دوگانه‌گویی روس‌ها در قبال ایران
عکس: AFP

دوگانه‌گویی روس‌ها در قبال ایران
سارکوزی پس از دیدار با پوتین: روسیه موشک‌های اس - 300 را به ایران نمی‌دهد
وزارت خارجه روسیه: تنش‌ها با ایران بررسی خواهد شد
رییس‌جمهور روسیه: ایران نمی‌تواند عضو سازمان شانگهای شود
دنیای اقتصاد- دفتر نیکلا سارکوزی، رییس جمهور فرانسه دیروزاعلام کرد که پوتین در پاریس اعلام کرده است به دنبال تصویب تحریم‌های جدید سازمان ملل علیه تهران، مسکو تحویل موشک‌های اس ـ۳۰۰ به ایران را متوقف خواهد کرد. همزمان وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که دیپلمات‌های روسیه و ایران رایزنی‌هایی را درباره همکاری‌های دوجانبه در دوران تنش‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی انجام می‌دهند.
اما در عین حال مدودف رییس‌جمهور روسیه هم اعلام کرد که ایران نمی‌تواند عضو سازمان شانگهای شود.
بنا به گزارش‌ها در اولین تحول پوتین نخست‌وزیر روسیه به فرانسه سفر کرد و با نیکلا سارکوزی درباره ایران به مذاکره نشست. به گزارش ایسنا، دفتر نیکلا سارکوزی، رییس‌جمهور فرانسه به دنبال گفت‌وگوی وی در روز جمعه با نخست وزیر روسیه اعلام کرد که پوتین تایید کرده که مسکو از تحویل موشک‌های اس ـ۳۰۰ به تهران خودداری خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز، این در حالی است که روسیه پیش از آن بر حق خود برای ارائه این موشک‌ها به ایران تاکید کرده بود و گفته بود که از آن جا که قرارداد تحویل این موشک‌‌ها به تهران پیش از قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران امضا شده بود، مسکو حق دارد به وظیفه خود در قبال این قرارداد عمل کند. در همین حال، یکی از سخنگویان ریاست جمهوری فرانسه به نقل از پوتین گفت که ایران از این بابت بسیار ناراحت است و می‌خواهد اقداماتی تنبیهی را علیه مسکو اعمال کند.
دیپلمات‌های شورای امنیت گفتند که درخواست قطعنامه جدید علیه ایران در زمینه «هوشیاری و محدودیت» کشورهای عضو سازمان ملل در زمینه فروش سلاح به ایران به این مفهوم است که مسکو تشویق شده است موشک‌های اس‌ ـ300 را به ایران تحویل ندهد.
این در حالی است که پنج‌شنبه گذشته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، این موضع روسیه را که قطعنامه جدید شورای امنیت شامل حال فروش سیستم‌های دفاع موشکی اس ـ ۳۰۰ به ایران نمی‌شود، تایید، اما از آنچه «خویشتنداری» روسیه در تحویل ندادن این موشک پیشرفته به ایران خوانده، قدردانی کرده است. پیش از این، خبرگزاری روسی اینترفکس به نقل از یک مقام روسیه اعلام کرده بود قطعنامه اخیر شورای امنیت به مسکو اجازه نمی‌دهد سیستم‌های دفاع موشکی اس ـ۳۰۰ را به تهران بفروشد، اما سرگئی لاوروف‌، وزیر خارجه روسیه که در تاشکند ـ پایتخت ازبکستان ـ با خبرنگاران صحبت می‌کرد، گفت: این موشک‌های ضدهوایی جنبه دفاعی دارد و در قطعنامه شورای امنیت که تنها فروش سلاح‌های تهاجمی را به ایران ممنوع کرده، ذکر نشده است.
سرگئی لاوروف همچنین گفت، مذاکراتی با مقام‌های ایران برای ساخت چند نیروگاه هسته‌ای دیگر در این کشور در جریان است.
