دولت و بخش خصوصی تانزانیا علیه مالاریا

مترجم: رفیعه هراتی

جنیفاجان به تازگی مبلغ یک دلار برای خرید پشه‌بندی که می‌تواند زندگی خانواده‌اش را نجات دهد، هزینه کرده است.

این زن ۲۲ساله که مادر دو کودک است و در دهکده اینگوتوتو تانزانیا زندگی می‌کند پشه‌بند دفع‌کننده پشه خریده است که حشرات حامل انگل را از کودکانش زمانی که خواب هستند دور می‌کند.

این مساله بسیار نگران‌کننده است. قبل از اینکه این پشه‌بند را بخرد، یکی از کودکان او به علت مالاریا در بیمارستان بستری شد و خوشبختانه زنده ماند.

در سراسر آفریقا امید تازه‌ای در مبارزه بلندمدت با مالاریا به وجود آمده است. در دهه گذشته بودجه کنترل بیماری‌های قابل پیشگیری و قابل درمان به ده برابر افزایش یافته است.

و اکنون، میلیون‌ها پشه‌بند مجهز به حشره‌کشی که پشه‌ها را از افراد در خواب دور نگه می‌دارند، به خانه‌های بیشتری راه یافته‌ است. این پشه‌بندها کمک می‌کنند شیوع بیماری‌ای که هنوز بیش از ۳میلیون نفر را در سال و ۳۰۰۰ کودک را در روز می‌کشد، کاهش یابد. متخصصان می‌گویند به بیش از ۹۰میلیون پشه‌بند برای مقابله با بیماری مالاریا که برای این قاره ۱۲میلیارد دلار هزینه داشته است، نیاز دارند.

اما گرچه توزیع این پشه‌بندها رویدادی مطلوب است، بسیاری از مدافعان بهداشت و درمان به علت سرعت کند این رویداد دچار مشکل شده‌اند. در واقع، سرعت پیشرفت پرسش های ایدئولوژی در مورد بهترین راه برای ترویج پشه‌بندها و در حقیقت، همه انواع کمک‌ها مطرح می‌کند.

در یک طرف طرفداران الگوی سنتی کمک قرار دارند که می‌گویند پشه‌بندها باید به طور رایگان توسط دولت و سازمان‌های غیرانتفاعی در اختیار مردم قرار بگیرند و در طرف دیگر طرفداران بازاریابی اجتماعی وجود دارند که می‌گویند آوردن بازاریابی اجتماعی به کسب و کار بهره‌وری بهبود می‌بخشد و مشوق‌ها و سودهای اقتصادی به همراه می‌آورد که موجب عملکرد خوب می‌شود.

آنها می‌گویند مهار بخش‌خصوصی استقلال به وجود می‌آورد نه وابستگی. هر دو گروه به نکات موجهی اشاره می‌کنند. طرفداران توزیع رایگان نگرانند که فروش پشه‌بندها حتی با تخصیص یارانه بالا و با قیمت ارزان یک دلار، آنها را خارج از دسترس فقرا قرار می‌دهد و میزان جذب را کند می‌کند.

در واقع یک بررسی جدید در کنیا نشان می‌دهد توزیع رایگان پشه‌بندها باعث شده است ۶۶درصد از مردم از آنها استفاده کنند. زمانی که این پشه‌بندها فروخته می‌شد فقط ۷درصد از مردم از آنها استفاده می‌کردند. چنین ارقامی برخی مدافعان را بر آن

داشته است تا خواستار دست کشیدن از بازاریابی اجتماعی به نفع توزیع دولتی رایگان شوند. هدایت‌کننده این روند استاد اقتصادی جفری‌ساکس است که انجمنی به نام زمین را در دانشگاه کلمبیا اداره می‌کند و در دهه ۱۹۶۰ به علت پیشنهاد به دولت‌های اروپای شرقی به «شوک درمانی» گذار به اقتصادهای بازار آزاد، مشهور شد.

ساکس خشمناک است که پس از هفت سال تلاش، اهداف توزیع پشه‌بند در آفریقا به علت برنامه‌های بازاریابی اجتماعی تحقق پیدا نکرده است. تانزانیا را که به عنوان «کانون» مالاریا به علت شیوع بالای این بیماری شناخته شده است، در نظر بگیرید.

دولت تانزانیا سال‌ها برای فروش پشه‌بندها به اقشار محروم به قیمت از ۵۰/۱دلار تا ۵۰/۳دلار، یارانه تخصیص داده است.

اما تاکنون فقط یک‌سوم بزرگسالان و یک‌چهارم کودکان هنگام خواب از پشه‌بند استفاده می‌کنند.

