییس‌جمهوری ابهامی باقی نگذاشته که ما در مسیر دیپلماسی گام بر می‌داریم.

پیش‌تر البرادعی در مصاحبه‌ای با یک برنامه مستند کانال چهار رادیوی بی‌بی‌سی که جمعه شب پخش شد با شدیدترین لحن علیه اقدام نظامی برای متوقف کردن برنامه غنی‌سازی اورانیوم ایران هشدار داد.

وی کسانی را که خواهان بمباران تاسیسات اتمی ایران هستند، دیوانه‌های تازه توصیف کرد و گفت: پس از جنگ عراق خواهان دیدن جنگ دیگری نیست.

البرادعی با بیان اینکه ایران مسلح به بمب اتمی چیز «وحشتناکی» خواهد بود، گفت: اما هنوز نمی‌توان گفت آیا ایران اصلا به دنبال سلاح هسته‌ای هست یا خیر.

کاندولیزا رایس در پاسخ به سوال خبرنگاران در مورد اظهارات البرادعی گفت که نمی‌داند منظور وی کیست.

با این حال، وی که آشکارا از اظهارات البرادعی کلافه به نظر می‌رسید گفت کشورش از دیپلماسی برای پرهیز از «رسیدن به نقطه‌ای که تنها یک گزینه ناخوشایند پیش‌رو دارد»، استفاده می‌کند. وی آن را گزینه‌ای مابین اقدامی در بعد نظامی از یکسو و اجازه دادن به ایران برای داشتن یک سلاح نظامی از سوی دیگر توصیف کرد. رایس که قبلا نیز با محمد البرادعی اصطکاک پیدا کرده بود، استدلال کرد که مدیرکل آژانس اتمی سازمان ملل با اظهاراتش پیام‌های ضد و نقیضی برای ایران می‌فرستد. رایس افزود: یک گزینه دیپلماتیک داریم، اما این گزینه تنها در صورتی موفق خواهد بود که مطلقا با ایرانی‌ها واضح حرف بزنیم و پیام را به هیچ وجه مغشوش نکنیم. رایس گفت پیام صحیح همان است که شورای امنیت سازمان ملل با صدور دو رشته تحریم علیه ایران فرستاده است، همان پیامی که جهان به طور کلی می‌فرستد.

وی افزود: من انتظار دارم ایران این پیام را با صدای بلند و به وضوح از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مدیر آن بشنود.

البرادعی چند هفته قبل نیز طی اظهاراتی، خشم دولت‌های غربی را برانگیخته بود. وی گفته بود که شاید باید به ایران اجازه داده شود برخی بخش‌های غنی‌سازی اورانیوم را حفظ کند.

وی گفت: ممکن است اکنون برای جلوگیری کامل از این برنامه ایران دیر شده باشد و باید بر جلوگیری از غنی‌سازی در مقیاس صنعتی تمرکز کرد. آمریکا، بریتانیا، فرانسه و ژاپن هفته پیش رسما به اظهارات آقای البرادعی اعتراض کردند. دیپلمات‌های این کشورها گفتند البرادعی از سیاست شورای امنیت منحرف شده است.

اختلاف در دولت آمریکا

روزنامه نیویورک تایمز روز جمعه نوشت که برخی مقام‌های بلندپایه وزارت خارجه آمریکا در مورد گزارش‌هایی دایر بر اینکه اعضای دفتر دیک‌چنی گفته‌اند که معاون رییس‌جمهور معتقد است مسیر دیپلماتیک با ایران بی فایده است و او در پی راه‌هایی برای قانع کردن جورج بوش برای رویارویی نظامی با ایران است، خشمگین‌ شده‌اند.

شاید به همین دلیل بود که رایس در کنفرانس خبری خود در مادرید سعی کرد بر حمایت دیک چنی از ادامه مسیر دیپلماسی تاکید کند.

بنابه گزارش‌ها مگان مک‌جین از سخنگویان چنی گفت: معاون رییس‌جمهوری و کارمندان او کاملا از موضع رییس‌جمهور در مورد ایران حمایت می‌کنند. در طول دوران ریاست جمهوری بوش بارها گزارش‌هایی در مطبوعات آمریکا در مورد اختلاف دیدگاه‌های عمده میان وزارت خارجه آمریکا از یک طرف و معاون رییس‌جمهوری آمریکا و پنتاگون از طرف دیگر منتشر شده است.اختلافاتی که به نظر می رسد در دوره دوم ریاست جمهوری جورج بوش با انتصاب رایس به جای کالین پاول در وزارت خارجه و جایگزینی دونالد رامسفلد با رابرت گیتس کمرنگ شده باشد.در اوایل سال‌جاری میلادی سیل اتهامات آمریکا علیه ایران پیرامون آنچه واشنگتن کمک تهران به شبه‌نظامیان و شورشیان عراقی عنوان کرد، باعث نگرانی‌های گسترده به خصوص میان دموکرات‌ها در مورد احتمال مقدمه چینی دولت بوش برای حمله به ایران شد.

پس از آن مقام‌های متعدد نظامی آمریکا از جمله رابرت گیتس، وزیر دفاع به کنگره اطمینان دادند برای اقدام نظامی علیه ایران برنامه‌ریزی نمی‌کنند، با این حال دیک چنی از معدود مقام‌هایی است که هرگاه صحبت از ایران شده به مردود نبودن گزینه نظامی اشاره کرده است.