نمایشگاه بین‌المللی کتاب به روزهای شلوغ خود رسید

مهرداد پارسا

استقبال از نمایشگاه بین‌المللی کتاب به اوج خود رسیده است و حجم ترافیک مناطق منتهی به نمایشگاه کتاب تهران و مصلی یعنی خیابان‌های قنبری، آپادانا و عباس‌آباد به میزان قابل توجهی افزوده شده است و با این اوضاع مترو بهترین راه برای رسیدن به نمایشگاه کتاب است. مهم‌ترین مشکلی که این روزها مشهود است ضعف اطلاع‌رسانی میدانی و نبود تابلوهای راهنما برای بخش‌های مختلف نمایشگاه کتاب است و مردم به دلیل ناآشنا بودن مکان دچار سرگردانی می‌شوند.

این موضوع باعث شده است که برای پیدا کردن غرفه برخی ناشران تمام سالن‌ها را زیرورو کنند.

بازدید بیش از هشتصد هزار نفر از نمایشگاه

بیش از ۸۰۰هزار نفر در چهار روز اول برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب از آن بازدید کردند و براساس آمار موجود در معاونت اجرایی بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب بیش از ۱۲۰۰ اتوبوس از شهرستان‌‌های کشور به نمایشگاه مراجعه کرده و در پارکینگ‌های عمومی جای داده شده‌اند.

این اتوبوس‌ها کاروان‌های دانشجویی و بازدید کنندگان شهرستانی را به تهران منتقل کردند. همچنین براساس آمارهایی که از سوی ناشران نیز به معاونت داده شده فروش برخی از ناشران در این چهار روز سه برابر فروش آنها در روزهای آغازین نمایشگاه نوزدهم بوده است که با وجود مشکلات موجود در نمایشگاه بیستم با استقبال مردم روبه‌رو شده است.

باز هم ماجرای جمع‌آوری کتاب

امسال به دلیل برگزاری بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب، منطبق بر سیاست‌های فرهنگی دولت نهم انتظار می‌رفت دیگر نه شاهد جمع‌آوری کتاب باشیم و نه تعطیل شدن غرفه‌ای.

البته نمی‌توان انکار کرد که این دوره از نمایشگاه نسبت به سال گذشته از حاشیه کمتری در طول مدت برپایی برخوردار بوده است ولی انتظار می‌رفت که اتفاقی در این زمینه رخ ندهد.

سال گذشته در روزهای ابتدایی نمایشگاه شاهد جمع‌آوری برخی کتب و بستن موقت برخی غرفه‌ها بودیم و علاوه بر غرفه انتشارات شادمان که به دلیل داشتن شاکی خصوصی به صورت کامل بسته شد برخی غرفه‌ها نیز به دلیل عدم رعایت شئون اسلامی از ۲۴ تا ۴۸ ساعت تعطیل موقت شدند.

اگرچه تا روز گذشته در بیستمین دوره نمایشگاه خبرهایی در این زمینه منتشر نشده بود ولی یکی از خبرگزاری‌ها از جمع‌آوری برخی کتاب‌ها خبر داد.

خبرگزاری ایلنا در این مورد گزارش داد که همزمان با چهارمین روز از بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تذکرهایی به برخی از ناشران برای جمع‌آوری برخی از کتاب‌هایشان از جمله کتاب‌‌های با مضامین بودا، فروغ فرخزاد و همچنین کتاب «خانم‌ها به پیش» نوشته کیم دورن و چالی جونز و برگردان حمید خادمی داده شد. برای جمع‌آوری کتاب‌های «فروغ‌ فرخزاد» به انتشارات ژرف و مروارید و برای جمع‌آوری کتاب‌های بودا به انتشارات مروارید که کتاب‌هایی بسیار در این زمینه منتشر کرده است داده شد.

همچنین فهرست کتاب‌های بسیاری از ناشران که در سال‌های اخیر اقدام به انتشار کتاب‌های موسیقی کرده بودند، بررسی شد و این در حالی است که این کتاب‌ها از سوی وزارتخانه‌ فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز انتشار و توزیع گرفته است.

مدیر انتشارات مس از شیوه جمع‌آوری کتاب‌ها توسط مسوولان نمایشگاه‌ کتاب که سال گذشته نیز رخ داده بود، انتقاد کرد. دیلم قانیان درباره جمع‌آوری کتاب «خانم‌ها به پیش!» به ایلنا می‌گوید: از همان روزهای اول نمایشگاه مسوولان بررسی کتاب به عناوین مختلف به غرفه ما سر زدند و از ما پیوسته این سوال را می‌کردند که آیا شما در غرفه‌تان دفترچه یادداشت هم می‌فروشید و پاسخ ما منفی بود.

وی ادامه داد: در نهایت شب گذشته (جمعه شب) پس از چند بار رفت و آمد و تکرار پرسش‌های پیشین، اجازه فروش کتاب «خانم‌ها به پیش» از سری کتاب‌های دفتری روزانه برای رسیدن به آنچه که می‌خواهید به آن برسید را از ما سلب کردند، این در حالی است که این کتاب شناسنامه و مجوز انتشار دارد.

در دوره گذشته نیز چنین مواردی برای بسیاری از ناشرانی که در حوزه ادبیات فعالیت می‌کنند، پیش آمده بود.

معینی، مسوول اجرایی بحث داخلی بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب درباره برخوردهایی که با ناشران صورت می‌گیرد به خبرگزاری میراث فرهنگی گفت: «ما از طریق مدیران سالن‌ها به نحوه اجرا شدن قوانین نمایشگاه نظارت می‌کنیم اما خوشبختانه تاکنون مورد خاصی که منجر به بسته شدن غرفه شود، نداشته‌ایم و در حد تذکر مشکل را حل کرده‌ایم.»

به گفته وی، عرضه کتاب‌های زیر سال ۸۳، عرضه پوستر، لوح فشرده و نوار، پوشیدن لباس‌های نامناسب توسط غرفه‌داران و عرضه کتاب‌های ناشران دیگر بدون داشتن نمایندگی در نمایشگاه ممنوع است.

مسوولان نمایشگاه از نشر ویستار خواسته بودند که تعهد دهد پوستر هیچ نویسنده‌‌ای را به دیوار غرفه‌شان نصب نکنند، امری که مشکلاتی را به وجود آورد.

تشریح ابعاد دولت در عرصه فرهنگ

برگزاری نشست تخصصی «نقش رسانه در حوزه کتاب» در سرای اهل قلم یکی از مهم‌ترین رویدادهای سومین روز از نمایشگاه بود. در این نشست مدیر خانه کتاب و خبرگزاری کتاب نیز حضور داشت و اظهاراتی را در مورد رابطه دولت و کتاب بیان کرد که واکنش عجیب مخاطبان را فراهم آورد. در این نشست دکتر محسنیان راد، استاد دانشگاه با انتقاد از سیاست‌های اعمال‌شده از سوی دولت در زمینه وابستگی حوزه کتاب به دولت به شدت انتقاد کرد.

همچنین فرخ امیرفریار سردبیر هفته‌نامه جهان کتاب، با تایید سخنان دکتر محسنیان‌راد به تشریح ابعاد حضور دولت در این بخش پرداخت. مدیرعامل خانه کتاب و مدیر سر‌ای اهل قلم با انتقاد از بحث‌های مطرح شده در این نشست حاضر به مشارکت در ادامه بخش نشدند.