ساکس می‌گوید: «ماجرای تانزانیا موفقیت‌آمیز نیست، یک فاجعه است.»

او ماه جولای گذشته به شرق آفریقا سفر کرد تا رییس‌جمهوری جاکایا مریشوکیکوت را متقاعد کند برنامه جدیدی برای توزیع پشه‌بند در ۱۰۳ منطقه روستایی اتخاذ کند.

ساکس به‌رغم سابقه طولانی‌اش به عنوان فعال بازار آزاد تصور می‌کند اقتصاد به اندازه کافی در مورد پرداختی به بحران اضطراری بشر سریع عمل نمی‌کند.

بنابراین او برای اقدام مستقیم‌تر پافشاری می‌‌کند. او می‌گوید: «پشه‌بندهای رایگان را در سراسر آفریقا توزیع خواهیم کرد و این کار را بارها و بارها انجام خواهیم داد. دلیلی وجود ندارد که بازارها قادر نباشند از عهده این مشکل برآیند.»

دیگران تصور می‌کنند ساکس و حامیان او خیلی زود از بخش‌خصوصی دست می‌کشند.

آنها قبول دارند که پرداخت حتی یک‌دلار برای پشه‌بند برای افرادی که با مبلغ کمتر از یک دلار در روز زندگی می‌کنند، دشوار است. اما افرادی که پشه‌بندها را می‌خرند از آنها بهتر مراقبت می‌کنند و به طور منظم از آنها استفاده می‌کنند. جین میلر، مدیر ابتکار و تحقیق در مورد مالاریا در پاپیولیش سرویسن اینترنشنال تانزانیا، است. این موسسه یک واحد از موسسه غیرانتفاعی واشنگتن که تکنیک‌های بازاریابی اجتماعی را برای بهبود بهداشت در اقتصادهای نوظهور مهار می‌کند.

جین‌میلر می‌گوید: سیستمی را به وجود آورده‌ایم که مردم را وادار می‌کند ارزش پشه‌بند‌ها را بفهمند، آنها را بخرند و به خوبی از آنها مراقبت نمایند.

به‌رغم برنامه‌های توزیع گسترده، برنامه‌های بازاریابی اجتماعی از نظر اقتصادی امکان‌پذیر است. گرچه سود عرضه‌کنندگان اغلب ناچیز و یا هیچ است، نظام‌هایی که فوری برنامه‌ریزی شده‌اند که محصولات دارای سود اجتماعی را دریافت کنند، در درازمدت مقرون به صرفه‌ترند و می‌تواند شغل‌های دائمی و درآمد برای شرکت‌های محلی موجود در زنجیره عرضه ایجاد کنند. درواقع، توزیع پشه‌بندهای رایگان می‌تواند اکوسیستم کسب و کارهای نوپا را که در تولید و توزیع پشه‌بند دست دارند، تضعیف کند.

راه‌حل ایده‌آل ترکیب توزیع آزاد و بازاریابی اجتماعی است. برایان ترل استاد می‌گوید: «ما تصور می‌کنیم فرصت‌هایی برای توزیع رایگان دولتی و فعال نگه داشتن شبکه‌های خصوصی وجود دارد. مردم نیاز دارند به پشه‌بندها حتی زمانی که موج توزیع رایگان به پایان می‌رسد، دسترسی داشته باشند».

ترل استاد می‌گوید: تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد پشه‌بندها اگر قیمتشان ۵۰/۱ یا کمتر باشد باید در حجم بیشتری به فروش برسد. او فکر می‌کند توزیع در بخش‌خصوصی باید به عنوان یک گزینه باقی بماند زیرا موسسات دولتی ممکن است نتوانند روستاهایی را که به پشه‌بند با میزان تقریبی که ساچز و دیگران دوست دارند تحت پوشش قرار دهد. ترل استاد می‌گوید: «آنها بر منابع و اهداف برجسته تمرکز کرده‌اند اما این اهداف برای آنها مسوولیت به همراه خواهد آورد».

ساکس می‌پذیرد که ممکن است همه پشه‌بندهایی که او قصد دارد توزیع کند به دست نیازمندان نرسد. او می‌گوید «آیا این کار کامل خواهد بود؟ خیر. اما این یکی از ساده‌ترین مشکلاتی است که سعی می‌کنم حل کنم. توزیع کردن پشه‌بند آسان است و آگاهی عمومی در مورد استفاده از آنها وجود دارد».

در مورد مشکل آفریقا باید امیدوار باشیم همه درست عمل می‌کنند.