انتقاد عباس صفاری از ترجمه غلط عنوان رمان‌های معروف
نگاه سوم - عباس صفاری با انتقاد از اشتباه ترجمه کردن عنوان رمان‌های معروف، اعتقاد دارد، اگر ما می‌خواهیم غرب ادبیات‌مان را جدی بگیرد، باید حواس‌مان را بیشتر جمع کنیم و دست کم، عنوان کتاب‌های معروف‌شان را درست ترجمه کنیم.
این مترجم و شاعر در نوشتاری با عنوان «فاتحه که را می‌خوانند؟» نوشته است: «یکی از رمان‌های معروف ارنست همینگوی با عنوان جدید و مناسب «این ناقوس مرگ کیست» توسط آقای مهدی غبرایی که کارنامه درخشانی در کار ترجمه دارند، ترجمه شده است. از سوی دیگر، آقای مصطفی رضیئی که تاکنون نقدهای ارزنده‌ای از او در نشریات و وبلاگ‌ها خوانده‌ایم، خبر داده است که او نیز در حال ترجمه این اثر بوده و گویا عنوان دیگری را برای آن برگزیده بوده است. به گمان من، اگر مترجم اولیه یک کتاب عنوان آن را مناسب و رسا ترجمه کرده باشد، هیچ دلیلی ندارد که مترجمین بعدی در این زمینه خلاقیت‌شان را به کار بیاندازند تا عنوان متفاوتی برای آن بیابند. وسواس و افراط در این زمینه می‌تواند به جایی منجر شود که ما فردا ترجمه‌های جدیدی از «صد سال تنهایی» داشته باشیم با عنوان‌هایی مانند «صد سال‌انزوا» یا «یک قرن بی‌کسی» که هیچ احتیاجی به آن‌ها نیست. مشکل عمده اما از آن‌جا ناشی می‌شود که عنوان نخستین ترجمه تعدادی از کتاب‌ها نارسا یا از بنیان اشتباه است. نمونه‌اش همین رمان همینگوی که نخستین‌بار با عنوان «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند» به بازار آمد. اگر مترجم اولیه دریافته بود که مترادف عنوان این رمان در فرهنگ خودمان «فاتحه که را می‌خوانند» است، آن‌وقت با قرار دادن کلمه ناقوس مسیحی به جای فاتحه اسلامی و تغییر فعل خواندن به زدن، به عنوان مطلوب می‌رسید.
نکته مهم دیگری که در رابطه با آثار همینگوی حائز اهمیت است، ترجمه اولین اثری است که او را به شهرت جهانی رسانید و متأسفانه پس از گذشت بیش از ۶۰ سال از ترجمه آن به فارسی هنوز از عنوان ناقص «خورشید همچنان می‌درخشد» استفاده می‌شود و این عنوان آن‌چنان جا افتاده است که حتی مترجمین و آن‌هایی که تسلطی بر زبان انگلیسی دارند، نیز آن را به کار می‌برند. اشتباه بزرگ مترجم اولیه این رمان از ترجمه نسنجیده کلمه «also» سرچشمه گرفته است. این واژه در زبان انگلیسی هم برای «استمرار» به کار می‌رود، هم به معنی «نیز» است. مترجم اول این کلمه را «همچنان» ترجمه کرده است که در نتیجه عنوان کتاب شده است «خورشید همچنان می‌درخشد»؛ در صورتی که ترجمه دقیق این عنوان که یک دنیا امیدواری در آن نهفته است و به صورتی نمادی پایان جنگ را هم بشارت می‌دهد، می‌شود «خورشید طلوع نیز می‌کند». امیدوارم مترجم بعدی این رمان دقت بیشتری به خرج دهد.»
مهدی غبرایی هم که نام «این ناقوس مرگ کیست» را برای ترجمه‌اش از کتاب همینگوی انتخاب کرده، معتقد است، نام قبلی که در ترجمه این اثر ارائه شده، یعنی «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آیند» اشتباه است.
ارسال نظر