عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام: پرونده هسته‌ای به سمت گشایشی بزرگ پیش می‌رود.

پرونده هسته‌ای یک ماهه مختومه می‌شود
سید محمد عاملی- آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز یکشنبه با انتشار بیانیه‌ای در وین از توافق برای حل و فصل مسائل باقی‌مانده مربوط به پرونده هسته‌ای ایران طی چهار هفته آینده خبر داد.
در این بیانیه که نسخه آن در اختیار ایرنا در وین قرار گرفت، افزوده شده است: این اقدام در چارچوب طرح اقدام، اجرا و تکمیل خواهد شد. در این بیانیه همچنین به ملاقات اخیر محمد البرادعی، مدیر کل این نهاد با مقامات عالی‌رتبه جمهوری اسلامی ایران از جمله آیت‌ا... خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب و محمود احمدی‌نژاد، رییس‌جمهوری ایران اشاره شده است.
بنابر اعلام آژانس، ایران موافقت کرده تا به سوالات باقی مانده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره پیشینه برنامه هسته‌ای ایران ظرف یک ماه آینده پاسخ دهد. پیش از اعلام آژانس، مقامات ایرانی بدون اشاره به این توافق خبر مشابهی را به اطلاع افکار عمومی رساندند. غلامرضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان خبر از تسریع در روند همکاری‌های ایران با آژانس داد و گفت: سعی خواهیم کرد موضوعات باقی مانده را تا اوایل فوریه (اواسط بهمن ماه) حل و فصل کنیم. محمد علی حسینی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز گذشته اعلام کرد که تا اسفند ماه آمادگی داریم ابهامات باقی مانده را پاسخ دهیم.
وی تاکید کرد که پس از حل و فصل بقیه موارد مورد سوال آژانس، پرونده هسته‌ای کشورمان باید روند عادی خود را در آژانس طی کند؛ چرا که ادامه طرح آن در شورای امنیت سازمان ملل «فاقد هر گونه توجیه منطقی است»، پس از این اظهارات، یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران پذیرفته است سوالات باقی مانده را تا یک ماه دیگر پاسخ دهد. وی همچنین از دریافت اطلاعاتی راجع به «نسل جدید سانتریفیوژها» توسط محمد البرادعی، مدیر کل آژانس در سفرش به تهران از مقامات ایرانی خبر داد.
محمد البرادعی جمعه و شنبه گذشته را در تهران گذراند و با مقامات مرتبط با مساله هسته‌ای ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.
البرادعی در سفر خود تنها یکبار و آن هم پس از گفت‌وگو با آقازاده در میان خبرنگاران حاضر شد و به سوالات آنان پاسخ گفت.
در این کنفرانس خبری وی اعلام کرد که از دولت ایران انتظار دارد که به همکاری خود با آژانس سرعت بخشد؛ با این وجود وی از توافقی قطعی و رسمی سخن نگفت.
البرادعی اذعان کرد که طی ماه‌های اخیر همکاری تهران با آژانس بیشتر شده است. در این کنفرانس خبری غلامرضا آقازاده از مرحله تازه همکاری‌ها میان ایران و آژانس خبر داد. وی با بیان اینکه فضا برای حل و فصل همه مسائل فراهم است، اضافه کرد که احتیاج به اراده‌ای سیاسی است.
البرادعی پس از مذاکره‌ای با رضا آقازاده و در روز اول سفر خود، شنبه با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، محمود احمدی‌نژاد و منوچهر متکی دیدار و گفت‌وگو کرد.
وی پیش از ترک تهران به حضور مقام معظم رهبری رسید. در این دیدار حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای با تاکید بر مواضع جمهوری اسلامی تصریح کردند که باقی ماندن پرونده هسته‌ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل هیچ توجیهی ندارد. ایشان در پایان ابراز امیدواری کردند مسائل باقی‌مانده در زمینه موضوع هسته‌ای ایران هرچه زودتر حل و فصل شود. البرادعی نیز ایران را شریک با ارزشی برای آژانس توصیف کرد و گفت: در ماه‌های اخیر همکاری‌های خوبی میان ایران و آژانس به منظور شفاف‌سازی وجود داشته است.
وی ابراز امیدواری کرد که پرونده هسته‌ای ایران از شورای امنیت به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازگردد.
پیشینه و اهداف توافق
بنابر اعلام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توافق اخیر ایران و آژانس برای سرعت بخشیدن به حل و فصل موارد باقی‌‌مانده از سوالات آژانس در چارچوب توافق پیشین دوطرف تحت عنوان مدالیته یا طرح اقدام مطرح شده است.