همزمان با انتشار گفته‌های پوتین درباره عدم تحویل سامانه دفاعی اس- ۳۰۰ به ایران‌، دیروز دایره مطبوعات و اطلاع‌رسانی وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که دیپلمات‌های روسیه و ایران رایزنی‌هایی را درباره همکاری‌های دوجانبه در دوران تنش‌ها پیرامون برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی شروع کرده‌اند.
به گزارش ایسنا به نقل از وزارت خارجه روسیه‌، در همین رابطه روز جمعه آلکسی بارادافکین‌، معاون وزیر خارجه روسیه با محمودرضا سجادی، سفیر ایران در فدراسیون روسیه دیدار کرد.
به گزارش خبرگزاری نووستی، در اطلاعیه دایره مطبوعات و اطلاع‌رسانی وزارت خارجه روسیه آمده است: در جریان این دیدار مسائل توسعه روابط دوجانبه روسیه ـ ایران در وهله اول در زمینه اقتصادی و همچنین ایجاد زمینه‌های مثبت اطلاع‌رسانی لازم برای این منظور بررسی شد.
پیشینه موضوع اس-300
موشک‌های اس ـ۳۰۰ یکی از پیشرفته‌ترین موشک‌های ضدهوایی در جهان است. این موشک می‌تواند ۱۰۰ هدف را در آسمان ردیابی کند. جدیدترین نوع این موشک‌ها بین ۱۰ تا ۲۷ کیلومتر برد دارند و می‌توانند هواپیما و موشک‌های بالستیک را تا شعاع ۱۹۵ کیلومتری هدف قرار دهند. سیستم‌های پدافندی اس- ۳۰۰ ویژه دفاع از مراکز حساس در برابر حملات هوایی و فضایی هستند. این سیستم قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت واردسازی ضربه به اهداف زمینی نیز برخوردار است. تازه‌ترین مدل سیستم اس- ۳۰۰ می‌تواند هواپیماهای دشمن را در فاصله ۱۵۰ کیلومتری و ارتفاع ۲۷ کیلومتری نابود کند. هم ‌اینک نیز ایران در پدافند هوایی خود از مجموعه‌های ضدهوایی موشکی تور- ام ۱ استفاده می‌کند که ۱۲ کیلومتر برد دارد و اهداف را تا ارتفاع ۶ کیلومتری مورد حمله قرار می‌دهد.
قرارداد عرضه سیستم‌های اس- 300 به ایران در ماه دسامبر2005 (‌شهریور 1384) امضا شد، اما رسما از آغاز اجرای این قرارداد اطلاعی داده نشده است. بنا به قرارداد منعقد شده میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه سامانه موشکی اس- 300 باید تا 15 ماه پیش به ایران تحویل داده می‌شد. در این میان، اگرچه پوتین و برخی دیگر از مقامات روسی و غیرروسی از تازه‌ترین قطعنامه تحریمی علیه ایران به عنوان دلیلِ عدم تحویل اس - 300 به ایران یاد می‌کنند، اما پیش از تصویب این قطعنامه در چهارشنبه هفته گذشته، روسیه از ارسال این سامانه دفاعی به ایران خودداری کرده بود. به گونه‌ای که برخی مقامات ایران طی ماه‌های گذشته به این مساله اعتراض کردند. از جمله سیدحسن فیروزآبادی، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در پاییز سال 1388 با انتقاد از تاخیر روسیه در تحویل این سامانه موشکی آن را غیرقابل‌توجیه دانسته و پرسیده بود: «آیا استراتژیست‌های روسیه اهمیت ژئوپلتیک ایران را در امنیت روسیه در نظر نمی‌گیرند؟ چرا موشک‌های دفاعی اس- 300 که با تفاهم دو دولت برای اقدامات دفاع از ایران مورد توافق قرار گرفته مجوز ارسال دریافت نمی‌کند و با وجود گذشت بیش از 6 ماه از وقت تحویل آنها از طرف روس تخطی شده است؟»
