در گزارش اخیر البرادعی ابراز شد
درخواست برای عادی سازی پرونده ایران
محمد البرادعی در گزارش خود از ایران خواسته است تا برای آنکه آژانس قادر شود درباره برنامه هسته‌ای ایران اطمینان خاطر کامل دهد، پروتکل الحاقی را تصویب کند.
دنیای اقتصاد- مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش تازه خود در مورد فعالیت اتمی ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرد که ایران بیش از گذشته به آژانس امکان بازرسی از تأسیسات اتمی خود را داده است.
محمد البرادعی در گزارش خود از ایران خواسته است تا برای آنکه آژانس قادر شود درباره برنامه هسته‌ای ایران اطمینان خاطر کامل دهد، پروتکل الحاقی را تصویب کند. البرادعی با یادآوری موضع ایران مبنی بر پذیرش پروتکل الحاقی توسط ایران تنها در صورت بازگشت پرونده ایران از شورای امنیت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تلویحا از قدرت‌های جهانی درگیر مناقشه هسته‌ای و سازمان ملل خواسته است که پرونده ایران به روال عادی خود برگردانده شود.
البرادعی نتیجه تحقیقات آژانس درباره موارد ابهام باقی مانده از پیشینه برنامه هسته‌ای ایران را تشریح کرد. این تحقیقات طی ماه‌های اخیر بر اساس توافق ایران و آژانس تحت عنوان مدالیته صورت گرفته است. طبق این طرح، کلیه ابهامات باقی مانده در برنامه هسته ای ایران به شش محور «پلوتونیوم»، «سانتریفیوژهای P۱ وP۲»، «منشا آلودگی‌های اورانیومی دردانشکده فنی دانشگاه تهران»، «نیمکره فلزی»، «پلوتونیوم ۲۱۰»و «معدن گچین» تقسیم و مقرر شد آژانس در پایان دریافت اطلاعات هر مرحله در گزارش رسمی رفع کامل ابهام از موضوع را اعلام کند و در پی آن مرحله بعدی آغاز شود.
پیش از این موضوع «پلوتونیوم»، «سانتریفیوژهای P۱ وP۲» و «نیمکره فلزی» از سوی آژانس خاتمه یافته اعلام شده بود.
البرادعی در گزارش اخیر خود پس از تشریح تحقیقات درباره موضوع «منشا آلودگی‌ها» تصریح می‌کند: آژانس اطلاعات و اسناد مثبته ارائه شده از سوی ایران همچنین اظهارات رییس سابق مرکز تحقیقات فیزیک به آژانس را مورد ملاحظه قرار داد و نتیجه گرفت که پاسخ‌ها با کاربردهایی که برای تجهیزات اظهار شده ناهمخوانی ندارد.
البرادعی در گزارش خود تحقیقات مربوط به پلوتونیوم ۲۱۰ را در ۵ بند تشریح کرده و در پایان نتیجه تحقیقات در این موضوع را اعلام کرده و می‌نویسد: «آژانس بر اساس آزمایش‌ها و اطلاعاتی ارائه شده از سوی ایران، نتیجه گرفت که توضیحات در خصوص محتوا و اندازه آزمایش‌های پلونیوم ۲۱۰ با یافته‌های آژانس و اطلاعات در دسترس آن همخوانی دارد. آژانس در نظر می‌گیرد این مساله در مقطع کنونی دیگر مساله باقیمانده نیست. آژانس در عین حال طبق رویه و شیوه خود، بدنبال تقویت یافته‌هایش و تایید این موضوع به عنوان بخشی از راستی آزمایی تکمیل کردن اظهارات ایران است.»
موضوع معدن گچین ۱۰ بند از گزارش البرادعی را به خود اختصاص داده است. در گزارش آژانس از تحقیقات درباره موضوع معدن گچین آمده است: «بیشتر اطلاعات تکمیلی که توسط ایران فراهم شده است در خلال مباحثات قبلی در رابطه با گچین ارائه نشده بود. آژانس به این نتیجه رسیده است که محتوای اطلاعات و توضیحات فراهم شده به وسیله ایران که توسط اسناد حمایت می‌شود با اطلاعاتی که قبلا در آژانس بوده همخوانی دارد. آژانس این موضوع را دیگر به عنوان موضوع باقیمانده در نظر نمی‌گیرد. با این وجود آژانس همچنان طبق مقررات و دستورالعمل‌های خود به تقویت یافته‌هایش ادامه داده و به بررسی این موضوع به عنوان بخشی از راستی آزمایی کامل بودن اظهارنامه‌های ایران ادامه می‌دهد.»
