اغراق در تاریخ‌سازی!

نگاه سوم- کمپانی هالیوودی «برادران وارنر» فیلم جدیدی با نام «۳۰۰» را براساس کتابی از فرانک میلر ساخته است که پس از «بی‌باک» و «شهرگناه» سومین اثر سینمایی است که از روی کتاب‌های کمیک استریپ فرانک میلر ساخته شده است، با این تفاوت که این فیلم درمورد جنگ سپاه شاه یونانی (لئونیداس) در مقابل خشایارشا ایرانی با ارتش یک‌صد و بیست هزار نفری است. این فیلم که به تهیه‌کنندگی فرانک میلر، دبوراه اسنایدر و کرایج جی فلورس به کارگردانی زاک سنایدر ساخته شده است، از روز ۹ مارس اکران خود را آغاز کرده است و توانسته در طی نیم روز فروشی نزدیک به ۳۰میلیون دلار داشته باشد.داستان این فیلم که به شکل اغراق‌آمیزی سعی شده است تا با استفاده از جلوه‌های ویژه به تقلید از تکنیک فیلم‌های مشهور اخیر ساخته شود، عبارت است از جنگ ایران و یونان در میدان جنگ ترموپیل، جایی که پادشاه اسپارتی یعنی لئونیداس ارتش ۳۰۰نفری خود را علیه ارتش عظیمی از ایران تجهیز می‌کند تا مقابل سپاه خشایارشا ایستادگی کنند... اما گوژپشتی دروازه‌های شهر را به روی لشگر ایران باز می‌کند و بنابر روایت هرودوت از تاریخ، این ۳۰۰ اسپارتی توانستند جلوی لشکر عظیم خشایارشا به مدت سه روز مقاومت کنند.

در ساخت این فیلم فاصله داستان تا واقعیت به حدی زیاد است که حتی خشایارشا به صورت یک پادشاه آفریقایی به تصویر کشیده شده است. کارگردان این فیلم ایرانیان را افرادی وحشی، نادان، خونریز و غیرمتمدن نشان داده و در مقابل یونانیان را افرادی بسیار غیور، شریف و دلاور معرفی کرده است. اکران این فیلم برای ایرانیان بسیار دردآور بوده است و به خصوص ایرانیان خارج از کشور از این موضوع رنج بیشتری خواهند برد.هرودوت در کتاب ۹ جلدی خود به نام «جنگ پارسی‌ها» جزئیات جنگ‌های ایرانیان را از آغاز کار تا پایان لشکرکشی خشایارشا به ایران شرح می‌دهد. به اعتقاد برخی، علم تاریخ با هرودوت و همین کتاب آغاز شده است ولی با این حال، تاریخدانان جدید بسیاری از ارقام ذکر شده در کتاب‌های هرودوت را اغراق‌آمیز می‌دانند، اما فیلم ۳۰۰ پایه‌های داستانش را بر همین روایت بنا می‌کند. آمار و ارقامی که برای ساده‌لوح‌ترین تماشاگر نیز عجیب به نظر می‌رسد.گذشته از نکات تاریخی، آزار دهنده‌ترین قسمت‌های این فیلم تصویر ایرانیان است. در این فیلم سپاه ایران افرادی هستند مشابه وحشی‌‌ها و موجودات نفرت‌انگیز «اورک‌ها» در فیلم ارباب حلقه‌ها. کسانی که جز کشتن نمی‌دانند و البته از نظر مغزی هم موجوداتی هستند مانند ابله‌های داستان‌های هری‌پاتر که البته در برابر ۳۰۰نفر یونانی خوش تیپ و فداکار دچار مشکل می‌شوند. سینما آنچنان به قدرت رسیده است که خواسته یا ناخواسته روی افکار عمومی تاثیر‌گذار است و فیلم ۳۰۰نیز از این قاعده مستثنی نیست. پیش از این نیز الیوراستون با ساخت فیلم اسکندر، محصول شرکت برادران وارنر، سیمای نامناسبی از ایرانیان نشان داد که اعتراضاتی را در وبلاگ‌ها در پی داشت اما هیچ گونه اعتراض رسمی از سوی مسوولان فرهنگی کشور صورت نگرفت و این شکست تجاری فیلم بود که توانست معترضان را کمی دلگرم کند.«کلودیا پوییگ» در روزنامه «یواس‌آتودی» درباره فیلم جنجال برانگیزی فیلم «۳۰۰» می‌نویسد: این فیلم اکشن حماسی یک فیلم کاملا غلوآمیز است که از برخی جهات مشمزکننده و از جهات دیگر گیج‌کننده است. منتقد سینمایی روزنامه «یوس‌آتودی» در ادامه می‌افزاید: داستان این فیلم یک داستان شبه اسطوره‌ای از رشادت و فداکاری‌هاست که حاوی برخی نشانه‌هایی است که ممکن است، تماشاچی به واسطه آنها به یاد جنگ عراق بیافتد، اسپارت‌ها در این فیلم به نیروهای آمریکایی می‌مانند که یک مقام مستبد را از اریکه قدرت به زیر می‌کشند تا برای آزادی بجنگند. روزنامه نیویورک تایمز نیز در این رابطه می‌نویسد: فیلم ۳۰۰ به اندازه فیلم «آپوکالیپتو» ساخته «مل گیبسون» و یا حتی بیشتر خشن، تاریک و وحشیانه است و دو برابر این فیلم نیز احمقانه است.

این روزنامه ادامه می‌دهد: این فیلم که اقتباسی از رمان «فرانک میلر» و «لین وارلی» است، در واقع تصویری اغراق آمیز از افتخار و خیانت است. در واکنش به اکران فیلم ۳۰۰ سایت هنری «ای آنلاین» نیز منتشر کرد: «زاک اسنایدر» که فیلمی چون «طلوع مرگ» را در کارنامه کاری خود دارد، با ساخت این فیلم در واقع از لحاظ حرفه‌ای چندین سال به عقب بازگشته است. «الکس مارکرسون»، منتقد سینمایی این سایت می‌نویسد: فیلم ۳۰۰ شامل داستان، بازی بازیگران و محاوره است که البته اگر شما این چیزها را از آن بگیرید دیگر هیچ چیز به جز یک کارگردانی بسیار بد و احمقانه برای این فیلم باقی نمی‌ماند. روزنامه «آتلانتا ژورنال کانستیتیوشن» نیز در این باره نوشته است: از هر زاویه که به فیلم ۳۰۰ نگاه کنیم، این فیلم یک فیلم مبالغه‌آمیز است، این فیلم در واقع تصویری از همان «هرکول» است اما در عصری کامپیوتری. البته در کنار این نقدها، روزنامه «شیکاگو سان تایمز» به نگاهی نه چندان منفی به سراغ این فیلم رفته و آن را یک پروژه سینمایی گران قیمت و بسیار ماهرانه از یک بازی کامپیوتری معرفی کرده و ضمن تایید آن می‌نویسد: چنین روشی برای ساخت فیلم، روش خوبی است. این روزنامه می‌نویسد: فیلم ۳۰۰ یک فیلم خشن بسیار باشکوه است که راه را برای ساخت آثار سینمایی اقتباس شده از کتاب‌های کمیک هر چه هموارتر ساخته است.