نشست مشورتی دوستان سوریه در تهران
عکس: AFP

به ریاست ایران و با حضور ۲۸ کشور آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین برگزار شد
نشست مشورتی دوستان سوریه در تهران
تشکیل گروه تماس و آتش بس سه‌ماهه به مناسبت عید فطر از پیشنهادهای این اجلاس است
دنیای اقتصاد- هتل آزادی تهران روز پنج شنبه هفته گذشته میزبان نمایندگان 28 کشور جهان بود که برای حضور در نشست مشورتی تهران درباره سوریه به ایران آمده بودند.
این نشست با عنوان «نفی خشونت - گفت‌وگوی ملی» به ریاست علی‌اکبر صالحی وزیر امورخارجه کشورمان برگزار شد و با صدور یک بیانیه، برگزاری کنفرانس مطبوعاتی صالحی و دیدار حاضران اجلاس با محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهور ایران پایان یافت.
در این اجلاس، وزیران خارجه پاکستان، عراق و زیمبابوه دعوت ایران را اجابت کرده و سایر کشورها و از جمله روسیه و نیز سازمان ملل متحد سفیران یا نمایندگان خود را برای حضور در این نشست فرستادند. اندونزی، افغانستان، روسیه، چین، گرجستان، الجزایر، کوبا، عمان،‌ هند،‌ اردن، اکوادور، سودان، تاجیکستان، قزاقستان، تونس، بلاروس، موریتانی و ونزوئلا از جمله کشورهایی بودند که در سطح نمایندگی در این نشست حاضر شدند.
ماحصل این نشست هم که از زبان وزیر امورخارجه ابراز شد و قبل از آن در بیانیه پایانی این نشست هم به عنوان یکی از بندها مورد تصویب قرار گرفت، تشکیل گروه تماس سوریه از میان کشورهای شرکت‌کننده در نشست تهران با هدف توقف خشونت‌ها و آغاز گفت‌وگوهای فراگیر بین دولت سوریه و مخالفان است. البته وزیر خارجه ایران تاکید کرده که «باید ببینیم چه کشورهایی در این باره اعلام آمادگی می‌کنند.» پیشنهاد آتش بس سه ماهه بین طرف‌های درگیر در سوریه به دلیل در پیش بودن عید فطر نیز از دیگر پیشنهادهای این نشست مشورتی بود که به گفته صالحی، اجرایی شدن آن نیاز به رایزنی‌های بیشتر دارد.
علاوه براین، اعلام آمادگی ایران برای برگزاری نشست بین دولت سوریه و مخالفان هم از دیگر مواردی بود که صالحی در کنفرانس مطبوعاتی خود به آن اشاره کرد و گفت که «ما با دولت سوریه تماس گرفتیم و آنها وزیر مربوطه آقای علی حیدر را که با معارضان در ارتباط است، معرفی کردند و ما از ایشان دعوت کردیم به ایران بیایند و به زودی به ایران خواهند آمد.»
نشست مشورتی تهران درباره سوریه که با حضور برخی کشورهای همسایه این کشور برگزار و بر تشکیل گروه تماس از بین این کشورها تاکید شد، سومین نشست برای حل بحران سوریه است که در سطح بین‌المللی برگزارمی‌شود.
پیش از استعفای کوفی‌عنان نماینده سازمان ملل و اتحادیه عرب برای حل بحران سوریه، ژنو و پاریس هم شاهد نشست هایی درباره سوریه بودند. یکی نشست موسوم به تماس بین‌المللی درباره سوریه در ژنو بود و دیگری هم نشست دوستان سوریه در پاریس که این نشست با حضور دولت های موافق با معارضان سوریه برگزار شده بود. حاصل نشست ژنو که با دعوت کوفی‌عنان و نیز حضور روسیه و چین و البته بدون دعوت از ایران برگزار شده بود، پیشنهاد ورود سوریه به مرحله انتقالی و تشکیل دولت وحدت ملی بود. در نشست پاریس، اما به طور ضمنی بر برکناری بشار اسد از قدرت تاکیده شده بود.
دو نشستی که در هر دو ایران حضور نداشت و البته همین موضوع در کنار نارضایتی کوفی‌عنان از پیشروی کند مذاکرات برای تحقق طرح ۶ ماده‌ای‌اش باعث شد تا او اعلام کند که پس از پایان ماموریتش در پایان ماه اوت، آن را تمدید نخواهد کرد. اگرچه صالحی در نشست پنج‌شنبه تهران تاکید کرد که به هر حال طرح کوفی‌عنان پابرجاست و با رفتن وی، طرح منتفی نمی‌شود.
