شخصیت ویژگی بی‌همتا

مهدیس فرقانی

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که در بین اطرافیان خود چقدر طرفدار دارید؟ فکر می‌‌کنید چه عاملی سبب ایجاد یا افزایش طرفداران شما می‌شود؟

یکی از مهم‌ترین عواملی که در تعیین تعداد طرفداران تاثیرگذار است، «شخصیت» افراد است. پس خوب است ابتدا تعریفی از شخصیت داشته باشیم، هر چند که تعاریف زیادی از کلمه شخصیت وجود دارد.

شاید جامع‌ترین تعریفی که روانشناسان ارائه کرده‌اند این باشد که«شخصیت مجموعه‌ای از شیوه‌های تفکری و رفتارهای هر شخص در زندگی روزمره است که باعث ویژگی‌های بی‌همتا بودن و ثبات داشتن، مشخص می‌‌شود». منظور از بی‌همتا بودن، آن است که یک شخص از لحاظ شخصیت با وجود بعضی از شباهت‌ها، با شخص دیگری از لحاظ شخصیت برابری نکرده و یکسان نباشد. گاهی اوقات افراد ممکن است از لحاظ ظاهری در برابر محیط و شرایط گوناگون، رفتاری مختلف و متضاد داشته باشند، اما با گذشت زمان رفتارشان و حتی تفکرشان به یک ثبات دائمی تبدیل شود، به همین جهت با توجه کردن و مطالعه رفتار و نوع تفکر اشخاص می‌توان سبک رفتاری و تفکری افراد را با احتمال زیاد پیش‌بینی کرد و این نوع عمل با ثبات در رفتار، رابطه متقابل دارد.

همان‌طور که گفتیم شخصیت امری ثابت است و عکس‌العمل‌های متفاوت در برابر شرایط که سبب تغییرات ظاهری در شخصیت می‌شود را سبب می‌شود. خوب است بدانیم که انسان در طول حیاتش در پنج دوره زندگی می‌‌کند. دوران کودکی، نوجوانی، جوانی، میانسالی و کهنسالی و شخصیت در طی این دوران شکل می‌گیرد و با گذشت هر چه بیشتر زمان بر ثبات آن افزوده می‌شود. در نتیجه سن و سال عامل مهم در تعیین نوع شخصیت است.

ما انسان‌ها همیشه خواهان بهترین‌ها برای خود بوده‌ایم و همواره سعی کرده‌ایم از دید دیگران، بهترین‌ها باشیم، شاید شخص معروف یا مهمی در اجتماع نباشیم، اما می‌توانیم یکی از بهترین‌ها از لحاظ کیفیت شخصیت، حداقل در بین اطرافیان خود باشیم.

شخصیت افراد تشکیل شده از یکسری رفتارها و شیوه‌های فکری خوب و بد که کیفیت آن را میزان خوب یا بد بودن مشخص می‌کند. همه ما انسان‌ها از داشتن یک شخصیت خوب لذت می‌بریم و علاوه بر خود ما، این لذت را دیگران هم می‌چشند که همین امر باعث معروفیت ما در بین اطرافیان می‌شودف.

اما اگر می‌‌خواهید از این شخصیتی که دارید بهتر باشید، پس باید تلاش کنید تا تغییراتی را در خود ایجاد کنید، البته به طور حتم این تغییرات به آسانی صورت نمی‌گیرید، اما فقط کافی است تصمیم خود را بگیرید و برای رسیدن به هدف تلاش کنید. به این منظور روانشناسان چندین راهکار را برای پرورش شخصیت پیشنهاد می‌کنند. آنها نخستین گام برای شیوه‌های پرورش شخصیت را «شناختن خود» دانسته‌اند.

