دهن‌کجی به میراث فرهنگی

دهمین مجسمه درحالی ربوده شد که هنوز سرقت‌های سریالی ادامه دارد و ردپایی از سارقان پیدا نشده است نگاه سوم- اخبار مربوط به سرقت‌های سریالی مجسمه‌های تهران این روزها در صدر خبرها قرار گرفته است. در طول چند روز گذشته، ده مجسمه در ده نقطه پایتخت ربوده شدند و هنوز کسی از چند و چون ماجرا چیزی نمی‌داند و مسوولانی که در جست‌و‌جوی به دست آوردن سرنخ‌هایی برای ردیابی سارقان هستند، به نتیجه‌ای نرسیده‌اند.

دهمین مجسمه تهران روز یکشنبه در حالی به سرقت رفت که ساعاتی بعد از انتشار این خبر، سیدمحمدهادی ایازی، سخنگوی شهرداری تهران آن را تکذیب کرده بود. او در گفت‌وگو با خبرگزاری «ایسنا»، سرقت دهمین مجسمه برنزی را تکذیب کرد و گفت: هنوز هیچ گزارشی در این رابطه به دستمان نرسیده است.

وی همچنین در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود دو مجسمه از پارک هنرمندان نیز با اطلاع شهرداری جا‌به‌جا شده است، این موضوع را نیز رد کرد و گفت: شهرداری هیچ مجسمه‌ای را جا‌به‌جا نکرده است.

سخنگوی شهرداری تهران با تاکید بر اینکه شهر تهران امن است، افزود: ۵۰۰ مجسمه که تعداد زیادی از آنها برنزی است در سطح شهر نصب شده و این امکان وجود ندارد که شهرداری همه آنها را جا‌به‌جا کند یا مراقب آنها باشد. وی با تاکید بر این که مسوول امنیت شهر پلیس است، افزود: در حال حاضر نگهبان پارک‌ها با هماهنگی سازمان پارک‌ها و فضای سبز، دقت بیشتری در مورد مجسمه‌های درون پارک‌ها دارد، اما در نهایت مسوولیت گشت و مراقبت از مجسمه‌ها با پلیس است، البته مسوولان دیگری هم وارد عمل شدند تا هر چه سریع‌تر راز سرقت مجسمه‌های برنزی فاش شود.

در همین رابطه، استاندار تهران با اشاره به سرقت چندین مجسمه برنزی از سطح شهر تهران گفت: این موضوع تنها یک سرقت ساده نیست، بلکه دهن‌کجی به میراث فرهنگی و مسائل فرهنگی ما است. مرتضی تمدن افزود: از مسوولان شهرداری تهران انتظار است با طرح شکایت در دستگاه قضایی موضوع را پیگیری کنند.

رییس شورای تامین استان از تشکیل کارگروهی ویژه از مسوولان قضایی، انتظامی و اطلاعاتی استان به ریاست معاون سیاسی امنیتی استانداری تهران برای برخورد با این موضوع خبر داد و گفت: با بررسی شواهد و قرائن در دست از این سرقت‌ها به شدت به دنبال دستگیری سارقان هستیم تا آنها را در دست قانون گرفتار کنیم. استاندار تصریح کرد: معتقدیم این کار سازمان‌یافته انجام می‌شود و امیدواریم هرچه سریع‌تر سارقان دستگیر شوند.

چگونه مجسمه‌ها دزدیده می‌شوند؟

در تازه‌ترین اظهارنظرها، مریم سالور، هنرمند مجسمه‌ساز گفت: یک هنرمند قبل از اینکه مجسمه‌ساز و هنرمند باشد، شهروند محسوب می‌شود و باید امنیت او تامین گردد.

این هنرمند مجسمه‌ساز با اشاره به جریان سریالی سرقت مجسمه‌های شهری گفت: این اتفاق بر عهده دولت و سیستم امنیتی است؛ زیرا مجسمه‌ساز کارش را فروخته و رفته است، اما دولت وظیفه حفاظت از این اموال را دارد. به گفته او، این مجسمه‌های شهری بخشی از اموال عمومی تلقی می‌شوند و صدمه‌زدن به آنها از یک سطل زباله گرفته تا یک مجسمه، جرم محسوب می‌شود و مجرمان در قبال این اتفاق‌ باید جریمه شوند.