پیش از آن احمد وحیدی، وزیر دفاع ایران نیز انتقادهای مشابهی را متوجه مقام‌های روس کرده بود. وی در گفت‌وگو با «ایلنا»، ضمن یادآوری قرارداد خرید اس-۳۰۰ از روسیه گفته بود: «فکر نمی‌کنیم برای طرف روسی مناسب باشد که در دنیا به عنوان یک همکار نامطمئن جلوه کند». وحیدی همچنین از مسکو خواست با نادیده گرفتن فشارهای اسرائیل قرارداد فروش سامانه دفاع هوایی اس- ۳۰۰ را اجرا کرده و این موشک‌ها را به ایران تحویل دهد. فروش سامانه دفاعی اس- ۳۰۰ طی چند سال گذشته بارها و بارها در صدر اخبار رسانه‌های غربی قرار گرفته و داستان‌های متفاوتی به این موضوع اختصاص یافته است. اما شاید بتوان ۲۰ شهریور ۱۳۸۷ را نقطه اوج این خبرپراکنی‌ها به شمار آورد. وقتی که یک روزنامه اسرائیلی در گزارشی به نقل از یک مجله اینترنتی کرووات مدعی شد: کروواسی سامانه‌های پدافند موشکی اس-۳۰۰ را به ایران فروخته است. در آن روز، رسانه‌های داخلی گزارش دادند که روزنامه عبری جروزالم پست با اعلام این خبر مدعی شده است: کشتی‌های نیروی دریایی لیبی نیز در بندر کراجیویچا کروواسی پهلو گرفته تا این سامانه را به ایران منتقل کنند.
در همان روزها‌، روزنامه انگلیسی ساندی تلگراف به نقل از دان گور، مشاور پنتاگون درباره اهمیت اس- 300 برای ایران گزارش داده بود: این سامانه به کلی اوضاع را تغییر خواهد داد و به شکل قابل‌توجهی سامانه دفاعی ایران را علیه هرگونه حمله هوایی علیه سایت‌های هسته‌ای این کشور بهبود می بخشد. بر همین اساس جورج فریدمن، مدیر مرکز استراتفورت که یک سازمان اطلاعاتی خصوصی آمریکا است، نیز گفته بود: در صورتی که اس-300 به مرحله بهره‌برداری برسد، به شکل موثری قادر خواهد بود تا حملات هوایی اسرائیل را بی‌اثر کرده و هر گونه بمباران هوایی آمریکا را به طور جدی دچار چالش کند.

ایران نمی‌تواند عضو سازمان شانگهای شود

رییس‌جمهور روسیه گفت که ایران به دلیل اینکه تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار دارد، نمی‌تواند عضو سازمان همکاری‌های شانگهای شود. به گزارش ایسنا، دیمیتری مدودف، رییس‌جمهور روسیه روز جمعه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا امکان عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای وجود دارد، با اشاره به ماده تصویب شده توسط اعضای سازمان درباره عضویت اعضای جدید به خبرنگاران گفت: کشورهایی که از نظر موقعیت حقوقی موانعی دارند نمی‌توانند برای عضویت در سازمان همکاری‌های شانگهای درخواست کنند. از جمله کشورهایی که تحت تحریم‌های سازمان ملل قرار دارند. فکر می‌کنم که این مساله برای همه روشن باشد. به گزارش خبرگزاری نووستی، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز با اشاره به ماده جذب عضویت اعضای جدید به سازمان همکاری‌های شانگهای که در اجلاس این سازمان تصویب شده است، گفت: تا زمانی که علیه ایران تحریم های بین‌المللی اجرا می‌شود این کشور نمی‌تواند به سازمان همکاری‌های شانگهای ملحق شود. لاوروف گفت: این ماده به ایران اجازه نمی‌دهد که به عضویت سازمان همکاری‌های شانگهای درآید. در آن‌جا (ماده جذب عضویت) به صراحت آمده که یکی از معیارهای الزامی (برای الحاق) قرار نداشتن تحت تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل است.
عکس: AFP