واکنش به اجلاس خزر بدون ایران

عکس: AFP. اعتراض ایران به اجلاس همسایگان خزر

دنیای اقتصاد - کشورهای حاشیه دریای خزر تصمیم گرفتند که ایران را در نشست کشور‌های دریای خزر که پنجشنبه برگزار می‌شود، شرکت ندهند.به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی تابناک‌، روزنامه آمریکایی لس آنجلس تایمز و همچنین شبکه خبری پرس تی وی که وابسته به صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است، این خبر را مخابره کرده‌اند.

منوچهر متکی، وزیر خارجه ایران در واکنش به این خبر به شبکه انگلیسی زبان صدا وسیما گفته است: ایران از این تصمیم روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان بسیار خشمگین است.

وی همچنین اظهار کرده است که این نشست، بدون حضور ایران، لطمه‌ای به منافع ملی این کشور است.

این چهار کشور تصمیم گرفته‌اند که ملاقات کشور‌های حاشیه دریای خزر را بدون حضور ایران در قزاقستان برگزار کنند.

متکی همچنین شامگاه سه شنبه، به هنگام دریافت استوارنامه نورباخ رستموف، سفیر جدید قزاقستان در تهران ناخرسندی خود را در این باره اعلام کرد.

وی با اشاره به رایزنی‌های خود با کشورهای ساحلی دریای خزر ظرف روزهای اخیر،‌ از اخبار منتشرشده در خصوص برگزاری اجلاس چهار کشور حاشیه دریای خزر در اکتائو قزاقستان ابراز ناخرسندی و تاکید کرد: برگزاری این اجلاس برخلاف توافقات پنج کشور حاشیه دریای خزر است که کلیه مسائل دریای خزر بایستی با حضور تمامی‌کشورهای ساحلی دریای خزر مطرح و تصمیم‌گیری شود. همچنین جمهوری اسلامی‌ایران برگزاری اجلاس چهار کشور را علیه منافع خود تلقی می‌کند.

این در حالی است که حسن قشقاوی‌، سخنگوی وزارت خارجه در اولین نشست خبری خود در شهریور ماه درباره اخبار مطرح شده مبنی بر برگزاری اجلاسی با حضور چهار کشور حاشیه دریای خزر بدون حضور ایران در اکتائو قزاقستان با اشاره به تکذیب این خبر از سوی منابع قزاق گفته بود: رژیم حقوقی دریای آزاد مطابق کنوانسیون ۱۹۸۲ و سایر کنوانسیون‌ها چارچوب مشخص خود را دارد و رژیم‌های حقوقی دریاهای بسته و دریاچه‌هایی همچون خزر نیازمند توافق همه کشورهای ساحلی است.

وی ادامه داده بود: ممکن است مذاکراتی بین هر یک از این پنج کشور صورت گیرد، اما تدوین رژیم حقوقی دریای خزر حتما باید با توافق کلیه کشورهای ساحلی انجام شود.

قشقاوی با اشاره به اجلاس سران که در باکو برگزار خواهد شد، افزوده بود: این روند با حضور ایران ادامه دارد و ایران در این چارچوب حذف نیست.

بر پایه این گزارش، وزیر خارجه قزاقستان در واکنش به اظهارات همتای ایرانی خود گفته است: این نشست، نشستی غیررسمی است که در آن، درباره همکاری‌های منطقه‌ای بحث خواهد شد و سخنی از تقسیم دریای خزر و سواحل آن به میان نخواهد آمد.

این گزارش همچنین افزوده است: تهران این جلسه را تلاشی برای نادیده گرفتن ادعاهای ایران در دریای خزر توسط کشور‌های همسایه خود می‌داند و با توجه به این که ایران و روسیه، تنها کشور‌هایی هستند که دارای بندر برای صادرات انرژی از این دریا هستند، ایران بیشتر نگران طمع‌ورزی‌های روسیه است، چرا که ممکن است روسیه سه کشور دیگر را متقاعد کند که ایران را از خط لوله‌ای که ممکن است در آینده از این دریا کشیده شود، کنار بگذارند.

سایت تابناک افزوده است: به نظر می‌رسد، برگزاری چنین دیداری، می‌تواند فتح بابی برای آغاز مناقشات در این منطقه باشد، چرا که هر کشور دیگری نیز می‌تواند بعد‌ها دیداری را در غیاب یک یا دو کشور حاشیه دریای خزر برگزار کند و این دور تسلسل روابط کشورهای ساحلی دریای خزر که به دریای صلح موسوم است را دچار تنش کند. البته روس‌ها نیز به تازگی از افزایش نفرت افکار عمومی ایران از آن کشور بیشتر آگاه شده‌اند. از این رو، به نظر می رسد دستگاه سیاست خارجی ایران باید با دقت و وسواس خاصی تحرکات سیاسی این کشور را بررسی کند.این همه در حالی است که دیمیتری مدودف، رییس جمهور فدراسیون روسیه قصد دارد به سران کشورهای ساحلی دریای خزر پیشنهاد دهد که روابطشان در حوزه گاز را براساس توافقنامه‌های بین دولتی برای مدت زمان طولانی و متوسط برقرار کنند.