سالور با اظهار تاسف از سرقت ۹ مجسمه با ارزش شهری در چند روز اخیر بیان داشت: در شرایطی که سیستم امنیتی قوی در سطح شهر حاکم است، جای سوال دارد که چگونه مجسمه‌هایی در این ابعاد و اشکال در شهر دزدیده می‌شوند و نقش شهرداری و نیروهای امنیتی در این میان چیست؟! زیرا دزدیدن یک مجسمه برنزی در این ابعاد به راحتی امکان‌پذیر نیست. او تصریح کرد: این اتفاق یک ایراد بزرگ به مسوولان وارد می‌کند؛ زیرا آنها در برابر این اموال ملی مسوول هستند. در چنین شرایطی حتی اگر آیین‌نامه و قوانینی برای حفظ اموال عمومی تصویب شود مادامی که به آن احترام گذاشته نشود، راه به جایی نخواهیم برد.

فریدون صدیقی، یکی از هنرمندان پیشکسوت مجسمه‌سازی ایران است که مجسمه برنزی کمال‌الملک روبه‌روی تئاتر شهر اثری از اوست و مجسمه استاد شهریار از جمله مجسمه‌های سرقت‌شده در مجاورت کمال‌الملک بوده است.

صدیقی از سرقت این مجسمه‌ها ابراز تعجب کرد و گفت:‌ حرکت جدیدی به اسم مجسمه‌ربایی را شاهدیم که به‌رغم وجود نگهبان، ظاهرا شبانه اقدام به ربودن مجسمه‌ها کرده‌اند.

وی با انتقاد از عملکرد موازی‌کاری در ارگان‌های مختلف کشور گفت: متاسفانه وقتی ارگان‌های مختلف موازی‌کاری می‌کنند،‌ باعث می‌شوند که بروز چنین اتفاقاتی را به ارگان دیگر نسبت دهند، به طور مثال حتی اگر این آثار در روز هم از جایشان کنده شده‌اند، پلیس آن را به شهرداری و شهرداری آن را به ارگان دیگری که مرتبط است، نسبت می‌دهد و تصور می‌شود که این آثار قرار است جا‌به‌جا شوند و نه سرقت.

صدیقی تصریح کرد: بهتر است برای محافظت از مجسمه‌های برنزی، پارک مشاهیر داشته باشیم که همه آثار مشاهیر در داخل آن محفوظ و محصور باشند. وی همچنین گفت:‌می‌توان مجسمه‌ها را از جنس بتن گلاسه، سنگ مصنوعی و سنگ هم ساخت؛ اما تعداد هنرمندانی که با این جنس مجسمه‌ می‌سازند، اندک است.

صدیقی با ابراز نگرانی از بروز این اتفاق اعلام کرد که از روز انتشار خبر سرقت مجسمه‌ها، ‌دست به مجسمه‌سازی نبرده است و ابراز امیدواری کرد که هر چه زودتر سرنوشت این آثار مشخص شود.

فاطمه امدادیان، مجسمه‌سازی که یکی از آثار انتزاعی وی نیز از خانه هنرمندان ایران به سرقت رفته است،‌این اتفاق را بسیار ناگوار خواند و گفت: خبر سرقت مجسمه‌های بسیار سنگین از سطح شهر بسیار ناگوار است. سازمان زیباسازی شهرداری تهران باید فکری به حال محافظت از این آثار کند، به هر حال هنرمند کارش را می‌کند و آثارش را تحویل می‌دهد و محافظت از آنها به عهده سازمان‌های ذی‌ربط است.

وی تصریح کرد: در همه جای دنیا مجسمه‌های سنگین این‌چنینی در سطح شهر پراکنده‌اند و هیچ خطری هم آنها را تهدید نمی‌کند، بنابراین باید آگاهی لازم برای محافظت از این آثار ایجاد شود نه آن که جنس مجسمه‌ها را تغییر داد.

حدس زدیم شهرداری جابه‌جا کرده باشد!