براساس این تفاهم‌نامه کلیه ابهامات باقی‌مانده در برنامه هسته‌ای ایران به شش محور پلوتونیوم، سانتریفیوژهای p۱ و p۲، منشا آلودگی‌های اورانیومی در دانشکده فنی دانشگاه تهران، نیمکره فلزی، پلوتونیوم ۲۱۰ و معدن گچین تقسیم و مقرر شد آژانس در پایان دریافت اطلاعات هر مرحله، در گزارش رسمی رفع کامل ابهام از موضوع را اعلام کند و در پی آن مرحله بعدی آغاز شود.
این طرح که حاصل مذاکرات علی لاریجانی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران با خاویر سولانا، نماینده کشورهای 1+5 در مذاکرات هسته‌ای با ایران و محمد البرادعی بود، در نهایت در 21 تیرماه به امضای معاونین لاریجانی و البرادعی رسید و رسمیت یافت. برپایه توافق حاصله، ایران و آژانس طی دو ماه چارچوبی را ترسیم کردند که تحت عنوان مدالیته یا طرح اقدام شناخته می‌شود.
آژانس بایستی تمام سوالات خود را درباره هر یک از موارد در اختیار ایران قرار دهد و ایران نیز توضیحات خود را در پاسخ به سوالات آژانس ارائه کند. چنانچه آژانس در بررسی توضیحات ایران با سوال تازه‌ای مواجه شد، می‌تواند سوالات جدید را نیز مطرح کند، نکته دیگر در این طرح آن است که تا زمانی که آژانس یک موضوع را فیصله یافته اعلام نکند، بحث درباره موضوع بعدی آغاز نمی‌شود.
آژانس تاکنون در گزارش‌های رسمی خود موضوعات پلوتونیوم، سانتریفیوژها و نیمکره فلزی را خاتمه یافته اعلام کرده است.
چهارشنبه گذشته پیش از سفر البرادعی به تهران، دور دوم مذاکرات نمایندگان ایران و آژانس درباره موضوع چهارم یعنی منشا آلودگی‌ها برگزار شد و به گفته آقازاده بررسی این موضوع نیز پایان یافته و اکنون ایران منتظر اعلام نظر نهایی آژانس درباره این موضوع است. با مختومه اعلام شدن این موضوع، دو مورد باقی می‌ماند که با حل‌و‌فصل آن دیگر آژانس ابهامی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران ندارد و به گفته البرادعی با شفاف شدن پیشینه برنامه هسته‌ای ایران، آژانس می‌تواند درباره آینده آن نیز به جامعه جهانی اطمینان دهد.
البرادعی مایل است تا ماه مارس که نشست فصلی شورای حکام برگزار می‌شود، بررسی هر شش موضوع خاتمه یابد و او بتواند در گزارش رسمی خود شفافیت کامل برنامه هسته‌ای ایران را اعلام کند.
توافق ایران و آژانس و نتایجی که اجرای کامل آن در پی خواهد داشت، موجب نگرانی مخالفان برنامه هسته‌ای ایران شده است. پیش از برگزاری نشست قبلی شورای حکام که نزدیک به دو ماه پیش برگزار شد، نمایندگان ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه فهرستی ۱۰صفحه‌ای را از سوالاتی تهیه و در میان اعضای شورای حکام توزیع کردند. آنان مدعی بودند که ایران علاوه‌بر پاسخگویی به سوالات در موارد شش‌گانه مورد نظر طرح اقدام،‌ به سوالات دیگری نیز باید پاسخ بگوید. با این حال شورای حکام توجهی به این نظر نکرد.
گرچه بازگشت پرونده ایران به شورای حکام دیگر در اختیار آژانس نیست و شورای امنیت باید در این مورد تصمیم بگیرد، اما تلاش بی‌نتیجه آمریکا و متحدانش برای زیر سوال بردن مدالیته نشانگر آن است که مخالفان برنامه هسته‌ای کشورمان نیز همچون ایران بر این عقیده‌اند که رفع ابهام از فعالیت‌های هسته‌ای ایران و تایید شفافیت آن از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پشتوانه منطقی باز بودن پرونده ایران در شورای امنیت را زیر سوال خواهد برد.
در عمل نیز گرچه اکنون تصمیم‌گیری درباره ایران و برنامه هسته‌ای‌اش به شورای امنیت محول شده است، همکاری تهران با آژانس طی ماه‌های اخیر، روال مورد نظر آمریکا و متحدانش را مختل کرده به‌گونه‌ای که با گذشت چند ماه از پایان فرصتی که قطعنامه ۱۷۴۷ به ایران داده است، قطعنامه بعدی تحریم نه تنها به تصویب نرسیده، بلکه حتی پیش‌نویس آن نیز نهایی نشده و در دستور کار شورا قرار نگرفته است.