شاید وقتی دیگر

عکس:دکتر محمود عزیزی
در آستانه برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به روال هر ساله‌ تعدادی از گروه‌ها از شرکت در جشنواره انصراف داده‌اند و امسال نیز ۱۰ گروه نمایشی از شرکت در جشنواره منصرف شدند.

هرچند در این دوره از جشنواره نام هنرمندانی همچون بهرام بیضایی یا حسن فتحی در میان لیست آثار پذیرفته شده اعلام شده بود؛ اما هر دو این هنرمندان خیلی زود از شرکت در جشنواره کناره‌گیری کردند. بهرام بیضایی پیش از این گفته بود: پیش از توافقات لازم نام او در این لیست منتشر شده است. او که از مدت‌ها پیش علاقه‌مند بود نمایش «سهراب‌کشی» را اجرا کند، اجرای این اثر را به زمان مناسب‌تری موکول کرد.
کمی بعدتر و درست در زمانی که ستاد برگزاری جشنواره از فراهم شدن مقدمات پیش‌تولید نمایش «آنتیگون» به کارگردانی حسن فتحی خبر داد، این کارگردان هم احتمال حضورش را در جشنواره فجر بسیار بعید دانست.فتحی که خود را برای شروع فیلم‌برداری سومین ساخته سینمایی‌اش «کیفر» آماده می‌کرد، عنوان کرد با تمام علاقه‌ای که به اجرای نمایش «آنتیگون» دارد، از آن‌جا که درگیر ساخت فیلم سوم خود است، این نمایش را در فرصت دیگری اجرا خواهد کرد.
محمد چرم‌شیر هم سومین هنرمندی بود که در همان روزهای آغازین اعلام نتایج و در پی پذیرفته شدن چند نمایشنامه‌اش در بخش‌های گوناگون جشنواره فجر با نگارش نامه‌ای خطاب به دبیر جشنواره از او خواست تا نمایشنامه‌های او را از جشنواره کنار بگذارد و اجرای این متون را به شرایط مناسب‌تری موکول کرد.
اما افروز فروزند، نمایشنامه‌نویس و کارگردانی که تصمیم داشت با شکستن سکوت 6 ساله خود، حضوری دوباره در تئاتر داشته باشد، گفت: ترجیح دادم در فرصتی دیگر به همراه دیگر دوستان و همکارانم دراین جشن شرکت کنم. طی چند روز گذشته نیز قطب‌الدین صادقی که قصد داشت نمایش «میر نوروزی» را در این دوره از جشنواره اجرا کند، از این تصمیم منصرف شد. صادقی که این نمایش را با گروهی بزرگ آماده اجرا می‌کرد، خواستار آن بود که پس از اجرای جشنواره، نمایش را به اجرای عمومی بگذارد؛ اما چون سالنی به او داده نشد و از آن‌جا که گردآوری دوباره یک گروه بزرگ کار دشواری بود، ترجیح داد نمایشش را سال آینده به اجرای عمومی بگذارد و در جشنواره فجر هم شرکت نکند.
پس از انتشار آثار پذیرفته شده در بخش تجربه‌های نو جشنواره، جای خالی نمایش «شهرزاد» به کارگردانی علی‌اصغر دشتی دیده شد. دشتی در این زمینه گفته بود: نمایش «شهرزاد» اصلا بازبینی نشده است. او بر این نکته تاکید کرد که از همان آغاز هیچ تصمیم قطعی برای شرکت در جشنواره نداشته است؛ چراکه آثار گروه تئاتر «دن‌کیشوت» معمولا پروسه طولانی مدتی برای آماده‌سازی خود پشت سر می‌گذارند و از آن‌جا که این گروه فرصت کافی برای تمرین نمایش «شهرزاد» نداشتند بهتر دیدند تا نمایش را با پشت سرگذاشتن تمرین‌های لازم و به عنوان اثری با کیفیت به تماشاگران خود ارائه دهند. یاسر خاسب دیگر کارگردان انصرافی بخش تجربه‌های نو است. او در آغاز تصمیم داشت نمایش «آکواریوم هوا» را در این بخش اجرا کند؛ اما این نمایش بازبینی نشد، چراکه خاسب هم‌زمان با ایام بازبینی آثار این بخش برای انجام یک پروژه مشترک نمایشی در هلند به سر می‌برد. او که با یک هنرمند برزیلی و با تهیه‌کنندگی یک کمپانی هلندی نمایش «ابر» را در هلند اجرا کرده است، از شرکت در جشنواره فجر بازماند تا نمایش «آکواریوم هوا» هم جزو غایبان جشنواره امسال باشد. محمود عزیزی هم در نظر داشت نمایش «چی جوری بگم...» را در بخش میهمان جشنواره اجرا کند؛ اما پاره‌ای از مشکلات که عزیزی علاقه‌مندانی به توضیح آنها را نداشت او را از شرکت در جشنواره منصرف کرد و حالا تصمیم دارد نمایشش را برای اجرای عمومی آماده کند. محمد حاتمی جزو هنرمندانی است که به دلیل مشکلات درون گروهی از شرکت در جشنواره کناره‌گیری کرد. او در آغاز قصد داشت نمایش «مرثیه خواب» را از نیمه آبان در تالار مولوی اجرا کند؛ اما پس از این‌که دو تن از بازیگرانش به دلیل حضور در یک مجموعه روتین تلویزیونی، گروه نمایشی را ترک کردند، حاتمی بازیگران دیگری را جایگزین کرد. قرار بود این نمایش در جشنواره فجر یک اجرا داشته باشد؛ اما چون بازیگر اصلی آن مشغله کاری بسیاری داشت و حاتمی نمی‌توانست فرد دیگری را جایگزین او کند، از شرکت در جشنواره منصرف شد تا نمایش او هم سال آینده اجرای عمومی خود را انجام بدهد. مسعود دلخواه دیگر کارگردانی است که با دلایلی مشابه آن‌چه قطب‌الدین صادقی را از شرکت در فجر منصرف کرده بود، از شرکت در جشنواره صرف‌نظر کرد.
او هم علاقه‌مند بود نمایش «خدا در آلتونا حرف می‌زند» را که با گروهی بزرگ آماده اجرا می‌شد، پس از جشنواره فجر به اجرای عمومی بگذارد اما چون پس از جشنواره فجر سالنی به اجرای عمومی این نمایش اختصاص داده نشد، دلخواه هم ترجیح داد جزو غایبان جشنواره بیست‌وهشتم باشد. در شرایطی که به گفته مسوول بخش بین‌الملل جشنواره فجر تنها دو گروه خارجی از شرکت در جشنواره منصرف شده‌اند، تاکنون بیش از 10 گروه داخلی به دلایل گوناگون از جشنواره کناره‌گیری کرده‌اند.