به نظر می‌رسید که در حقیقت نشست تهران و تلاش برای تشکیل گروه تماس از جنسی دیگر به نوعی واکنش به نشست‌هایی بود که کشورمان در آن حضور نداشته است. هرچند ایران در روزهای گذشته تحرکات دیپلماتیک خود را درباره سوریه گسترش داده و یکی دو روز مانده به برگزاری نشست مزبور، سعید جلیلی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان هم سفرهایی را به لبنان، سوریه و در نهایت عراق داشت. او در این سفرها ضمن دیدار با مقامات بلندپایه این کشورها و نیز ملاقات با بشار اسد بر حل بحران سوریه بدون دخالت خارجی و انجام گفت‌وگو تاکید کرده بود. اگرچه او در آخرین سفر خود به عراق آمریکا را به ارسال عناصر القاعده به سوریه متهم کرد.
با همه این احوالات، پاتریک ونترل، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به نشست تهران مدعی شد:‌ برای ما دشوار است تصور کنیم کشوری که برای حفظ بشار اسد در قدرت تلاش می‌کند و به او یاری می‌رساند بتواند بازیگر سازنده‌ای برای تسهیل راه‌حل سیاسی در قبال بحران سوریه باشد.
تلاش ایران برای کاهش شکاف‌ها
به رغم این تفاوت دیدگاه‌ها وزیر امور خارجه کشورمان در کنفرانس مطبوعاتی خود اعلام کرد که کشورمان در اجلاس مکه (اجلاس اضطراری سازمان همکاری اسلامی برای حل بحران سوریه که با میزبانی عربستان برگزار می‌شود) حاضر خواهد شد تا شکاف‌ها را کمتر کند و بر مشترکات بیفزاید.
به گزارش ایسنا، علی‌اکبر صالحی در کنفرانس خبری خود که در پایان نشست مشورتی تهران درباره سوریه برگزار شد، در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «با توجه به دعوت عربستان از رییس‌جمهور برای شرکت در اجلاس اضطراری مکه درباره سوریه، آیا فکر می‌کنید دیدگاه طرف‌های موثر در موضوع سوریه از جمله عربستان، ترکیه، قطر، روسیه، آمریکا و ایران می‌تواند به هم نزدیک شود؟» گفت: ما در اجلاس اضطراری مکه شرکت می‌کنیم و نظراتمان را با کشورهایی که از آنها نام بردید در میان می‌گذاریم. تلاش داریم شکاف‌ها را کمتر کنیم و بر مشترکات بیفزایم.
وزیر آشتی ملی سوریه در راه تهران
وزیر امور خارجه کشورمان با اعلام اینکه ایران از یکسال قبل با برخی گروه‌های اپوزیسیون سوریه در تماس است، بار دیگر بر آمادگی ایران برای میزبانی گفت‌وگوهای احتمالی بین دولت سوریه و مخالفان تاکید کرد و گفت: همان طور که قبلا گفتیم، ایران آمادگی دارد میزبان گفت‌وگوها بین معارضین و دولت سوریه باشد.
وی اضافه کرد: ما با دولت سوریه تماس گرفتیم و آنها وزیر مربوطه آقای علی حیدر را که با معارضان در ارتباط است، معرفی کردند و ما از ایشان دعوت کردیم به ایران بیایند و به زودی به ایران خواهند آمد.
پیشنهاد تشکیل گروه تماس و آتش‌بس در سوریه
صالحی در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر اینکه «آیا قرار شده است بر اساس بیانیه مشترک نشست مشورتی تهران درباره سوریه، گروه تماس شکل گیرد؟» گفت: یکی از شیوه‌های مرسوم در عرف و تعاملات بین‌الملل، شکل‌گیری گروه‌های تماس است که شامل کشورهای بی‌طرف می‌شود تا طرف‌های درگیر را مدیریت کند و زمینه تعامل و تفاهم را فراهم سازد.
وی اضافه کرد: در این نشست یکی از پیشنهادهای مطرح، شکل‌گیری گروه تماس بود که قرار است بررسی شود. باید منتظر باشیم ببینیم کشورها علاقه‌مندی‌شان را برای حضور در این گروه اعلام کنند. همچنین در این نشست از سوی شرکت‌کنندگان، پیشنهاد آتش‌بس هم مطرح شد که اجرایی شدن آن نیاز به رایزنی‌های بیشتر دارد.
وزیر خارجه ایران اضافه کرد: بخش عمده‌ای از معارضان اعلام کرده‌اند که آماده‌اند در نشستی در ایران بدون پیش‌شرط با حکومت سوریه گفت‌وگو کنند. ما نیز در حال مذاکره با دولت سوریه هستیم و از آقای علی حیدر خواسته‌ایم در سفر به تهران این موضوعات را پیگیری کنند.
شاید مساله سوریه یکی از موضوعات جنبی اجلاس غیرمتعهدها باشد
صالحی در برابر این پرسش که «آیا موضوع سوریه در جنبش سران غیرمتعهدها مورد بحث قرار می‌گیرد؟»، گفت: اسناد جنبش سران غیرمتعهد از قبل آماده شده است و دستور کار و مصوباتی که باید به تایید سران برسد قبلا نهایی شده است. در عین حال با توجه به حساسیت مساله سوریه، امکان دارد برخی اعضا در حاشیه اجلاس، درخواست یک نشست مشورتی را ارائه کنند.
