دگرگونی جنس تقاضا در بازار ارز

دنیای اقتصاد - سخنگوی اقتصادی دولت، رسما از منتفی شدن برنامه افزایش نرخ ارز مرجع خبر داد و گفت:‌ تخصیص ارز به نرخ مرجع ۱۲۲۶ تومانی به دو اولویت نخست کالاهای وارداتی ادامه خواهد یافت. از سوی دیگر، رییس‌کل بانک مرکزی گفت که پیشنهاد تغییر قیمت ارز از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح و پس از بررسی و ارائه ادله کارشناسی بانک مرکزی منتفی شده است. همزمان با این تحولات، دیروز در بازار غیررسمی ارز تهران، قیمت حواله‌ای دلار در سطحی پایین‌تر از قیمت بازار تعیین شد. سخنگوی اقتصادی دولت و رییس کل بانک مرکزی تایید کردند

اعلام رسمی عدم تغییر نرخ ارز مرجع

دنیای‌اقتصاد- تیم اقتصادی دولت پس از واکاوی ده روزه سیاست‌های جدید ارزی که با واکنش بازار غیررسمی ارز همراه بود، رسما اعلام کرد که از تصمیم ضرب‌الاجل خود مبنی بر افزایش نرخ مرجع منصرف شده تا از التهابات شکل گرفته در بازار ارز بکاهد.

پس از پرده‌برداری دولت از تصمیم خود مبنی بر افزایش نرخ ارز مرجع به بیش از ۱۲۲۶ تومان، تب قیمتی در بازار ارز بالا گرفت و نرخ دلار به بیش از دو هزار و ۱۰۰ تومان افزایش یافت؛ به دنبال این امر دولت که از تعدیل و اصلاح نرخ ارز مرجع تا هفته جاری خبر داده بود، یکباره از تصمیم خود عقب نشست.

بر همین اساس بود که سخنگوی اقتصادی دولت روز گذشته از تداوم تخصیص ارز ۱۲۲۶ تومانی به کالاهای اساسی براساس تصمیم کارگروه مشترک دولت و مجلس برای ساماندهی بازار ارز خبر داد.

این در حالی است که رییس کل بانک مرکزی در هفته گذشته ضمن اعلام قطعیت تصمیم دولت در تغییر نرخ ارز مرجع، از تعیین نرخ جدید ارز در طول ۱۰ روز خبر داده بود. پس از اعلام این خبر البته اظهار نظرات مختلفی در این خصوص مطرح شد که به تبع آن، موضوع روی میز کارگروه مشترک دولت و مجلس قرار گرفت و طی جلساتی مورد بررسی قرار گرفت.

این کارگروه پس از انجام چند جلسه بررسی، با افزایش نرخ ارز پایه مخالفت کرد. رییس کمیسیون برنامه و بودجه البته پیش‌تر اعلام کرده بود که طبق تصمیمات اخذ شده، مقرر شد نرخ دوم ارز در بورس و بر اثر عرضه و تقاضا کشف قیمت شده و به تبع آن دلالی ارزی حذف شود. غلامرضا مصباحی‌مقدم متذکر شده بود: «نرخ مرجع برای کالاهای ضروری و اساسی همان ۱۲۲۶ تومان بدون تغییر خواهد بود. این کالاها شامل دارو و مواد غذایی مورد نیاز مردم است.»

با این حال، روز گذشته اما و اگرها در این خصوص به پایان رسید و وزیر اقتصاد رسما از تصمیم دولت برای عدم افزایش نرخ ارز مرجع خبر داد. شمس‌الدین حسینی در گفت‌وگو با سایت رسمی دولت اعلام کرد: «براساس مجموعه بررسی‌ها و تفاهم به عمل آمده در کارگروه مشترک دولت و مجلس، تخصیص ارز به نرخ مرجع ۱۲۲۶ تومانی ادامه خواهد یافت.» به گفته او «جلسات کارگروه مشترک که هدف عمده آن ساماندهی بازار ارز است، با حضور نمایندگان قوه مجریه و مقننه و به صورت منظم در بانک مرکزی تشکیل می‌شود.» به این ترتیب طبق اولویت‌بندی ده گانه اخیر دولت، مقرر شد که تنها به دو گروه نخست یعنی کالاهای اساسی شامل مواد غذایی، نهاده‌های کشاورزی و دامی و همچنین دارو و تجهیزات پزشکی، دلار ۱۲۲۶ تومانی پرداخت شود.