بخشی از گزارش البرادعی به برخی اتهامات مطرح شده علیه ایران اختصاص یافته است. بر اساس این گزارش «آژانس همان طور که توسط شورای امنیت در خواست شده بود به صورت مداوم از ایران خواسته است که به موضوع مطالعات اتهامی در رابطه با تبدیل دی اکسید اورانیوم به تترا فلوراید اورانیوم در پروژه نمک سبز، آزمایش با قدرت انفجاری بالا و طراحی وسیله پرتاب موشک که می‌تواند ابعاد هسته‌ای نظامی داشته باشد و به نظر می‌رسد که واجد ارتباطات اداری بوده، با توجه به پیوند احتمالی آنها با مواد هسته‌ای بپردازد. ایران موافقت کرد به عنوان بخشی از برنامه کار این مطالعات اتهامی را بررسی کند.»
بر اساس گزارش البرادعی «ایران اعلام کرد که این اتهامات بی‌پایه بوده و اطلاعات نشان داده شده توسط آژانس ساختگی است. البته ایران موافقت کرد که اظهاراتش را با جزئیات روشن کند. ایران اعلام کرد که از نظر ایران طرح مطالعاتی ساختگی و دارای مبنای اتهامی است.»
البرادعی تصریح می‌کند که «ایران تاکید دارد که برنامه موشکی‌اش فقط در برگیرنده استفاده کلاهک‌های متعارف بوده و همچنین بخشی از برنامه‌های فضایی کشور است و اینکه طرح شماتیک نشان داده شده از سوی آژانس ساختگی و بی اساس است.» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در عین حال می‌افزاید: «پاسخهای ایران درباره تلاش‌ها برای کسب دوره‌های آموزشی محاسبات نوترونی و غنی سازی، جداسازی ایزوتوپی، spark gaps ، چشمه‌های نوترونی و تجهیزات اندازه گیری پرتو برای طیف سنج‌های Bore hole گاما هنوز مورد انتظار است.» «ایران همچنین وجود برخی اشخاص را که در اسناد از آنان نام برده شده تکذیب و اظهار کرد که ادعاها درباره نقش افراد دیگر نام برده شده بی‌اساس است. پاسخهای ایران به درخواست آژانس درباره «پروژه ۴» و فعالیت‌های تحقیق و توسعه مرتبط با لیزر همچنان مورد انتظار است.»
البرادعی در بند پایانی بخش مرتبط با «مطالعات اتهامی» نتیجه‌گیری می‌کند که «آژانس در ۱۵ فوریه ۲۰۰۸ به منظور نشان دادن اسناد درباره مطالعات اتهامی به ایران، پس از اینکه از سوی کشورهایی که آنها را ارائه داده بودند مجاز به انجام این کار شد، پیشنهاد کرد یک ملاقات دیگر برگزار شود. ایران هنوز به پیشنهاد آژانس پاسخ نداده است.»
به نظر می‌رسد اتهامات جدید مورد اشاره البرادعی مواردی بوده است که توسط ایالات متحده اخیرا ارائه شده اما چون خارج از چارچوب مدالیته بوده است، ایران به آن اعتنایی نکرده و البته از گزارش البرادعی نیز اینگونه مستفاد می‌شود که موارد ادعایی چندان قابل توجه نیست.
این‌درحالی‌است که سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در کنفرانس خبری خود پس از انتشار گزارش البرادعی درباره این بند از گزارش گفت: آژانس رسما اعلام کرد در چارچوب کاری ما با آژانس، آنچه به عنوان موضوع باید بررسی شود، شش موضوع است و انتظار دارد پاسخ سوال‌هایش را ایران بدهد و طبق چارچوب کاری، آژانس اعلام کرده بود تمام این شش موضوع، سوالات آژانس را پوشش می‌دهد. آژانس همچنین یک نکته را اشاره کرده بود که برخی از مطالعات ادعایی وجود دارد که در حد یک موضوع برای آژانس نیست و از ایران جوابی را انتظار ندارد، بلکه یک سری مطالعات ادعایی است که مطرح می‌شود و آژانس از ایران انتظار پاسخ نخواهد داشت. ایران فقط درباره آنها ارزیابی‌اش را ارائه می‌کند. لذا بازرسان آژانس دو بار به ایران آمدند و مدارکشان را ارائه کردند و ایران هم پاسخ لازم را حاوی ارزیابی‌مان نسبت به این موضوعات ارائه کرد.
