ژنرالی قدرتمندتر از مشرف در سایه - ۲۴ دی ۸۶

بخش پایانی

البته به رغم این که شخصیت کیانی هنوز چندان شناخته شده نیست، اما تردیدی در این مساله وجود ندارد که او به مشرف وفادار خواهد ماند. با این حال شمار زیادی از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که وفاداری کیانی به مشرف تا جایی است که اعمال و تصمیمات مشرف موجب لطمه خوردن به وجهه ارتش نشود. بروس ریدل، مامور سابق سازمان سیا و مشاور ویژه امور پاکستان در کاخ سفید در این باره پیش‌بینی می‌کند: «او (کیانی) تنها تا جایی به مشرف وفادار خواهد بود که قانون وی را به وفاداری به او (در مقام ریاست‌جمهوری) موظف کند.» او معتقد است که کیانی به مشرف اجازه نخواهد داد که از ارتش پاکستان مانند ابزاری برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند.

صعود کیانی به مقام فرماندهی ارتش پاکستان بسیاری از کارشناسان اطلاعاتی و نظامی آمریکا را خشنود کرد، زیرا تا جایی که عملکرد و شخصیت او در سال‌های گذشته نشان می‌دهند او شخصیتی میانه‌رو با دیدگاه‌های نزدیک به غرب است که یک نظامی حرفه‌ای تمام عیار به شمار می‌رود و در عیان حال هیچ جاه‌طلبی سیاسی نیز ندارد. البته این مساله بر کارشناسان آمریکایی پوشیده نبوده است که منصب فرماندهی کل ارتش شخصیت بسیاری از افرادی را که صاحب تعلیمی فرماندهی ارتش شده‌اند، دگرگون کرده است؛ زمانی که مشرف در سال ۱۹۹۸ به این منصب گماشته شد، به نظر می‌رسید که هیچ جاه‌طلبی سیاسی ندارد، اما یک سال بعد با کودتایی نخست وزیر وقت را برکنار کرد و کنترل نهاد سیاست و ارتش را توامان در دست گرفت.

با این حال به عقیده کارشناسان پاکستانی و آمریکایی با وخیم‌تر شدن اوضاع در پاکستان و افول بیش از پیش قدرت و محبوبیت مشرف، کیانی رفته رفته به یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین چهره‌های پاکستان برای دولت جورج بوش، رییس‌جمهور آمریکا، تبدیل می‌شود.

اعلام وضعیت فوق‌العاده در پاکستان توسط مشرف در ماه نوامبر در نظر اکثریت مردم پاکستانی تلاشی از سوی این ژنرال سابق بوده است تا مخالفان سیاسی خود را بی‌هیچ مانع قانونی از میدان بیرون کند و قبضه قدرت مطلقه را در این کشور به کف آورد. در همین حال بسیاری از پاکستانی‌هایی که قرار است ۱۸ فوریه پای صندوق‌های رای حاضر شوند کوتاهی و قصور نیروهای امنیتی تحت فرمان مشرف را که به ترور بی‌نظیر بوتو، نخست وزیر اسبق و رهبر حزب مردم منجر شد، عمدی قلمداد می‌کنند. این شرایط دست در دست هم موجب تضعیف مشرف و در مقابل قدرتمندتر شدن فرمانده جدید ارتش در مقایسه با رییس سابق‌اش شده است.

شاید به همین خاطر بود که انتصاب کیانی به فرماندهی ارتش علاوه بر خشنودی تحلیلگران نظامی و اطلاعاتی آمریکا، رضایت خاطر افسران ارتش پاکستان را نیز به همراه داشت، چرا که بسیاری از آن‌ها معتقدند که اعمال مشرف موجب خدشه‌دار شدن چهره ارتش در این کشور شده است.