بهمنی: تغییر نرخ ارز پیشنهاد ما نبود

اما همزمان با اعلام رویکرد تازه توسط سخنگوی اقتصادی دولت، رییس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد: «تغییر قیمت ارز مرجع پیشنهاد ما نبود.»

محمود بهمنی البته هفته گذشته از قطعی شدن تغییر نرخ ارز مرجع خبر داده بود. اما از آنجا که نزدیک ۱۰ روز قبل رییس سازمان توسعه تجارت ایران برای نخستین بار از تصمیم دولت مبنی بر افزایش نرخ ارز مرجع خبر داد، اینک بهمنی می‌گوید: «پیشنهاد تغییر قیمت ارز از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح و پس از بررسی و ارائه ادله کارشناسی بانک مرکزی نیز منتفی شد، ما هیچ‌گاه به دنبال تغییر قیمت ارز مرجع نبوده و نیستیم.» رییس کل بانک مرکزی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس تاکید کرد: «هیچ منطق اقتصادی و سیاسی نمی‌پذیرد که تامین کالاهای استراتژیک برای یک کشور به قیمت ارز در بازار گره بخورد. بر همین مبنا ما نیز تامین کالاهای استرتژیک با ارز قیمت مرجع فعلی را همچنان در دستور کار داریم و قرار هم نیست تغییری در این قیمت ایجاد شود.» بهمنی در عین حال از برخی افراد که به گفته وی بدون داشتن مسوولیتی در حوزه ارزی، در مورد قیمت ارز یا شیوه قیمت‌گذاری آن صحبت می‌کنند هم انتقاد کرد.

راه‌اندازی بورس ارز همچنان در لیست سیاست‌های در حال پیگیری

تصمیم دولت بر عدم افزایش نرخ ارز مرجع به معنای حذف طرح راه‌اندازی بورس ارز از لیست سیاست‌ها و تصمیمات نبود. چرا که وزیر اقتصاد در اظهارات روز گذشته خود به تشریح برنامه‌های دولت در راه‌اندازی بورس ارز پرداخت و از پیگیری آن خبر داد.

شمس‌الدین حسینی، «جهت‌گیری پوشش نیازهای واقعی و پیشگیری از رانت وشفاف‌سازی با رویکرد حذف سفته بازی در بازار ارز از مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی معاملات گواهی ارزی دانست که به عنوان طرح و دغدغه مشترک دولت و مجلس دنبال می‌شود و در دستور کار کارگروه قرار گرفته است.» بنا به گفته سخنگوی اقتصادی دولت؛ «قرار شده نرخ دوم ارز در بورس بر اثر عرضه و تقاضا کشف شود که کارگروهی در این زمینه تشکیل خواهد شد و از مجموعه دولت، مجلس و بورس در آن حضور خواهند داشت.»

رییس کل بانک مرکزی هم در تاکیدی دوباره درباره تاسیس بورس ارز گفت: طبیعی است که با آغاز معاملات گواهی ارزی در بورس، مکانیزم تعیین قیمت به گونه‌ای خواهد بود که قیمت بازار در بورس تعیین خواهد شد و این قیمت نیز مبنای تمامی معاملات بازار قرار می‌گیرد؛ دقیقا به همین اعتبار نیز وعده دادم که ظرف چند روز آینده مکانیزم تعیین قیمت تغییر می کند که قطعا این سخن با اینکه بیان شود قیمت ارز مرجع تغییر می‌کند، تفاوت ماهوی دارد. وی یادآور شد: عرضه ارز در بورس در واقع مصداق کامل‌تر و دقیق تر مدیریت شناور ارز است چرا که در این ساز و کار بانک مرکزی در حکم بازارگردان، قیمت را با عرضه در بورس مدیریت خواهد کرد.

عکس: نگار متین‌نیا