افروغ: شاهد حذف رقیب هستیم
عماد افروغ گفت: شاهد تلاشی برای حذف رقیب چه رقیب درون گفتمانی و چه رقیب برون گفتمانی از عرصه سیاسی هستیم. این استاد دانشگاه تاکید کرد: ضرورت طرح دیدگاه‌های مختلف و وجود تکثر در عرصه سیاست، همانند اکسیژن در عرصه حیات فردی است و همان‌طور که یک انسان بدون اکسیژن حیاتی ندارد و رو به موت حرکت می‌کند، جامعه نیز بدون تکثر و طرح دیدگاه‌های مختلف و زمینه‌سازی برای طرح این دیدگاه‌ها، یک کالبد بی‌رمق و یک جسم مرده و بی‌روح است.
وی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه «این امر بارها هم مورد تایید بنیانگذار کبیرانقلاب اسلامی و هم مورد عنایت بزرگان دینی، حکما و فیلسوفان شهیر قرار گرفته است»، خاطرنشان کرد: در این میان می‌توان به آرای خواجه نصیر طوسی ـ که حضرت امام(ره) سخت به ایشان علاقه‌مند بودند ـ اشاره کرد.
این حکیم حسب ارائه یک بنیان فلسفی برای اختلاف‌ها و دیدگاه‌های مختلف، نکته‌ای را مورد توجه قرار داده است و برای انسان سه عالم جسمانی، مثال و عقلانی قائل است. او معتقد است از آن‌جا که ما در این عالم زندگی می‌کنیم، وجهی جسمانی داریم که این وجه، اختلافاتی را ایجاد می‌کند و آنچه تحت عنوان وحدت مطلق از آن یاد می‌شود، در این عالم به دست نمی‌آید؛ چراکه جمع الجمع به عالم عقل و آخرت مربوط می‌شود.
وی با بیان اینکه «در این عالم خاکی، اختلاف و دیدگاه‌های متفاوت امری طبیعی، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است» اظهار کرد: اگر حیات اجتماعی در گرو هویت، شناسایی و مرزهای خودی و غیرخودی اجتماعی باشد، خواه ناخواه لازمه این هویت‌جویی‌ها و هویت‌یابی‌ها انقسام جامعه به گروه‌بندی‌های مختلف اجتماعی است.
افروغ همچنین با بیان اینکه «فقدان کثرت موجبات شکل‌گیری نفاق را فراهم خواهد کرد» گفت: هم خصلت عوام‌فریبی و هم خصلت چاپلوسی و تملق در جوامعی حاکم می‌شود که گذشته از قانونمند نبودن توجهی به دیدگاه‌های مختلف ندارند و این نوع دیدگاه‌ها را برنمی‌تابند؛ بنابراین تکثر دیدگاه‌ها و وجود رقبای مختلف هم آب حیاتی برای زندگی سیاسی و هم ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای رشد و اعتلای جامعه است.
وی گفت: هیچ‌گاه به ما توصیه یک دستی و وفاق محض نشده است؛ چراکه اولا این امر به دلیل وجه جسمانی ما امکان‌پذیر نیست و ثانیا به این خاطر که جلوی رشد و اعتلای یک کشور را می‌گیرد، مطلوب نیست. در این راستا حضرت امیر در جایی می‌فرمایند که آرای مختلف را به هم زنید تا از دل آن ثواب ایجاد شده و حقیقت به دست بیاید.
وی پذیرش اختلاف نظرات را یک ضرورت قلمداد و اظهار کرد: در این راستا لازم است مولفه‌های وحدت‌بخشی که از هرگونه تنگ‌نظری به دور باشند، از قبل تعریف شده باشند. جامعه ما برحسب بافت و ذات خاصی که دارد، همچنین برحسب جوهره انقلاب اسلامی و نحوه شکل‌گیری‌اش که یک انقلاب چند طبقاتی بوده و اقشار، گروه‌ها و سلیقه‌های مختلف آن را خلق کردند، باید عنایت ویژه‌ای به مساله تکثر داشته باشد.
این استاد دانشگاه در ادامه درباره نقش تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان در زمینه‌سازی برای فضای طرح دیدگاه‌های مختلف با بیان اینکه «این افراد اگر می‌خواهند ملتزم به قانون اساسی، جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی باشند، باید بستر را برای طرح دیدگاه‌های مختلف فراهم کنند» افزود: این افراد نه تنها باید خودشان نقدپذیر باشند، بلکه باید تخطئه‌پذیر هم باشند.
وی با بیان اینکه «نقدپذیری صفتی است که شاید همه ما، به خاطر وجود بار مثبت آن ژست آن را به خود می‌گیریم، حال بماند که در عمل به این امر وفادارهستیم یا خیر» اظهار کرد: آنچه من می‌گویم، این است که این افراد علاوه بر این که باید نقدپذیر باشند و در برابر نقدهای به اصطلاح منصفانه موضع‌گیری مثبتی از خود نشان دهند، باید در برابر تخطئه‌ها نیز از خود انفعال نشان دهند؛ چراکه تخطئه رقیب برای به رخ کشیدن سعه صدر ما یک فرصت است و حتی اگر کسی ما را تخریب می‌کند، باید پاسخ قانع کننده، منصفانه و مثبتی به آن دهیم، حال دیگران قضاوت می‌کنند که تخریب و پاسخ منصفانه کدام است.
