افتتاح رسمی اجلاس عدم تعهد در تهران

عکس: AFP با سخنرانی وزیر امور خارجه در جمع هیات‌های بیش از ۱۰۰ کشور عضو صورت گرفت

افتتاح رسمی اجلاس عدم تعهد در تهران

دنیای‌اقتصاد- ورود به سازمان صدا و سیما و حرکت به سمت سالن همایش‌های این سازمان و عبور از کنار ماشین‌های آسیب دیده دانشمندان هسته‌ای ترور شده کشور و پس از آن ورود به راهروهایی که با تصاویر شهدای ترور شده ایران پر شده بود، مقدمه‌ای بود برای شروع مراسم افتتاحیه شانزدهمین دوره اجلاس کشورهای عضو جنبش عدم تعهد که به میزبانی ایران و با عنوان «صلح جهانی با مشارکت عمومی» و در مرحله نخست درسطح کارشناسان ارشد کشورهای عضو برگزار شده است.

میزبانی که همه دیپلمات‌های ارشدش نیز در روز نخست اجلاس حاضر شده بودند تا اهمیت اجلاس در نزد میزبان را دو چندان جلوه بدهند. حضور علی‌اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس انرژی اتمی و محمد خزاعی نماینده ایران در سازمان ملل متحد و البته معاونین وزارت امور خارجه در راهروهای منتهی به سالن اصلی اجلاس و گفت و گوی برخی از آنها با خبرنگاران و امتناع برخی از آنها چون سلطانیه از گفت‌وگو با خبرنگاران از نکات مورد توجه در روز نخست اجلاس بود که تنها حاضران آن را کارشناسان ارشد اعضای جنبش عدم تعهد تشکیل داده بودند.

این هیات‌های کارشناسی از جمعه شب گذشته وارد کشور شدند و روز گذشته نشست کارشناسان ارشد کشورهای عضو جنبش عدم تعهد اولین نشست از دور شانزدهم اجلاس بود که با سخنان علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه رسما افتتاح شد. در این نشست دو روزه که امروز نیز ادامه خواهد داشت، کارشناسان و دیپلمات‌های ارشد کشورهای عضو این جنبش اسنادی را که قرار است روز جمعه به امضای سران این کشورها برسد بررسی می‌کنند. پیش‌نویس این اسناد طی این دو روز در کمیته‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت هم با بیانیه این کارشناسان آماده ارائه به سطوح بالاتر اجلاس یعنی وزرای خارجه و سپس سران آن خواهد شد تا مورد بحث قرار گرفته و احتمالا با تغییراتی تصویب شود.

اسناد مذکور در سه فصل و شامل ۶۸۸ بند تدوین شده که سرفصل‌های آن، اول بررسی موضوعات جهانی شامل حل و فصل مناقشات بین‌المللی، گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و مذاهب، توهین به مذاهب، حق تعیین سرنوشت و همچنین اصلاحات در سازمان ملل و شورای امنیت است و موضوع دوم هم مربوط به بررسی اوضاع سیاسی خاورمیانه، آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین و حقوق بشر خواهد بود. در موضوعات اقتصادی نیز همکاری‌های جنوب- جنوب، امنیت غذا، سلامت و بهداشت، حمل و نقل و قاچاق انسان مورد بررسی قرار خواهد گرفت. اگرچه موضوع مربوط به فلسطین، عراق، افغانستان و البته سوریه هم طبق گفتار سخنگوی اجلاس یعنی رامین مهمانپرست مورد توجه قرار خواهد گرفت.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه در این دور از اجلاس از مجموع ۱۳۷ کشور عضو و ناظر و ۱۰ سازمان بین‌المللی عضو جنبش غیرمتعهدها ۱۲۰ کشور و شش سازمان و نهاد بین‌المللی در اجلاس تهران حضور دارند.

آغاز نشست کارشناسان با اندکی تاخیر

نشست کارشناسان ارشد اما با تاخیر و در سالنی که کاملا پر نشده بود، با سخنرانی علی اکبر صالحی آغاز شد، آن هنگام که وزیر امور خارجه ایران با قرائت فصیح عربی «بسم الله الرحمن الرحیم» گفت و البته اظهاراتش را از روی کاغذ به زبان فارسی خواند. صالحی تقویت جنبش و کمک به تجدید حیات آن را از جمله مسائل مورد توجه ایران به عنوان رییس سه سال آینده جنبش عدم تعهد برشمرد و با اشاره به قیام‌های مردم کشورهای منطقه تاکید کرد که «وارد شدن نیروهای حقیقی و مستقل سیاسی به گفت‌وگویی فراگیر برای نیل به اهداف آشتی ملی و پیشرفت در فضایی امن و مناسب به دور از دخالت خارجی نیازمند روندی سیاسی است که مبتنی بر دیدگاه‌های داخلی و ویژه هر کشور باشد.» صالحی تصریح کرد: مداخله خارجی و سوءاستفاده از امواج ناآرامی‌هایی که منطقه ما را در بر گرفته است غیرقابل قبول بوده؛ زیرا که روندهای ناب مردم‌سالارانه را در تعیین سرنوشت خود با مانع روبه‌رو می‌کند.

