سایه اس-۳۰۰ بر مذاکرات هستهای؟
دنیای‌اقتصاد- موضوع سامانه‌های اس- ۳۰۰ و عدم تحویل آن از سوی روسیه به ایران از یک سو و از سوی دیگر موضوع شکایت ایران از روسیه به همین دلیل، وارد فاز جدیدی شده است.
یک مقام روس ادعا کرد: در صورت اصرار ایران بر شکایت، مسکو حمایت از برنامه هستهای کشورمان را خاتمه خواهد داد
دنیای‌اقتصاد- موضوع سامانه‌های اس- ۳۰۰ و عدم تحویل آن از سوی روسیه به ایران از یک سو و از سوی دیگر موضوع شکایت ایران از روسیه به همین دلیل، وارد فاز جدیدی شده است. به نظر می‌رسد تعیین تکلیف این قرارداد به صورت دوجانبه یا در دادگاه بر نحوه تحرکات روسیه در موضوع هستهای ایران و آینده مذاکرات ایران و ۱+۵ تاثیر خواهد گذاشت. به طوری که روسیه بنا دارد تا در این باره گروکشی کرده و چنانچه ایران از شکایت خود صرف نظر نکند، آنها هم به گفته خودشان حمایت خود از برنامه هستهای ایران را متوقف کنند. این خبر را روزنامه کامرسانت به نقل از منبعی در دولت روسیه گزارش کرده و ادعا کرده است که «ایرانی‌ها ناسپاس هستند و نمی‌توانند از حمایت ثابت روسیه از خواسته‌های هستهای خود در عرصه بین‌المللی تقدیر کنند و اگر مقامات ایران دادخواست خود را پس نگیرند، مسکو به حمایت از برنامه هستهای ایران پایان خواهد داد.»
این خبر در حالی منتشر شد که دو هفته قبل، سفیر ایران در سوریه اعلام کرده بود که اگر روسیه سامانه اس-۳۰۰ را به ایران تحویل دهد، کشورمان از شکایت خود از روسیه صرف نظر خواهد کرد. در کنار این شرط ایران برای چشم بستن از شکایت، اما ظاهرا روس‌ها هم شرطی را روی میز گذاشته‌اند و بهانه آن را موضوع هستهای ایران و حمایت‌های دولت خود از برنامه صلح‌آمیز هستهای کشور قرار داده اند. با این حال مقامات روس به روزنامه کامرسانت گفتند که در آستانه مذاکرات ایران و ۱+۵ گروهی را برای حل این موضع راهی تهران خواهند کرد و چنانچه ایران نخواهد موضوع دوجانبه حل شود همکاری خود را در موضوع هستهای ایران تمام خواهند کرد. این در حالی است که اگرچه به گفته محمود احمدی‌نژاد ایران و روسیه در یک جبهه مشترک قرار دارند، اما روسیه تاکنون به تمام قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران رای مثبت داده است.
داستان سامانه اس-۳۰۰ و تحویل آن به ایران به یکی از این قطعنامه‌ها گره خورده است و دولت روسیه قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت را در این‌باره بهانه قرار داده است. به موجب بخشی از این قطعنامه، فروش هرگونه موشک و جنگ‌افزارهای دیگری چون تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه‌ای کالیبر بالا، کشتی‌ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده است. اگرچه ایران بر این باور است که سامانه موشکی اس- ۳۰۰ کاملا حالت تدافعی داشته و بر همین اساس هم در زمره سامانه‌های تهاجمی مورد اشاره در قطعنامه ۱۹۲۹ قرار نمی‌گیرد.
موضوع عدم تحویل این سامانه به ایران باعث شد تا سفیر ایران شهریور ماه سال گذشته اعلام کند که ایران از روسیه به دلیل عمل نکردن به تعهداتش در قرارداد فروش اس-۳۰۰ از دولت این کشور شکایت کرده است. ایران در آوریل سال ۲۰۰۵ میلادی قراردادی به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار برای دریافت ۶۵ سامانه اس-۳۰۰ با روسیه امضا کرد. ایران ۱۶۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دلار به عنوان پیش پرداخت این قرارداد به روسیه پرداخت کرد. با این حال روس‌ها تا سال ۲۰۱۰ تحویل این سامانه را به عقب انداختند تا اینکه قطعنامه ۱۹۲۹ به تصویب رسید و دیمیتری مدودف، رییس‌جمهور وقت روسیه حکمی را امضا کرد که مدعی شد در راستای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل باید به این قرارداد خاتمه داده شود.
در واکنش، محمودرضا سجادی سفیر ایران در مسکو هم شهریورماه پارسال اعلام کرد که دلیل شکایت ایران از روسیه بر اساس فحوای قرار بین دو دولت بوده است و قرار بوده است تا اگر هر یک از دو طرف به تعهداتشان عمل نکنند، دیگری علیه او شکایت کند. بر همین اساس هم وزارت دفاع و سازمان صنایع هوافضای ایران که شرکتی دولتی است، دادخواستی چهار میلیارد دلاری را علیه شرکت روس آبارون اکسپورت روسیه در دادگاه داوری بین‌المللی ژنو در تاریخ ۱۳ آوریل ۲۰۱۱ ارائه کرد.