وی ادامه داد: ارزیابی ما به آنها ارائه شد. برخی از این مطالب ادعایی، مطالبی بود که در همان شش موضوع آژانس خود به پاسخ رسیده بود و آنها را خاتمه یافته تلقی کرده بود و بقیه مطالب را هم به عنوان صرفا مطالب اظهار شده آژانس به ما ارائه کرد و ما پاسخ دادیم. در این راستا تناقض‌ها و بی‌پایه بودن این مطالعات را در چارچوب پاسخ‌هایمان ارائه کردیم و مستدل‌هایی که نشان می‌داد این مطالب بی‌پایه بوده است به آژانس ارائه شد و آژانس از ما تشکر کرد.
البرادعی در گزارش خود درباره فعالیت‌های جاری ایران در زمینه غنی‌سازی اورانیوم می‌نویسد: «در ۱۵ ژانویه ۲۰۰۸ ایران به آژانس در مورد برنامه نصب اولین نسل جدید سانتریفیوژIR-۲ در کارخانه آزمایشی غنی‌سازی سوخت (PFEP) اطلاع داد و اطلاعات طراحی مربوطه را ارائه کرد. در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۸ آژانس تایید کرد که یک دستگاه آزمایشی IR-۲ و یک آبشار ده دستگاه IR-۲ در کارخانه آزمایشی غنی‌سازی سوخت نصب شده است. ایران گزارش داد که حدود ۸/۰کیلوگرم یو اف ۶ به یک دستگاه واحد بین ۲۲ تا ۲۷ ژانویه ۲۰۰۸تزریق شده است. ایران همچنان به آزمایش یک دستگاه سانتریفیوژ پی ۱ و یک آبشار ۱۰ دستگاهی یک آبشار ۲۰ دستگاهی و یک آبشار ۱۶۴ دستگاهی در کارخانه آزمایشی غنی‌سازی سوخت ادامه داده است. بین ۲۳ اکتبر ۲۰۰۷ و ۲۱ ژانویه ۲۰۰۸ ایران جمعا ۸ کیلوگرم یو اف ۶ به یک دستگاه پی ۱ و یک آبشار ۱۰ دستگاه پی ۱ تزریق کرده است، هیچ مواد هسته‌ای را به آبشار ۲۰ دستگاهی و آبشار ۱۶۴ دستگاهی تزریق نکرده است. در پایان ژانویه ۲۰۰۸ یک دستگاه سانتریفیوژ پی ۱ و آبشار ۱۰ دستگاهی، و آبشار ۲۰ دستگاهی برچیده شدند و فضا برای دستگاههای جدید IR۲ مورد استفاده قرار گرفت. تمام فعالیت‌ها تحت نظارت و کنترل آژانس صورت گرفته اند.»
در بخش مربوط پروژه‌های مربوط به راکتورهای آب سنگین گزارش البرادعی آمده است: «در ۵ فوریه ۲۰۰۸ آژانس راستی آزمایی اطلاعات طراحی را در IR-۴۰ انجام داد و اعلام کرد که ساخت این تاسیسات در حال انجام است. آژانس به نظارت بر ساخت کارخانه تولید آب سنگین با استفاده از تصویربرداری ماهواره‌ای ادامه می‌دهد. با توجه به تصاویر به نظر می‌رسد که کارخانه در حال فعالیت است.»
البرادعی در جمع‌بندی خود می‌نویسد: «آژانس توانسته است به راستی آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده در ایران ادامه دهد. ایران به آژانس دسترسی به مواد و هسته‌ای اعلام شده را فراهم کرده است و گزارش‌های لازم حسابرسی مواد هسته‌ای در ارتباط با مواد و فعالیت‌های اعلام شده هسته‌ای را ارائه کرده است. ایران همچنین به پرسش‌ها پاسخ داده و توضیحات و تفصیلات در مورد مسائل مطرح شده را در چهارچوب برنامه کاری، به غیر از موضوع مطالعات اتهامی ارائه داده است. ایران دسترسی به اشخاص را در پاسخ به درخواست‌های آژانس فراهم کرده است. اگرچه دسترسی مستقیم به افرادی که گفته می‌شود در ارتباط با مطالعات اتهامی بوده‌اند، فراهم نشده است، پاسخ‌ها به صورت مکتوب به بعضی از پرسش‌های آژانس داده شده است.»