صالحی در عین حال از آرام‌تر شدن اوضاع سوریه طی چند روز گذشته خبر داد و گفت: وضعیت فعلی در سوریه در مقایسه با دو هفته گذشته بسیار آرام‌تر است.
پیام بان‌کی‌مون به نشست مشورتی تهران
همچنین نماینده سازمان ملل در نشست مشورتی تهران درباره سوریه، پیام بان‌کی‌مون دبیرکل سازمان ملل را قرائت کرد.
به گزارش ایسنا، نماینده سازمان ملل با اشاره به برنامه عمل توافق شده در نشست ۳۰ ژوئن میان اعضای شورای امنیت اظهار کرد: ما معتقد بودیم که این برنامه می‌تواند فرآیندی برای صلح باشد؛ اما این برنامه پیگیری نشد و وضعیت وخیم‌تر شد.
وی سپس متن این پیام را قرائت کرد. در این پیام آمده است: مجمع عمومی سازمان ملل در نشستی پیش از این بر اهمیت پیشرفت سریع برای انتقال سیاسی تاثیرگذار تاکید کرده بود وهمچنین کشورهای مختلف را به حمایت فعال در این زمینه تشویق کرد. همچنین دولت سوریه را تشویق کرد که به این فرآیند بپیوندد؛ اما دولت سوریه برای اجرای این طرح سرسختی نشان داد.
این پیام می‌افزاید: مردم سوریه رنج زیادی متحمل شده‌اند و ادامه نظامی‌گری این وضعیت را وخیم‌تر می‌کند. بنابراین همه باید به مسوولیت مشترک خود در این رابطه عمل کنند.

تکذیب کشته شدن ۳ ایرانی ربوده شده در سوریه
بخشی از کنفرانس مطبوعاتی وزیر امور خارجه به موضوع ربوده شدن 47 تن از اتباع ایرانی در سوریه اختصاص داشت. صالحی در این باره گفت: با دوستانمان در ترکیه و قطر صحبت کردیم و خواستیم از امکاناتشان استفاده کنند تا زمینه آزادی آنها فراهم شود.
وی ادامه داد: اقدامات دیگری در این رابطه در حال انجام است و در عین حال از گروگان‌گیرها که علی‌القاعده باید مسلمان باشند در این ماه مبارک درخواست دارم تا این زائران را آزاد کنند. آنها برای زیارت اهل بیت حضرت رسول (ص) به سوریه رفته بودند.
وزیر امور خارجه در رابطه با اتهاماتی که به گروگان‌های ایرانی از سوی برخی رسانه‌ها وارد می‌شود نیز گفت: اتهام می‌زنند که آنها از نیروهای نظامی با هدف فعالیت نظامی بوده‌اند؛ اما این افراد مردمی عادی و در بین‌شان افراد پیر و جوان و از ادارات و نهادهای مختلف بودند. آنها به همراه خود پول و کارت شناسایی داشتند. چطور می‌شود افرادی با ماهیت و فعالیت نظامی به این شکل به سوریه بروند؟ حتی برخی رسانه‌ها‌ی ماهواره‌ای این اتهام را متناسب با منطق ندانستند.
در همین زمینه اما در رویدادی پراهمیت‌تر، یک مقام وزارت خارجه ایران خبر کشته شدن سه تن از ایرانیان ربوده شده در دمشق را تکذیب کرد. مجتبی فردوسی‌پور، رییس اداره خاورمیانه وزارت امورخارجه ایران در مصاحبه با شبکه خبری العالم گفت: تماس‌ها برای اطلاع از سرنوشت زائران ربوده شده حاکی است که همه آنها سالم هستند و هیچ نشانه‌ای از شهادت تعدادی از آنها وجود ندارد.
پیش از این گروه رباینده ایرانیان در دمشق ادعا کرده بود که سه تن از این افراد در بمباران ارتش سوریه کشته شده‌اند.
پیگیری سرنوشت ربوده شدگان در لیبی
از سوی دیگر، حسین امیر‌عبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت امور خارجه کشورمان بر ضرورت اقدامات فوری و جدی لیبی در آزادی هیات هلال احمر جمهوری اسلامی ایران تاکید کرد. او ضمن تاکید بر سلامت کامل این هفت نفر اعلام کرد: تلاش‌های فشرده وزارت خارجه برای آزادی هیات رسمی هلال احمر جمهوری اسلامی ایران ادامه دارد.
به گزارش ایسنا، وی تصریح کرد: بر اساس تصمیم وزیر امور خارجه کشورمان به زودی حسن قشقاوی، معاون کنسولی، مجلس و امور ایرانیان وزارت امور خارجه در راس هیاتی به همراه دبیرکل جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران جهت پیگیری سرنوشت این گروه عازم طرابلس پایتخت لیبی خواهند شد.
عکس: خبرگزاری فارس