دولت روسیه تاکید داشت که در صورت شکایت، پاسخ آن، براساس مفاد قطعنامه خواهد بود و دادگاه به نفع روسیه رای خواهد داد. با این حال ظاهرا ورق به گونه‌ای دیگر برگشته و طبق اعلام مقامات روسیه به روزنامه کامرسانت، دادگاه احتمالا به نفع روسیه رای نخواهد داد و بر همین اساس هم روسیه تصمیم گرفته تا موضوع هستهای ایران را وسیله‌ای برای عقب‌نشینی ایران از شکایتش قرار دهد. پیش از این شرط روسیه اما سفیر ایران در مسکو اخیرا اعلام کرده بود که اگر روسیه به تعهدات خویش در خصوص تحویل سامانه‌های دفاع ضد موشکی اس-۳۰۰ به ایران عمل کند، مقامات تهران هم از شکایت علیه شرکت روس آبارون اکسپورت (شرکت طرف قرارداد با ایران برای تحویل سامانه اس-۳۰۰) صرف‌نظر خواهند کرد.
سیدمحمدرضا سجادی همچنین درباره میزان خسارت یعنی حدود ۴ میلیارد دلار هم اعلام کرده بود که دادگاه ژنو بدون هدایت ایران و برخلاف تمایل این کشور، خود سه میلیارد دلار دیگر خسارت برای طرف روسی به‌عنوان تنبیه در نظر گرفته است.
وی یادآور شد: ایران واقعا خواستار تنها ۹۰۰ میلیون دلار خسارت بود؛ ولی مقامات دادگاه خود تصمیم گرفتند تا سه میلیارد دیگر به این مبلغ اضافه کنند و این مساله را به‌عنوان دستورکار رسیدگی به پرونده برای طرف روسی ارسال کرده‌اند. این مساله ابتکار عمل خود مقامات دادگاه بود، نه مقامات تهران.
گروکشی روسی در پرونده هستهای
اکنون اما در قبال این شرط ایران برای صرف نظر کردن از شکایت، روزنامه کامرسانت به نقل از منبعی در سرویس همکاری نظامی و فنی فدرال روسیه گزارش داد: شکایت ایران مساله‌ای ناراحت کننده در همکاری ما است که امیدواریم از شر آن راحت شویم.
به گزارش ایسنا، به نوشته این روزنامه سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در سفر به ایران در نیمه ماه ژوئن در این باره مذاکره کرد؛ اما تهران از بازپس گرفتن شکایتش خودداری کرد. براساس گزارش کامرسانت، قرار است در آینده‌ای نزدیک جلسه دادگاه برای رسیدگی به این مساله برگزار شود.
در عین حال یک منبع در دولت روسیه به این روزنامه گفت که این دادگاه احتمالا علیه روسیه حکم خواهد داد. این منبع گفت: متاسفانه هیچ دلیلی ندارد فکر کنیم که دادگاه تمامی جزئیات مساله پیچیده ایران را در نظر بگیرد. وی افزود که روسیه ممکن است مجبور شود «جریمه هنگفتی» را پرداخت کند که حدودا برابر یک سوم درآمد سالانه فروش تسلیحات آن خواهد بود.
این روزنامه به نقل از یک منبع دولتی روسیه که به نامش اشاره‌ای نکرد نوشت که تهران در دادگاه تاکید خواهد کرد که سیستم‌های موشکی زمین به هوای اس-۳۰۰ تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار ندارد.این منبع دولتی منتفی ندانست که روسیه در صورت موافقت دادگاه با ادعای ایران تامین موشکی را از سر بگیرد.
در عین حال بر اساس گزارش این روزنامه، منبعی در دولت روسیه به این روزنامه گفته است که ایرانی‌ها «ناسپاس» هستند و نمی‌توانند از حمایت ثابت روسیه از خواسته‌های هستهای خود در عرصه بین‌المللی تقدیر کنند و اگر مقامات ایران دادخواست خود را پس نگیرند، مسکو به حمایت از برنامه هستهای ایران پایان خواهد داد. این منبع افزود که اگر ایران شکایتش را پس نگیرد باید به تنهایی در عرصه بین‌المللی با مساله هستهای خود برخورد کند.
همچنین بر اساس گزارش راشا تودی، روزنامه کامرسانت به نقل از یک منبع نزدیک به رییس‌جمهور روسیه نوشت: اگر ایران شکایت خود برای عدم تحویل سامانه موشکی اس-۳۰۰ را پس نگیرد، مسکو در قبال برنامه هستهای ایران موضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ خواهد کرد.
وی افزود: ما بارها برای ایران روشن کردیم که این‌گونه شکایت‌ها به توسعه روابط دو کشور کمک نمی‌کند؛ اما درخواست‌های ما برای اینکه ایران شکایت خود را از دادگاه پس بگیرد بی‌پاسخ ماند. او همچنین تهدید کرده است که «مسکو آماده است تا از حمایت ایران در مساله هستهای دست بردارد.»
این منبع کرملین با اشاره به دور بعدی مذاکرات با ایران گفت: ما سعی خواهیم کرد که پیش از دور جدید مذاکرات هستهای بار دیگر با فرستادن هیاتی به ایران موضع خود را به تهران اعلام کنیم. اگر ایران نپذیرد، این کشور برای حل مساله هستهای در صحنه جهانی تنها خواهد ماند. این تهدید روسیه در حالی مطرح می‌شود که بنا به اعلام کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است در اواخر ماه جاری بار دیگر مذاکراتی میان نمایندگان ایران و ۱+۵ انجام شود و باید دید که مسوولان سیاست خارجی کشور چه تصمیمی را در این‌باره اتخاذ خواهند کرد.
ارسال نظر