البرادعی تاکید می‌کند که «آژانس توانسته است نتیجه‌گیری کند که پاسخهای ارائه شده توسط ایران بر اساس مدالیته، در موضوع آزمایش‌های پلوتونیوم۲۱۰ و معدن گچین با یافته‌های آژانس مطابقت دارند و در موضوع آلودگی در دانشگاه فنی و فعالیت‌های خرید توسط رییس سابق مرکز تحقیقات فیزیک در تعارض نیستند. بنابر این آژانس آن مسائل را دیگر به عنوان موضوعات باقیمانده در این مرحله نمی‌داند. اگرچه آژانس بر اساس مقررات و رویه‌اش همچنان برای تایید و تقویت یافته‌هایش و نیز راستی‌آزمایی این مسائل به عنوان بخشی از راستی‌آزمایی کامل بودن اظهارات ایران، ادامه می‌دهد.»
با این وجود البرادعی در گزارش خود یک موضوع را باز می‌گذارد و می‌نویسد: «یکی از مسائل عمده باقیمانده مربوط به ماهیت برنامه هسته‌ای ایران موضوع مطالعات اتهامی در مورد پروژه نمک سبز، آزمایش مواد انفجاری قوی، و موشک دارای توان خروج و بازگشت به جو است. این موضوعی بسیار مهم و مایه نگرانی جدی و اساسی در مورد هرگونه ارزیابی ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران است. آژانس در ۳ تا ۵ فوریه ۲۰۰۸ توانست تعدادی از اسناد مربوطه را به ایران نشان دهد و همچنان ادعاهای مطرح شده و توضیحات ارائه شده توسط ایران در پاسخ به این اسناد را مورد بررسی قرار می‌دهد. ایران اظهار می‌کند که این اتهامات بی‌اساس هستند و اطلاعات جعل شده‌اند. همچنین ارزیابی نهایی آژانس نیازمند فهم نقش سند اورانیوم فلزی، و شفاف‌سازی‌ها در مورد فعالیت‌های خرید بعضی از نهادهای مرتبط نظامی است که هنوز توسط ایران ارائه نشده است. آژانس تنها توانست اجازه یابد که در ۱۵ فوریه ۲۰۰۸ بعضی از اسناد بیشتر را به ایران نشان دهد. ایران هنوز به درخواست آژانس در همان روز جهت بررسی این اسناد اضافی در مورد مطالعات اتهامی پاسخ نداده است. بر اساس موارد بالا آژانس هنوز در موقعیتی نیست که در مورد ماهیت کامل برنامه هسته‌ای ایران تصمیم بگیرد. در عین حال بایستی توجه داشت که آژانس نه استفاده از مواد هسته‌ای را در ارتباط با مطالعات ادعایی کشف کرده و نه اطلاعات معتبری را در این خصوص در اختیار دارد. مدیرکل مصرانه از ایران می‌خواهد که به صورت فعال با آژانس در بررسی مشروح‌تر اسناد در دسترس در خصوص مطالعات اتهامی که آژانس مجاز شده است آنها را به ایران نشان دهد، مشارکت کند.»
البرادعی تاکید می‌کند که «آژانس اخیرا اطلاعات بیشتری را از ایران دریافت کرده است که مشابه آنهایی است که ایران قبلا در پیروی از پروتکل الحاقی ارائه کرده بود و همچنین اطلاعات طراحی روز آمد. در نتیجه آگاهی آژانس درباره برنامه هسته‌ای اظهار شده جاری ایران روشن‌تر شده است. در عین حال این اطلاعات به صورت موردی ارائه شده و مطابق یک رویه کامل و مستمر نیست. مدیرکل همچنان مصرانه از ایران می‌خواهد به عنوان یک اقدام اعتمادساز مهم که توسط شورای حکام درخواست شده و به تایید شورای امنیت رسیده، پروتکل الحاقی را در اولین زمان ممکن به اجرا درآورد. مدیرکل همچنین مصرانه از ایران می‌خواهد متن اصلاح شده ترتیبات فرعی، بخش عمومی، کد ۱/۳ در خصوص ارائه سریع اطلاعات طراحی را اجرا کند.»
