۱۶روز تا آغاز نمایشگاه کتاب
بازار خالی نشر روی غرفه‌های نمایشگاه
نگاه سوم- انتشار نامه‌ای با امضای اتحادیه ناشران، در آستانه نمایشگاه کتاب هم تغییری در اوضاع ایجاد نکرد و با گذشت حدود یک ماه، پاسخ صریحی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به اعتراض‌ها ارائه نشد.
اتحادیه ناشران چندی پیش در نامه‌ای سرگشاده وضعیت ممیزی کتاب و روند دریافت مجوز برای انتشار آثار را مورد انتقاد قرار داده بود و خواستار رسیدگی مقامات ذی‌ربط به این مساله شده بود. این در حالی است که بسیاری از ناشران و فعالان این حوزه، معتقدند قانون جامع و روشنی برای رسیدگی به این وضعیت وجود ندارد و مراتب اعطای مجوز و ممیزی کتاب بیش از آنکه از قانون خاصی تبعیت کند از سلایق و جهت‌گیری‌های خاص پیروی می‌کند.
اگر نگاهی به اوضاع نشر در فاصله نمایشگاه بیستم و بیست‌ویکم کتاب بیندازیم، خواهیم دید که نه تنها وضعیت اعطای مجوز در سال گذشته با ابهامات فراوان روبه‌رو بوده است بلکه کتابهای بسیاری بالاخص در حوزه ادبیات ماه‌ها در انتظار انتشار در وزارت ارشاد مانده اند و حتی گاه پاسخی که صاحبان اثر از مسوولان شنیده‌اند گم شدن اثرشان بوده است.
اما ماجرا به انتظار آثار برای دریافت مجوز ختم نمی‌شود. حدود درصدی از کتاب‌هایی که اجازه چاپ داشته‌اند در سال گذشته لغو مجوز شده‌اند و در این میان می‌توان کتاب‌هایی چون؛ «عقرب»، «سالمرگی» و «حلقه‌های کنفی» را نام برد که از جمله آثار دریافت کننده یا کاندیدای جوایز ادبی سال گذشته بوده‌اند و حتی بارها تجدید چاپ شده بودند.
با این وجود تا برگزاری نمایشگاه کتاب بیست‌ویکم، تنها چند روز باقی مانده است و باوجود این فرصت اندک تلاش ناشران و نویسندگان برای انتشار آثارشان در این دوره از نمایشگاه ثمری نخواهد داشت.
با وجود اعتراض‌های ناشران نسبت به برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلای تهران امسال هم شاهد رقابت ناشران در این مکان خواهیم بود.
گرچه آمدن نمایشگاه درمصلای تهران مشکلات رفت‌و‌آمد مخاطبان را کمتر کرد، اما برگزاری نمایشگاه در این مکان معایبی چون محدودیت فضای مصلا، آشفتگی در ترتیب غرفه‌ها که به دلیل معماری خاص این مکان، طبقه‌بندی بر اساس حروف الفبا را دشوار می‌کند و بسیاری دیگر دارد که همچنان انتقادها را به مصلای میزبان کتاب‌ها بالا می‌برد.
سال گذشته بود که آمدن باران بهاری و حضور برخی کتاب‌ها در فضای باز نمایشگاه صدمه‌هایی به برخی از ناشران رساند.
در این خصوص مجید قبادی، مشاور معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفته است: محل استقرار بسیاری از بخش‌های نمایشگاه در سالن‌های قبلی است و گرچه سعی شده مشکلات کمتر شود، اما برخی مسائل مربوط به ساختمان مصلا همچنان باقی است.
در نمایشگاه کتاب امسال، کتابهای آموزشی پیش تازند و در این حوزه ۱۰۴ ناشر با ۲۳هزار کتاب حضور دارند که رقم قابل توجهی در مقایسه با کتاب ناشران حوزه‌های دیگر چون ادبیات، جامعه‌شناسی و ... است.
مجموع تعداد ناشران حاضر در نمایشگاه امسال ۱۷۰۰نشر است و با وجود اینکه ناشر حرفه‌ای چون «چشمه» تنها ۲۷ اثر تازه را برای نمایشگاه آماده کرده است و حدود ۲۰۰ ناشر به علت نرسیدن کتاب‌هایشان به حد نصاب اعلام شده از شرکت در نمایشگاه باز ماندند، چراکه هر ناشر برای حضور باید طی ۳ سال، ۳۰ کتاب تازه را منتشر کرده باشد.
