البرادعی از آژانس اتمی رفت

آخرین روز آقای دبیرکل

دنیای اقتصاد - امروز محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در حالی سمت خود را به یوکیا آمانو ژاپنی واگذار می‌کند که آخرین روزهای ریاست ۱۲ ساله او بر این سازمان بر سر فعالیت هسته‌ای ایران جنجال‌برانگیز شد.

البرادعی که با انتشار ۲۱ گزارش فصلی درباره فعالیت هسته‌ای ایران به دلیل حرف‌های دو پهلویش به «مرد دوپهلو» شهرت یافته بود، ناگهان در نشست روز پنج‌شنبه هفته گذشته شورای حکام آژانس یکسره رویه دیگری در پیش گرفت و گفت: عدم موافقت ایران تا به الان با پیشنهاد اصلی آژانس یا راه‌های جایگزین مرا بسیار ناامید کرده است؛ راه‌حل‌ها و پیشنهاداتی که فکر می‌کنم عادلانه بودند و می‌توانستند تا حد زیادی به از بین بردن نگرانی‌ها در خصوص برنامه هسته‌ای ایران کمک کنند. وی همچنین گفت: تحقیقات در خصوص ادعاهایی که بر اساس آن ایران به تلاش برای توسعه سلاح هسته‌ای متهم می‌شد، به دلیل عدم همکاری تهران به «بن بست» رسید.

روزنامه اتریشی «دراشتاندارد» گزارش داده است که وی در حالی به کار خود خاتمه داد که افتخاری در کارنامه وی ثبت نشد.

به گزارش خبرگزاری فارس، این روزنامه در گزارش خود با عنوان «هدیه خداحافظی برای البرادعی تدارک دیده نشده است» نوشت که «محمد البرادعی» در طول ۱۲ سال فعالیت در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همواره بر راهکار گفت‌وگو در حل مسائل موجود تاکید داشت، با این حال نتوانست در خصوص برنامه هسته‌ای ایران راهکار خاصی ارائه کند.

بر اساس این گزارش، این حقوقدان مصری که در سال ۲۰۰۵ برنده جایزه صلح نوبل شد، برنامه هسته‌ای ایران را به عنوان برنامه‌ای پیچیده در دوران کاری‌اش ناتمام رها کرد و اکنون شرایط به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد وضعیت بار دیگر در حال بحرانی شدن است.

البرادعی که هم اکنون ۶۷ سال دارد، در سال ۱۹۸۴ به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قدم گذاشت و در سال ۱۹۹۷ جانشین «هانس بلیکس» مدیرکل پیشین این سازمان شد.

هانس بلیکس، مدیرکل پیشین آژانس، همیشه تاکید می‌کرد که آژانس یک سازمان بین‌المللی و فنی است و نباید با مسائل سیاسی آلوده شود؛ البرادعی نیز دائما این موضوع را تکرار می‌کرد اما شرایط در زمان وی با دوران بلیکس اندکی تفاوت داشت، به طوری که اظهارات البرادعی را گروهی «پایبندی به تعهدات» و برخی دیگر «سیاسی» برآورد می‌کنند.

این روزنامه اتریشی رویکرد البرادعی در مواجهه با تسلیحات اتمی عراق و حضور وی در شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۳ را به عنوان نمونه‌ای از این دست تعبیرها از عملکرد البرادعی دانست و نوشت: وی در نشست مزبور خواستار بازرسی بیشتر از عراق شد و به این ترتیب زمینه برای لشکر کشی آمریکا به عراق فراهم شد. این اقدام در حالی صورت گرفت که هر چه به پایان دوران فعالیت البرادعی نزدیک می‌شد، وی کمتر به موضوع این تسلیحات در عراق می‌پرداخت.

دراشتاندارد نوشت: البرادعی که خانه‌ای در وین دارد، اعلام کرده است که در تصمیم‌های آینده آژانس نیز همکاری خواهد کرد و حتی اخباری در دست است که البرادعی احتمالا به عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری رقیب «حسنی مبارک» خواهد بود.

به گزارش خبرگزاری مهر، پایگاه خبری محیط نیز در گزارشی نوشت: البرادعی از دیپلمات‌هایی به شمار می‌رود که احترام زیادی در سطح جهانی دارد، اگر چه در دوره مدیرکلی البرادعی در آژانس برخی کشورها فشارهای سیاسی گسترده‌ای علیه وی وارد کردند.

از طرفی، البرادعی در تمام این مدت سعی بر حفظ استقلال آژانس داشت؛ امری که در برخی موارد در آن موفق بود و در برخی دیگر تسلیم وی در برابر فشار غرب را در پی داشت.

به طور کلی می‌توان گفت البرادعی در دوره مدیریت خود در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حل مسائل مهم درمانده ماند، چه آنکه تمایل وی برای حل این پرونده‌ها به سد محکم قدرت‌های غربی برخورد می‌کرد.

موضوع هسته‌ای ایران

موضوع هسته‌ای ایران در آژانس همواره و حتی تا آخرین روزهای فعالیت البرادعی، با نوسان‌های مختلفی روبه‌رو بود. آژانس با مدیریت البرادعی در حل کامل هسته‌ای ایران ناتوان بود. چه آنکه البرادعی در آخرین سخنان خود در سمت مدیرکلی در روز شنبه گذشته، از نبود پیشرفت در این مساله ابراز ناامیدی کرد.

در کل می‌توان موضوع هسته‌ای ایران را اصلی‌ترین مساله پیش روی البرادعی در زمان مدیریت بر آژانس دانست؛ موضوعی که در پی دخالت و فشار قدرت‌های غربی و سیاسی کاری آنها بسته نشده باقی ماند.

این در حالی است که ایران همواره موضوعی را در زمینه برنامه هسته‌ای خود حل نشده ندانسته و بر پیگیری صلح‌آمیز این موضوع تاکید دارد.

یوکیا آمانو، مدیرکل جدید آژانس اتمی اما درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران گفته است: «آژانس بیشترین تلاش‌ها را انجام داده است و اکنون نوبت ایران است تا همکاری خود را با این نهاد افزایش دهد.»

به گزارش ایلنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، آمانو همچنین اعلام کرده است که براى اجراى پادمان آژانس درباره ایران بیشترین تلاش‌ها را انجام مى‌دهد.

وی ادامه داد: «معتقدم که گفت‌وگو نه‌تنها درباره برنامه هسته‌ای بلکه در تمامی مسائل، کارساز است. متاسفانه این روند در قبال ایران به آسانی پیش نمی‌رود، ولی صادقانه امیدوارم که چارچوب مناسبی برای گفت‌وگو فراهم شود.»

زرادخانه هسته‌ای اسرائیل

به گزارش خبرگزاری مهر، یکی از نقاط سیاه پرونده کاری البرادعی به طور قطع در مساله تداوم فعالیت‌های رژیم صهیونیستی در زمینه ساخت تسلیحات هسته‌ای خلاصه می‌شود؛ امری که به نظر می‌رسد حتی اعلام آن در رسانه‌های جهانی نیز ممنوع است، چه آنکه البرادعی در قامت مدیرکلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قادر به حل آن باشد.

رژیم اسرائیل سال‌ها است که به فعالیت بدون کنترل بین‌المللی در زمینه توسعه زرادخانه هسته‌ای خود ادامه می‌دهد. این در حالی است که آژانس بدون اعمال هرگونه فشاری علیه تل‌آویو، با دوگانگی در رفتار خود به اعمال فشار علیه ایران می‌پردازد.