البرادعی در عین حال به دیگر کشورها یادآور می‌شود که «ایران آمادگی خود را برای اجرای مفاد پروتکل الحاقی و متن اصلاح شده ترتیبات فرعی، بخش عمومی، کد ۱/۳، را «در صورتی که پرونده از شورای امنیت به آژانس بین المللی انرژی اتمی بازگردد» ابراز کرده است.»البرادعی که بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت موظف است در گزارش‌های خود به فعالیت‌های ایران در زمینه غنی‌سازی نیز بپردازد می‌نویسد: «ایران برخلاف تصمیمات شورای امنیت با ادامه دادن عملیات کارخانه نیمه صنعتی غنی‌سازی سوخت و کارخانه غنی‌سازی سوخت فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی را به‌حال تعلیق در نیاورده است. علاوه بر آن ایران، توسعه نسل جدید سانتریفیوژها را آغاز کرد. ایران همچنین به ساخت IR-۴۰ (رآکتور آب سنگین) و عملیاتی ساختن کارخانه تولید آب سنگین ادامه داده است.»
البرادعی در پایان گزارش خود می‌نویسد: «ایران درباره برنامه جاری خود، همچنان به اعتمادسازی در زمینه گستره و ماهیت آن نیاز دارد. اعتماد به ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران مستلزم این است که آژانس قادر شود نه تنها درباره مواد هسته‌ای اظهار شده، بلکه به همان مرتبه اهمیت، درخصوص فقدان مواد و فعالیت‌های اظهار نشده هسته‌ای در ایران تضمین‌هایی ارائه دهد. به استثنای موضوع مطالعات اتهامی که همچنان به‌عنوان موضوع باقی مانده خواهد ماند، آژانس هیچ اطلاعات منسجمی درخصوص احتمال مواد و فعالیت‌های اظهار نشده هسته‌ای در ایران در اختیار ندارد. ایران اگرچه به طور خاص، برخی اطلاعات مشروح بیشتر را درباره فعالیت‌های جاری خود ارائه داده است، لکن آژانس در موقعیتی نخواهد بود که قبل از دریافت برخی توضیحات درباره ماهیت مطالعات ادعایی، و بدون اجرا شدن پروتکل الحاقی، در جهت ارائه تضمین‌های معتبر مبنی بر فقدان مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اظهار نظر نشده در ایران، پیشرفتی داشته باشد. این امر بویژه با توجه به سال‌های متعدد فعالیت‌های اظهار نشده در ایران و فقدان اعتماد ناشی از آن، حایز اهمیت ویژه است. بنابر این مدیرکل مصرانه از ایران می‌خواهد تمامی اقدامات لازم خواسته شده توسط شورای حکام و شورای امنیت را برای ایجاد اعتماد به ماهیت برنامه هسته‌ای‌اش به اجرا درآورد.»جلیلی در کنفرانس خبری خود در پاسخ به سوال یک خبرنگار خارجی که پرسید آیا با توجه به اینکه آژانس اعلام کرده است برای اعلام قاطعانه عدم مواد هسته‌ای اظهار نشده در ایران نیازمند اجرای پروتکل الحاقی است ایران این پروتکل را اجرا خواهد کرد؟ گفت طبق پروتکل کشورهایی که عضو پروتکل هستند آژانس می‌تواند اعلام کند که‌این کشورها دارای مواد هسته‌ای اظهار نشده نیستند. با این حال آژانس اعلام کرده است که در ۴۶ کشور عضو آژانس همچنان نمی تواند اعلام کند که دارای مواد هسته‌ای اظهار نشده نیستند که کشورهایی از جمله آلمان، اسپانیا، سوئیس، فنلاند، ایرلند و ایسلند در این لیست قرار دارند.
وی تصریح کرد: ایران به ان پی تی و اساسنامه پادمان به طور کامل پایبند است و در زمانی که ما پروتکل را اجرا می‌کردیم، مجلس اعلام کرد در صورتی که پرونده به شورای امنیت برود، حق اجرای آن را نداریم.
ارسال نظر