با این حال هنوز اطلاعات زیادی درباره دیدگاه‌های کیانی درباره مسائل جاری پاکستان در دست نیست و او همچنان به‌رغم گذشت چندین هفته از انتصاب‌اش به فرماندهی ارتش به شیوه معمول خود در اجتناب از مصاحبه‌های مطبوعاتی و اظهار نظر در مسائل سیاسی ادامه می‌دهد. او تنها طی این چند هفته دو بار به طور مختصر اظهارنظرهایی جزئی درباره مسائل پاکستان انجام داده بود که به وضوح تنها اهداف آن‌ها بازگرداندن جو اعتماد به رابطه ارتش و احزاب مخالف دولت بوده است. علاوه بر این پس از ترور بوتو در ۲۷ دسامبر، کیانی عده‌ای از سربازان را مامور کرد تا به نیابت از ارتش در مراسم تشییع او شرکت کرده و حلقه گلی روی مزار رهبر درگذشته اپوزیسیون قرار دهند. خود کیانی که در اوان حرفه نظامی‌اش به عنوان افسر بلند پایه، مدت کوتاهی به عنوان مشاور نظامی بوتو در اولین دوره نخست وزیری او در فاصله سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۰ خدمت کرده است، پس از مراسم تشییع بوتو به طور خصوصی به دیدار آصف علی زرداری، همسر بوتو، رفت.

در حوزه ارتش و نظام نیز به رغم این که تصمیم‌ها و تمهیدات فرماندهی جدید چندان بسیار نبوده، اما تصمیم وی در اعلام سال ۲۰۰۸ به عنوان سال «سرباز» در پاکستان مورد استقبال مقامات پاکستانی و حتی آمریکایی قرار گرفته است. پاکستان در خط مقدم مبارزه با طالبان و گروه‌های القاعده قرار دارد که شمال این کشور را در استان‌های وزیرستان و استان شمال‌غرب در مرز افغانستان به جولانگاه خود تبدیل کرده‌اند و از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیش از هزار تن از پرسنل ارتش پاکستان در مبارزه با این گروه‌های تروریستی بنیادگرا جان خود را از دست داده‌اند. این وضعیت در کنار مشکلات جاری سیاسی که به دل‌مشغولی اول مشرف به عنوان فرمانده ارتش تبدیل شده بود و او را از رسیدگی به مشکلات ارتش باز می‌داشت، باعث شد تابستان سال گذشته در بحبوحه درگیری‌های مسجد سرخ اسلام‌آباد و درگیری‌های متعاقب آن، صدها تن از سربازان پاکستانی خود را تسلیم نیروهای بنیادگرا کنند. این مساله که نشان از تضعیف روحیه ارتش پاکستان داشت، بسیاری از جمله ارتش و دولت آمریکا را نگران کرده بود. اکنون آن‌ها امیدوارند نام‌گذاری سال ۲۰۰۸ به عنوان سال سرباز گام موثری در جهت بازگرداندن روحیه از دست رفته نظامیان پاکستانی باشد.

کیانی که فرزند یک افسر جزء ارتش پاکستان از ناحیه پنجاب است، در آمریکا تحصیل کرده و روی هم رفته در شرایط فعلی به نظر می‌رسد بهترین گزینه برای فرماندهی ارتشی بی‌طرف است که شاید بتواند در باز گرداندن حکومت دموکراسی به پاکستان و پاسداری از آن نقشی حیاتی ایفا کند. مسعود، ژنرال بازنشسته پاکستانی و تحلیلگر مسائل سیاسی این کشور می‌گوید: فرمانده ارتش پاکستان برای ایفای چنین نقشی شاید ناچار شود قدرت خود را فدا کند و به نظر می‌رسد کیانی قدرت این کار را دارد، در حالی که مشرف هرگز توان انجام این کار را نداشت. اما در کشوری که هیچ‌یک از فرمانده‌های نظامی‌اش در ۶۰سال گذشته چنین درجه‌ای از خود گذشتگی را در اعمال و رفتار خود نشان نداده‌اند، هرگز نمی‌توان اطمینان داشت که کیانی در صورت بروز شرایط لازم، مقام فرماندهی ارتش را به دفاع از دموکراسی ترجیح نمی‌دهد.

منبع: iridiplomacy.ir