تریشه لجوج

منبع: اکونومیست

مخالفت بانک مرکزی اتحادیه اروپا با بررسی تغییر ساختار بدهی‌های یونان می‌تواند منطقه یورو را نا‌بود کند. برنامه نجات یونان یک سال بعد از آغاز خود به روشنی به شکست می‌انجامد. باز‌دهی اوراق قرضه ده ساله این کشور از یک سال پیش بالا‌تر رفته. هم دولت یونان و هم طراحان برنامه نجات آن در اتحادیه اروپا و آی‌ام‌اف می‌پذیرند که این کشور هیچ امیدی به استفاده از بازار‌های سرمایه خصوصی در سال ۲۰۱۲ ندارد و این یکی از فروض اساسی برنامه آغازین بوده است. اکنون آشکارا وقت آن رسیده که برنامه دومی را هم تهیه کنیم؛ اما اروپایی‌ها به جای آنکه در پی این برنامه باشند، مثل کودکان در زمین بازی مشغول جر و بحث با یکدیگر هستند.

بزرگ‌ترین نزاع میان آلمان و بانک مرکزی اروپا (ای‌سی‌بی) در‌گرفته. سیاست‌مداران آلمانی نمی‌خواهند که دیگر پولی را به یونان قرض دهند، مگر آنکه تغییری در برنامه نجات رخ دهد. این تغییر می‌تواند سازش‌های آشکار تازه‌ای مانند استفاده از در‌آمد‌های خصوصی‌سازی به عنوان وثیقه‌ای برای دریافت وجوه جدید برنامه نجات را از جانب یونانی‌ها شامل شود یا می‌تواند به معنای تغییر ساختار بدهی‌ها باشد. هر چند آلمانی‌ها تمایلی به ضرر صاحبان اوراق قرضه یونانی ندارند؛ اما قانع شده‌اند که «ترسیم دوباره» بدهی‌های این کشور کاری عاقلانه خواهد بود.

ای‌سی‌بی سر‌سختانه مخالف است. این بانک می‌خواهد که همین برنامه شکست‌خورده کنونی که در آن ریاضت‌کشی بیشتر یونانی‌ها با وام‌های بیشتر همراه شده، ادامه یابد. مقامات آن با لحنی که هر روز عصبی‌تر می‌شود، استدلال کرده‌اند که هر گونه دستکاری در بدهی‌های یونان، حتی اندکی عقب‌تر بردن سر‌رسید آنها یک فاجعه خواهد بود. یکی از این مقامات پیش‌بینی کرده که این کار بحرانی بسیار بد‌تر از سقوط لمن‌برادرز در سال ۲۰۰۸ را به بار خواهد آورد. نظری که مقامات ای‌سی‌بی در مجامع غیر‌عمومی مطرح می‌کنند، حتی از این هم تند‌تر است و به این خطر اشاره می‌کنند که اگر یونان ساختار بدهی‌های خود را تغییر دهد، شاید نگذارند که اوراق قرضه این کشور به عنوان وثیقه‌ای برای وجوه دریافتی از این بانک استفاده شوند. این فرآیند قطع نقدینگی، نظام بانکی یونان را زیر فشار خواهد برد و حتی می‌تواند به خروج این کشور از منطقه یورو بینجامد.

بی‌تردید منطقی است که ای‌سی‌بی نگران تاثیر نکول یونان بر نظام بانکی اروپا و تراز‌نامه آن و نیز نگران نکول‌های بیشتر در ایرلند، پرتغال و حتی فرا‌تر از آنها باشد. اما به جای آن که پایش را در یک کفش کند و بر این موضع خود پا بفشارد، باید تاکید کند که سیاست‌مداران اروپا با تهیه وجوهی برای باز‌سرمایه‌گذاری در بانک‌های به سختی ضربه‌خورده، از این خطرات بکاهند. شاید ای‌سی‌بی با خطر‌پذیری محاسبه‌شده‌ای به این امید است که بتواند دولت‌های اروپا را به تامین پولی بیشتر برای یونان بر‌انگیزد. این کاری پر‌خطر خواهد بود؛ اما احتمال باز هم هشدار‌دهنده‌تر این است که غرور جلوی چشمان ای‌سی‌بی و ژان کلود تریشه، رییس تا‌کنون خرد‌مندش را بگیرد و نتوانند بپذیرند که یکی از کشور‌های منطقه یورو ور‌شکست شده است.

انگیزه ای‌سی‌بی هر چه که باشد، آلمانی‌ها درست می‌گویند. هنگامی که برنامه اولیه به روشنی جواب نمی‌دهد، پیگیری لجوجانه آن به هیچ‌وجه منطقی نیست. این، یعنی باید به دنبال یک برنامه معقول ثانویه باشیم.

بلوف بانک

برنامه‌های خصوصی‌سازی برای وام، گزینه‌ای جدی در کوتاه‌مدت نیستند، هم به این خاطر که در یونان مخالفت‌های زیادی با فروش دارایی‌ها به قیمتی اندک وجود دارد و هم به این دلیل که دولت این کشور حق مالکیت رسمی در قبال بسیاری از زمین‌هایی که به دنبال فروش آنها است، ندارد. از این رو در عمل برنامه ثانویه متضمن آن است که یکی از این دو مسیر پی گرفته شود یا دیگر اعضای اتحادیه اروپا باید پول کافی را با مدتی به قدر کافی طولانی به یونان قرض دهند تا فشار بدهی‌های خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد یا این بدهی‌ها باید مشمول تغییر ساختار شوند. به سختی می‌توان تصور کرد که مالیات‌دهندگان اروپایی، تغذیه یونان با پرداخت‌های بی‌پایان را بپذیرند. این امر باعث می‌شود که تغییر ساختار، تنها راه معقول پیش روی ما بماند.

زمان آن رسیده که آی‌ام‌اف و آلمانی‌ها مشت ای‌سی‌بی را باز کنند. آنها باید همراه با هم، تغییر ساختار بدهی‌های یونان را مطالبه کنند.

آی‌ام‌اف که از چگونگی تغییر ساختار بدهی‌ها آگاه است، باید کاری کند که این فرآیند به شیوه‌ای کار‌آمد انجام شود. در این صورت بانک مرکزی اروپا باید یکی از این دو گزینه را برگزیند: موافقت با تغییر ساختار منظم یا به بار آوردن افتضاحی بسیار بزرگ‌تر با بیرون انداختن یونان از منطقه یورو. بی‌تردید تریشه نمی‌خواهد که این افتضاح، میراث او باشد.