به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری نووستی، رییس جمهور روسیه روز سه‌شنبه گفته است که قصد دارد این مساله را با سران کشورهای قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان در اجلاس غیررسمی‌که اواخر این هفته برگزار می‌شود، بررسی کند.

وی در دیدار کاری خود با «گازپروم» اظهار کرده است: اگر شما حمایت کنید، در آن صورت به هنگام دیدار این هفته این را با همتایانم بررسی کرده و به آنها پیشنهاد می‌کنم که فکر کنند تا یک چنین همکاری با دورنمای متوسط و طولانی بر اساس پایه‌های حقوقی باشد که به عنوان مثال توسط دولت آماده شده‌اند تا همکاری تمام عیار و دراز مدت باشد.

الکسی میلر، رییس کمیته‌ مدیریت گازپروم نیز به مدودف گفته است که گازپروم تجربه مثبت کار با شرکت‌های کشورهای ساحلی دریای خزر را دارد و افزود که قراردادهای گازپروم با شرکت‌های کشورهای حاشیه خزر باید بر اساس رویکردی جامع و با درک این باشند که اینها «تنها قرارداد خرید گاز نبوده و بلکه شامل مسائل استخراج، انتقال و پالایش گاز نیز می‌شوند».

وی گفته است: از این رو کاملا به صلاح می‌دانم که همکاری در دورنمای درازمدت و متوسط بر پایه توافقنامه‌های بین دولتی باشد.

پیش از این و در نخستین روز شهریور سال جاری عدم دعوت ایران به اجلاس غیررسمی‌ بررسی رژیم حقوقی دریای خزر، تذکر کواکبیان نماینده سمنان به وزیر خارجه ایران را در پی داشت.

در آن زمان دفتر ریاست‌جمهوری قزاقستان اعلا‌م کرده بود: سران چهار کشور روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان ‌روز ۱۳سپتامبر طی اجلاسی غیررسمی‌‌در قزاقستان پیرامون رژیم حقوقی دریای خزر گفت‌وگو می‌کنند. از همین رو، کواکبیان نسبت به عدم دعوت ایران به این اجلاس به منوچهر متکی وزیر خارجه تذکر داد. پایگاه اطلاع‌رسانی تابناک به نقل از سایت نواندیش در همین رابطه گزارش داده بود: توافق درباره برگزاری دیدار غیررسمی‌سران روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ‌ترکمنستان طی گفت‌وگوی تلفنی نورسلطان نظربایف رییس‌جمهور قزاقستان و دیمیتری مدودف رییس‌‌جمهور روسیه حاصل شده است. ‌در اطلاعیه دفتر مطبوعاتی ریاست‌جمهوری قزاقستان آمده بود: سران ۴ کشور در اجلا‌س خود در قزاقستان، توسعه روابط با یکدیگر و نیز رژیم حقوقی دریای خزر را مورد بحث قرار خواهند داد.

خبر آخر

در تحولی دیگر، یرژان عاشقبی‌اف، نماینده وزارت خارجه قزاقستان گفته است: در نشست غیررسمی سران چهار کشور منطقه در آکتائو مسایل مربوط به رژیم حقوقی دریای خزر و تقسیم بستر دریا مورد مذاکره قرار نخواهد گرفت.

وی افزوده است: مذاکره مسایل مربوط به رژیم حقوقی دریای خزر تنها در نشست پنج کشور ساحلی دریای خزر امکان‌پذیر است. این نشست رییسان جمهوری چهار کشور منطقه به‌طور غیررسمی است و در آن مسایل مهم زیاد دیگری مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.

به گفته او، در این نشست مسایلی از قبیل سفر آتی نورسلطان نظربایف به باکو، ساخت خط راه‌آهن در مسیر قزاقستان ـ ترکمنستان ـ ایران، ساخت خط لوله گاز به‌سوی چین و اجرای برخی طرح‌های مهم دیگر مورد مذاکره قرار خواهد گرفت.

ارائه بسته پیشنهادی تازه ایران به ۱+۵

منوچهر متکی از ارائه بسته‌ پیشنهادی به ۱ + ۵ در روز چهارشنبه (دیروز) خبر داد.

به گزارش ایسنا، منوچهر متکی شامگاه سه شنبه در مصاحبه مطبوعاتی مشترک با وتانگولا موسس، همتای کنیایی‌اش در پاسخ به سوالی درباره زمان ارائه بسته پیشنهادی به ۱ + ۵ و دیگر کشورها گفت: همانطور که آقای رییس جمهور اشاره کردند این بسته پیشنهادی از مدتی قبل با توجه به تحولات جاری در جهان و رویدادهای مختلفی که اتفاق افتاده به‌روز شد و این بسته چهارشنبه( دیروز) به ۱ + ۵ تحویل داده خواهد شد و در مورد سایر کشورها نیز در واقع چارچوب دیدگاهی ما در این زمینه در اختیار دیگر کشورها هم قرار خواهد گرفت. بنابراین ما فرصت جدیدی را برای گفت‌وگوها جهت همکاری‌های متقابل فراهم کردیم. امیدواریم در چارچوب این بسته پیشنهادی بتوانیم دور جدیدی از مذاکرات را سامان دهیم.