به این منظور که هیچ‌کس بهتر از خود شخص نمی‌تواند مسوولیت تعالی و رشد خویش را به عهده بگیرد و از این رو ثبات شخصیت یک مزیت اخلاقی است و اختصاص زمان کافی برای پرداختن به خویش و احتراز از دمدمی‌مزاج بودن بسیار با اهمیت است. در ضمن از آنجا که شرایط پیرامونی پیوسته در حال تحول و پیشرفت است، ‌هر شخص هم که علاقه‌مند به متحول کردن خویش است، باید خود را با کسب مهارت‌ها و دانش روز با جریان تحولات، هماهنگ کند.

جمع‌بندی تجربه دیگران نیز یکی از راهکارهای کسب موفقیت در این امر است. گاهی بهای تجربه و توسل به روش آزمون و خطا چنان پرهزینه است که شخص به سختی می‌تواند پیامدهای آن را جبران کند، اما این واقعیتی انکارناپذیر است که جمع‌بندی تجربه‌های خود و دیگران کم‌هزینه‌ترین راه محسوب می‌شود.

رعایت برخی نکات در رفتارهای شخصی نیز در عین حال که انسان را در رسیدن به اهدافش یاری می‌رساند در زمان طولانی به عناصر مثبت و پایدار شخصیت انسان تبدیل می‌شود.

برای نمونه تعهد و پایبندی به قول و قرار در رفتارهای اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وعده‌هایی که به دیگران می‌دهیم باید سنجیده و با پشتوانه باشد و از پذیرفتن هرگونه تعهد و یا دادن وعده که بدون پشتوانه باشد، پرهیز کنیم، چرا که پیامد آن بی‌اعتمادی و ایجاد سوءظن به وعده‌های بعدی است و در نهایت از فرد، شخصیتی گزافه‌گو و بی‌اعتبار می‌سازد.

یکی دیگر از عوامل موثر در پرورش شخصیت «انسان خوش‌بین بودن» است. خوش‌بینی و با نگاه مثبت به دیگران نگریستن، به زندگی، کار و فعالیت دلگرمی می‌بخشد.

امیدوار بودن در همه حال عاملی برای تحرک و پویایی است. باید به خاطر داشت کسی که خود را در آستانه مرگ می‌یابد و واپسین لحظه‌های زندگی را از سر می‌گذراند، زیبایی زندگی برایش بیشتر از سایر جنبه‌هایش ارزشمند به نظر می‌رسد و برای اینکه لحظه‌ای بیشتر زنده بماند آرزو می‌کند تا زمان به عقب برگردد!

پس چرا تا زمانی که فرصت باقی است دم را نباید غنیمت شمرد و از آن استفاده کرد.

توجه به عنصر زمان نیز در هر برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری از اهمیتی خاص برخوردار است. از این رو حداکثر بهره‌گیری از زمان در پیشبرد برنامه‌ریزی بسیار تاثیرگذار است.

برخی اشخاص به گونه‌ای زندگی می‌کنند که در شبانه‌روز از ۲۴ ساعت زمان بهره‌ می‌گیرند و افزون بر موفقیت در عرصه‌ فعالیت‌های اجتماعی از زندگی آرام و لذت‌انگیزی بهره‌مندند.

از تجربه این افراد باید استفاده کرد و این واقعیت را در نظر داشت که استفاده از دوستان آگاه و خوب به عنوان مشاوران زندگی، جایگاه ویژه‌ای در پرورش شخصیت دارد. سرانجام آنکه در زندگی باید هدفمند بود و براساس اهداف روشن، زندگی اجتماعی و کاری خود را سازمان داد، زیرا هدف چراغی فراراه آینده است و بدون آن نمی‌توان به خواست‌های خود تحقیق عینی بخشید.

تمامی این مطالب نکاتی هستند که در نهایت روانشناسان برای پرورش شخصیت به افراد توصیه می‌کنند، پس خوب است حال که تصمیم به پرورش و بهتر کردن شخصیت خود گرفته‌اید به این توصیه‌ها توجه کنید و آنها را عملی سازید.