نمایشگاه کتاب فرصت خوبی برای خرید کتابهای خارجی هم هست و امسال در بیست و یکمین دوره ۷۵ کشور با ۱۵۰هزار عنوان در این بخش حضور دارند. گرچه حجم وسیعی از این حاضران خارجی راکشورهای عربی تشکیل می‌دهند که به برکت غرفه‌های رایگان، ۴۰درصد از کتابهای چاپ شده‌شان را هر ساله در نمایشگاه می‌فروشند و همین حجم گسترده آثار عربی در نمایشگاه کتاب بود که مسوولان را واداشت این آثار را از بخش ارزی به بخش ریالی منتقل سازد.
از دیگر نقاط قوت نمایشگاه کتاب امسال، صدور بن الکترونیکی کتاب برای حدود یک‌میلیون دانشجو است که با کمک آن می‌توانند در ازای پرداخت ۲۰هزار تومان، خرید ۴۰هزار تومانی داشته باشند و با بن‌های ۵۰هزار تومانی هم تا سقف صد هزار تومان خرید کنند. گفته شده که این بن‌ها بعد از پایان نمایشگاه هم اعتبار خواهند داشت.دوازدهم تا بیست‌و‌دوم اردیبهشت ماه فرصت برگزاری بیست‌و‌یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است و گمانه‌ها برای تکرار تاریخ و جمع‌آوری برخی کتاب‌ها پس از آمدن به وزارت ارشاد بسیاری را هراسان کرده است. اگرچه ناشران شرکت‌کننده تنها کتابهای دارای مجوز وزارت ارشاد را به نمایشگاه می‌آورند، سال گذشته برخی کتاب‌ها که عمدتا رمان، داستان و شعر بودند از طرف کمیته نظارت و ارزشیابی تذکر گرفتند و تعدادی از کتاب‌ها و تصاویر هم به دستور حراست نمایشگاه از روی پیشخوان غرفه‌ها جمع‌آوری شدند.
وقتی وزارت ارشاد همکاری نمی‌کند
انگار وزارت ارشاد اصراری به صدور مجوز کتاب‌ها ندارد و انگار نویسندگان هم دیگر امیدی به همکاری با این مرجع ندارند. «مرتضی کربلایی‌لو» که آخرین اثرش سه ماه در انتظار دریافت مجوز مانده بود رمان تازه‌اش را در اینترنت منتشر کرد.رمان «زنی که با یک گل سرخ از هوش می‌رفت» نوشته مرتضی کربلایی‌لو که سه ماه در وزارت ارشاد منتظر مجوز بود در اینترنت منتشر شد. از بهمن سال ۸۵ در اختیار نشر افراز، ناشر قبلی این نویسنده بود. ناشر از همان تاریخ این رمان را به وزارت ارشاد فرستاد که با گذشت نزدیک سه ماه نتوانست مجوز انتشار بگیرد. مرتضی کربلایی‌لو در گفت‌وگو با فارس، گفت: من نمی‌توانم تا دو سال صبر کنم و منتظر باشم که وزارت ارشاد به من مجوز می‌دهد یا نمی‌دهد. من باید بازخورد کارم را در جامعه ببینم تا کار بعدی خود را شروع کنم. کربلایی‌لو همچنین گفت: کارهای زیادی برای نوشتن دارم برای همین نمی‌توانم صبر کنم. از مرتضی کربلایی‌لو پیش از این دو مجموعه داستان به نام «من مجردم خانم» و «زنی با چکمه‌های ساق بلند سبز» منتشر شده بود. «زنی با چکمه‌های ساق بلند سبز» سال گذشته در بخش مجموعه داستان‌های جایزه بنیاد گلشیری نامزد بود که به درخواست نویسنده از مرحله نهایی داوری کنار گذاشته شد. آخرین رمانی که از این نویسنده منتشر شد «مفیدآقا» نام داشت. این رمان را سال ۸۶ نشر افراز منتشر کرده بود.
ارسال نظر