دنیای اقتصاد، ملیحه ابراهیمی: «فراکسیون بررسی نظام پارلمانی در مجلس تشکیل می‌شود»، این خبر را شهباز حسن پور، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس اعلام کرد و گفت که اساسنامه این فراکسیون نیز تدوین شده است و به زودی در اختیار رسانه‌ها قرار می‌گیرد. با تشکل این فراکسیون در مجلس نهم به نظر می‌رسد که زمینه‌های جایگزینی نظام پارلمانی به جای ریاستی و احیای نخست‌‌‌وزیری به صورت «جدی» و «رسمی» در دستور کار مجلس قرار گرفته است. ماجرا از کجا آغاز شد؟

نخستین بار سال گذشته حمیدرضا کاتوزیان، نماینده تهران در مجلس هشتم، با مطرح کردن جایگزینی نخست‌وزیری به جای ریاست‌‌جمهوری، موضوع نظام پارلمانی را مطرح کرده و گفته بود: اخیرا نظریه‌ای بین صاحب‌نظران سیاسی مطرح شده است، مبنی بر اینکه کشور ما با توجه به اینکه از نعمت ولایت‌فقیه و رهبر معظم انقلاب برخوردار است نیازی به وجود رییس‌جمهور ندارد. مهرماه پارسال نیز مقام معظم رهبری در جمع دانشگاهیان کرمانشاه فرمودند: «امروز نظام ما نظام ریاستى است؛ یعنى مردم با راى مستقیمِ خودشان رییس‌جمهور را انتخاب می‌کنند؛ تا الان هم شیوه بسیار خوب و تجربه‌شده‌اى است. اگر یک روزى در آینده‌هاى دور یا نزدیک - که احتمالا در آینده‌هاى نزدیک، چنین چیزى پیش نمى‌آید - احساس بشود که به جاى نظام ریاستى مثلا نظام پارلمانى مطلوب است - مثل اینکه در بعضى از کشورهاى دنیا معمول است - هیچ اشکالى ندارد؛ نظام جمهورى اسلامى می‌تواند این خط هندسى را به این خط دیگر هندسى تبدیل کند؛ تفاوتى نمی‌کند.»

پس از این سخنان رهبری، بسیاری از صاحب‌منصبان سیاسی نیز درباره ویژگی‌های مثبت نظام پارلمانی سخن گفتند، از جمله این افراد علی لاریجانی رییس مجلس بود که با «عقلایی» خواندن نظام پارلمانی، به تشریح جنبه‌های مثبت و برتری آن در مقابل نظام ریاستی پرداخت و گفت که در این باره «می‌توان قانون اساسی را اصلاح کرد.»

اما از سوی دیگر، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس تشخیص مصلحت نظام در واکنش به برداشت‌هایی که از سخنان رهبری درباره موافقت ایشان با نظام پارلمانی شده بود، گفت که تفسیرهایی که از سخنان رهبری شده «نادرست» بوده است. او گفت که «بحث ایشان این بود که در نظام ما بن‌بست نیست.» هاشمی با اشاره به آگاهی‌اش از سابقه دیدگاه‌های رهبری در این زمینه اعلام کرد که من می‌دانستم ایشان موافق نظام پارلمانی نیستند. رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین به دیدار خود با رهبری بعد از بازگشت ایشان از سفر کرمانشاه اشاره کرد و گفت: وقتی ایشان از سفر برگشتند، در دیداری حضوری پرسیدم که منظور شما چه بوده است؟ ایشان گفتند همان بحث همیشگی، یعنی اینکه بن‌بست نداریم و تشخیص شما درست است.

با این حال، جریان جایگزینی نظام پارلمانی به جای ریاستی که مهرماه پارسال مطرح شد و با اظهارات موافقان و مخالفان به اوج رسیده بود، چند ماه بعد کاملا فروکش کرد. حالا با آغاز به کار مجلس نهم، به نظر می‌رسد که برخی نمایندگان به دنبال احیای دوباره این موضوع به صورت رسمی هستند.

تشکیل فراکسیون «نظام پارلمانی»

شهباز حسن پور، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: تشکیل نظام پارلمانی یکی از موارد مورد اشاره مقام معظم رهبری در سفر به کرمانشاه بود که باید بحث نظام پارلمانی به جای نظام فعلی ریاست‌‌جمهوری و احیای مجدد نخست‌‌‌وزیری به صورت جدی مورد بررسی نمایندگان قرار بگیرد.

حسن‌پور در گفت‌وگو با ایلنا در رابطه با اصلاح قانون انتخابات ریاست‌‌جمهوری گفت: من نه تنها معتقد هستم که قانون انتخابات ریاست‌‌جمهوری باید اصلاح شود، بلکه باید به دنبال آن بحث نظام پارلمانی نیز در دستور کار مسوولان قرار گیرد.

وی افزود: در مجلس فراکسیون بررسی نظام پارلمانی تشکیل خواهد شد تا بحث‌های کار‌شناسی نیز برای تشکیل نظام پارلمانی در دستور کار قرار گیرد. اساسنامه تشکیل فراکسیون نظام پارلمانی نیز تدوین شده و بزودی در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.

وی گفت: مرکز پژوهش‌های مجلس مطالعات خوبی نسبت به احیای نخست‌‌‌وزیری و نظام پارلمانی داشته است.

شرط دکترا برای کاندیداهای ریاست‌جمهوری؟

رییس کمیسیون امور شوراهای مجلس گفت: از نظر ما رییس‌جمهور حداقل باید مدرک دکترا داشته باشد. امیر خجسته در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به دستورکار کمیسیون متبوعش در زمینه بازنگری و اصلاح قانون انتخابات ریاست‌‌جمهوری اظهار کرد: قانون انتخابات ریاست‌‌جمهوری در اوایل انقلاب وضع شده و به تصویب رسیده که هم‌اکنون نیز همان قانون اجرایی می‌شود در حالی که قانون باید به روز باشد. وی با بیان اینکه قانون انتخابات ریاست‌‌جمهوری کهنه و مندرس شده است، تصریح کرد: در قانون فعلی مقرر شده که تحصیلات رییس‌جمهور باید خواندن و نوشتن باشد، در حالی که هم‌اکنون نمایندگان مجلس حداقل باید دارای مدرک کارشناسی ارشد باشند، بنابراین چنین شرایطی برای ریاست‌‌جمهوری جایگاهی ندارد و از نظر ما رییس‌جمهور حداقل باید مدرک دکترا داشته باشد. خجسته با ذکر این نکته که در قانون فعلی، مشخص نیست که رییس‌جمهور باید چه سنی داشته باشد، که این موارد باید مشخص شود، تصریح کرد: یکی از شرایط رییس‌جمهور در این قانون این است که داوطلب باید جزو رجال سیاسی - مذهبی باشد، اما در همین قانون مشخص نشده که چه مرجعی مسوول تشخیص این امر بوده و چه کسی قرار است تشخیص دهد که آیا داوطلب انتخابات ریاست‌‌جمهوری، جزو رجال سیاسی-مذهبی است یا خیر. نماینده همدان اضافه کرد: ما در نظر داریم قبل از داغ شدن بحث یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌‌جمهوری، این طرح را تصویب کرده و به صحن علنی پارلمان ارائه دهیم.