وی با تاکید بر اینکه «باید دانست نیت خیرخواهانه داشتن، تنها شرط اخلاق اجتماعی نقد است و یک نقد خوب باید روشمند و مستدل باشد» افزود: اگرچه ممکن است که بسیاری از این تملق‌ها و چاپلوسی‌ها که در فضای سیاسی کشور مطرح می‌شود از سر دلسوزی باشد، ولی به دلیل اینکه هم نیت خیرخواهانه‌ای را ندارد و هم روشمند نیست، به مصیبت منجر می‌شود و من فکر می‌کنم بخشی از مصیبتی که امروز جامعه ما گرفتار آن است، به این بر می‌گردد که سیاست‌گذاران ما به سهم خودشان توجهی به مقوله‌ای به نام نقد یا تخطئه ندارند.
افروغ با بیان اینکه «افراد یک جامعه باید با خیال آسوده حرف‌های خود را مطرح کنند» اظهار کرد: جمهوری اسلامی به رغم ویژگی‌های بارزی که دارد، فلسفه سیاسی نوظهوری است و می‌تواند یک شمشیر دولایه نقد را در اختیار ما قرار دهد، ولی اگر از آن به درستی مراقبت نشود و بر آن نظارتی نباشد، می‌تواند نتیجه عکس دهد و نقض غرض شود و به نوعی وجه حقانی و شرعی قضیه مانعی برای نقد شود و منتقدان نیز با انواع و اقسام انگ‌های شرعی و عرفی روبه‌رو شوند. حال اگر مراقبت‌های لازم صورت بگیرد شاهد یک جامعه پویا، با نشاط و نقاد خواهیم بود. در این مسیر اگر سیاستمداران ما متوجه این معنا نشوند، از همان وجه دینی جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند و آن را برای برخورد با منتقدان به کار می‌گیرند.
وی در ادامه گفت‌وگوی خود در واکنش به شائبه احتمال حذف جناح اصلاح‌طلب از عرصه سیاسی کشور با توجه به اتفاقات رخ داده پس از انتخابات ریاست جمهوری و با تاکید بر اینکه «این جناح یک شاخه و یک دیدگاه نیست» افزود: من همیشه گفته‌ام که
دوم خرداد یک واقعیت چند گفتمانی است و چندین خرده گفتمان با اصلاح‌طلبی مرتبط هستند و اصلاح‌طلبانی که به قانون اساسی و انقلاب اسلامی التزام دارند و مبانی دینی و ارزشی این حکومت را درک کردند، به هیچ وجه نباید از عرصه رسمی حذف شوند.
وی گفت: علاوه بر این، حتی کسانی که به انقلاب اسلامی التزام و چندان توجه و عنایتی به قانون اساسی ندارند، نباید از حق شهروندی محروم شوند و حتی می‌توانند از عرصه فعالیت عمومی نیز بهره‌مند شوند.
این استاد دانشگاه افزود: ما نباید سخنان بزرگان انقلاب در بدو انقلاب را فراموش کنیم؛ چراکه مثلا مرحوم مطهری در کتاب، پیرامون انقلاب اسلامی، خودشان به کرات در سخنرانی‌های خود اشاره می‌کنند که ما باید کرسی مارکسیسم را برای تدریس در دانشگاه‌ها در اختیار یک مارکسیست معتقد، دو آتشه و فهیم قرار دهیم.
وی با تاکید بر اینکه «در تاریخ اسلام هرگاه آزادی جای خود را به امنیت داده، اسلام ضربه خورده است» گفت: به تعبیر دیگری هرگاه مصلحت جانشین حقیقت شده، اسلام خدشه‌دار شده است.
وی در ادامه باتاکید بر اینکه «با این وجود عرصه رسمی باید در اختیار آن دسته از اصولگرایان و اصلاح‌طلبانی قرار گیرد که به انقلاب اسلامی و قانون اساسی التزام داشته باشند و اصلاحات خود را در ذیل گفتمان انقلاب اسلامی دنبال کنند» خاطرنشان کرد: اگر جامعه رقیب نداشته باشد و دیدگاه‌های مختلف در آن مطرح نباشد، دچار رکود و سکون می‌شود و از رشد و پویایی لازم می‌افتد.
افروغ گفت: امروز ما شاهد تلاشی برای حذف رقیب چه رقیب درون گفتمانی و چه رقیب برون گفتمانی هستیم و برخی بنا به تفسیر متحجرانه قصد دارند فقط یک شاخه باریک و عده کوچکی که مدعی پیشرفت کشور و اسلام‌خواهی و انقلاب‌خواهی بوده و سابقه درخشان نیز در پیدایش انقلاب نداشتند، می‌خواهند هم رقبای درون اردوگاهی و هم رقبای برون گفتمانی خود را حذف کنند و در واقع همان دعوای تاریخی را که زمانی بین معتزله و اشعریون و از سوی دیگر بین اصولیون واخباریون بوده، تکرار کنند و به سمت این می‌رود که اخباریون و متحجران در فضای سیاسی کشور حاکم شوند، ولی باید به شدت در مقابل این نگاه که ممکن است به تعبیر حضرت امام(ره) رنگ و لعاب عوض کرده باشد، ایستاد.
وی بار دیگر تاکید کرد: وجود رقیب می‌تواند باعث رشد مکتب ما و باعث رشد وجه نرم‌افزاری انقلاب اسلامی شود.
ارسال نظر