با گذشت چند روز از سرقت مجسمه‌های پایتخت هنوز سرنخ تازه‌ای از سارقان به دست نیامده است. هر روز که می‌گذرد خبری تازه به گوش می‌رسد، اما فرمانده انتظامی تهران بزرگ از رسیدگی به موضوع سرقت سریالی مجسمه‌های شهر تهران خبر داد.

سرتیپ حسین ساجدی‌نیا در گفت‌وگو با «ایسنا» اظهار کرد: از چهار روز گذشته با مطرح شدن این موضوع بررسی مفقود شدن مجسمه‌ها در دستور کار پلیس قرار گرفت. وی با اشاره به اینکه در حال حاضر یک تیم ویژه در حال بررسی پرونده سرقت مجسمه‌ها در پلیس آگاهی است، اضافه کرد: به طور دقیق تعداد مجسمه‌های مفقود شده مشخص نیست، اما آنچه گزارش شده است تا امروز ۹ مورد مفقودیت مجسمه گزارش شده که البته بحث مفقودیت مجسمه استاد شهریار سرقت نبوده، بلکه این مجسمه توسط شهرداری جابه‌جا شده است. فرمانده انتظامی تهران بزرگ در پاسخ به اینکه چرا گزارش این موضوع به پلیس تاخیر داشت، اظهار کرد: این موضوع را باید از مسوولان شهرداری جویا شد. سرتیپ ساجدی‌نیا خاطرنشان کرد: البته شهرداری تهران اعلام کرده است که ارزش ریالی این مجسمه‌ها کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان است؛ هرچند این مجسمه‌ها از نظر هنری باارزش هستند.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه این مجسمه‌ها با وجود پلیس در پارک‌ها چگونه به سرقت رفته است، گفت: در حال حاضر در همه پارک‌ها نیروهای پلیس به صورت دائم مستقر نیستند که البته راه‌اندازی پلیس پارک در دستور کار قرار دارد.

وی ادامه داد: ماموران پلیس به صورت گشت پیاده و سواره در پارک‌ها نیز هم‌اکنون حضور دارند؛ اما با توجه به اینکه شکایتی هم در خصوص سرقت مجسمه‌ها نداشتیم، پلیس هم اطلاعی از این موضوع نداشت و به نظر می‌رسید طبق روال قبل شهرداری مجسمه‌ها را جابه‌جا کرده است.

سرتیپ ساجدی‌نیا خاطرنشان کرد: بررسی‌ها در این زمینه ادامه دارد و اخبار تکمیلی در این رابطه متعاقبا اعلام خواهد شد.

خسارت صدمیلیون تومانی

مجسمه‌ها شاید آنقدر‌ها ارزش مادی نداشتند، اما گوشه‌ای از زیبایی شهری بود که دود و خاکستر همه جایش را گرفته است.

حجت‌الله ملاصالحی، مدیرعامل سابق سازمان زیباسازی شهرداری تهران که این مجسمه‌ها زمان مدیرعاملی او در سازمان زیباسازی در اماکن فرهنگی نصب شده بودند هم در اظهارنظری ‌خسارت مالی سرقت مجسمه‌ها را بالغ بر صدمیلیون تومان برآورد کرده است. او معتقد است که سرقت این مجسمه‌ها کار «دله‌دزدها» است؛ یعنی همان‌هایی که زمانی چدن‌های مربوط به سازمان آب و کابل‌های برق را سرقت می‌کردند.

گفتنی است تاکنون مجسمه «ستارخان» واقع در خیابان ستارخان اثر شهریار ضرابی،‌ «باقرخان» واقع در خیابان شهرآرا اثر شهریار ضرابی، صنیع‌ خاتم واقع در پارک ملت اثر حمید شانس، دو مجسمه در خانه هنرمندان ایران از آثار محمد مددی و فاطمه امدادیان، «استاد شهریار» در مقابل تئاتر شهر اثر علی قهاری، دو مجسمه «شریعتی» در پارک شریعتی اثر حمید شانس و «مادر و فرزند» اثر هژبر ابراهیمی واقع در شهرک غرب و مجسمه ابن‌سینا ربوده شده‌اند.