وزیر امور خارجه در ادامه با اشاره به موضوع محوری اجلاس سران در تهران، به عنوان صلح پایدار در سایه مدیریت مشترک جهانی ادامه داد: هیچ دولتی نمی‌تواند ادعا کند که بی‌عیب و نقص است، با وجود این به اعتقاد ما سیاست‌های نخ‌نمای مبتنی بر ارعاب و توهین نه تنها ناعادلانه و ناموجه است بلکه موجب تضعیف همکاری بین‌المللی برای تحقق اهداف و مقاصد منشور ملل متحد است. بدون شک طراحان چنین سیاست‌هایی به زودی در خواهند یافت که این‌گونه سیاست‌ها محکوم به شکست است؛ بنابراین ما نیازمند اتخاذ رویکردی جامع و دسته‌جمعی برای پیشبرد اصول منشور ملل متحد بر مبنای روابط دوستانه و مسالمت‌آمیز، احترام متقابل، منافع مشترک و برابر همه دولت‌های عضو سازمان ملل متحد هستیم.

رژیم صهیونیستی یکی از منابع تروریسم است

او در بخش دیگر سخنانش گفت: از دید ما رژیم صهیونیستی یکی از منابع تروریسم است. ما مصرانه در انتظار اجرای ماده ۶ معاهده منع اشاعه ان‌.پی‌.تی درباره نابودی سلاح‌های هسته‌ای هستیم، بر همین اساس هیچ چیزی نباید ما را از توجه به تهدید اصلی نیروهای استراتژیکی و تاکتیکی و همچنین دکترین‌های نظامی در زمینه کاربرد احتمالی در مقابل کشورهای فاقد سلاح‌های هسته‌ای به امر دیگری معطوف دارد.

وی افزود: ما معتقدیم زمان‌بندی برای حذف نهایی سلاح‌های هسته‌ای تا ۲۰۲۵ که توسط عدم تعهد پیشنهاد شده است تنها در صورتی می‌تواند تحقق یابد که با قاطعیت اجرای آن را دنبال کنیم.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: عدم پذیرش رژیم صهیونیستی به طور مداوم از الحاق به معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای مانع اصلی در مسیر جهانشمولی معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است.

بان کی مون پس فردا می‌آید

همچنین سخنگوی وزارت خارجه هم در حاشیه نشست کارشناسان ارشد غیر متعهدها با حضور در جمع خبرنگاران از برنامه سفر بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل به ایران در روز چهارشنبه خبر داد و در پاسخ به سوالی درباره ابهام در خصوص حضور هیات فلسطینی در اجلاس سران بیان کرد: تنها فردی از فلسطین به صورت رسمی برای حضور در این اجلاس دعوت شده است جناب محمود عباس رییس دولت خودگردان فلسطین است.

وی درباره سفر رییس‌جمهور مصر به ایران نیز گفت: آقای مرسی به عنوان رییس فعلی جنبش غیرمتعهدها در راس هیاتی عالی‌رتبه به ایران سفر می‌کند و ریاست این جنبش را به رییس‌جمهور کشورمان تفویض خواهد کرد.

جنبش عدم تعهد با تحریم‌های یکجانبه مقابله کند

موضوع تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده آمریکا علیه ایران موضوعی بود که به گونه ای تلویحی و بدون آنکه نامی از کشورمان برده شود، هم در سخنان صالحی بازتاب داشت و البته در پرسش و پاسخ مهمانپرست و محمد خزاعی با خبرنگاران هم به نوعی دیگر منعکس شد. صالحی در سخنان خود در مراسم افتتاحیه کارشناسان ارشد با اشاره به این موضوع گفت: جنبش عدم تعهد باید با تحمیل قوانین داخلی و اعمال فرا مرزی آن و اقدامات اقتصادی و تحمیلی مالی شامل تحریم‌های یک‌جانبه اقتصادی که توسط کشورهای مشخصی علیه کشورهای عدم تعهد اتخاذ شده است، مقابله جدی کند. البته این جنبش همواره و بدون شرط با یک چنین اقداماتی مخالفت کرده است و این‌گونه شیوه‌ها را که در تضاد با منشور سازمان ملل و مغایر با حقوق بین‌المللی و همچنین به عنوان ضربه شدید در تجارت و سرمایه‌گذاری است، محکوم کرده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه هم درباره اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران و انتقاد برخی اعضای جنبش از آن تصریح کرد: امیدواریم همه کشورهای مستقل در کنار هم قرار گرفته و به میزانی از اقتدار برسند که تسلیم تصمیمات برخی کشورها و قدرت‌ها نشوند. معتقدیم باید روابط اقتصادی و همکاری‌های سیاسی بین کشورهای عضو تقویت شود تا کشورها توانایی رویارویی را با دیگر کشورهایی که قصد دارند تصمیمات‌شان را بر ما تحمیل کنند داشته باشند.

اما محمد خزاعی نماینده ایران در سازمان ملل متحد در گفت‌وگوی خود با «دنیای‌اقتصاد» در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه اساسا نظر جنبش درباره تحریم‌ها چیست، گفت که «جنبش عدم تعهد به طور اصولی با اعمال هرگونه تحریم علیه کشورها به ویژه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد مخالف است و این موضوع را مخالف منشور سازمان ملل و مقررات بین‌المللی می‌داند.» او درباره موضع ایران در قبال تهدیدات اسرائیل مبنی بر حمله به ایران و استفاده از ظرفیت جنبش برای مهار این تهدیدات نیز گفت: موضع اصولی جنبش در خصوص رژیم اسرائیل در مباحث هسته‌ای و هم تهدید علیه کشورها روشن است. بنده هم به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل بارها اعتراض خود را اعلام کرده‌ام و ایران هم از تریبون‌های مختلف برای بیان اعتراض خود بهره برده است.