هفته‌نامه اکونومیست در یادداشتی به بیان دلایل کاهش ارزش دلار و وضعیت رقبای قدرتمند آن در بازارهای جهانی پرداخته است. به گزارش خبرگزاری فارس این مقاله به بررسی تغییر ارزش دلار در بازارهای جهانی پرداخته است. در این مقاله آمده است: ارزش بلندمدت تمام اسکناس‌ها صفر است. این جمله مورد علاقه بیل بانر گلدباگ و ناشر روزنامه Reckoning است. پس چرا دلار باید از اسکناس‌های دیگر مستثنی باشد.

دلار آمریکا متاثر از شرایط بحرانی موجود است که به اقتصاد و بازارهای مالی آن لطمه می‌زند. طبق برآورد استفان جن از نشریه مورگان استنلی فروش تقریبی دلار به طرز چشمگیری افزایش یافته است.

افت اخیر دلار همزمان با کاهش ارزش لیره استرلینگ به عنوان واحد ارزی اندوخته‌ها در نیم قرن گذشته شرایط نگران‌کننده‌ای را بر فضای اقتصادی حاکم کرده است.

در این مقاله تاکید شده است: به تازگی ارزش دلار در برابر سبد ارزی بانک مرکزی آمریکا به حداقل رسیده است. ظرف پنج سال گذشته، دلار در مقایسه با دیگر ارزها یک چهارم ارزش خود را از دست داد و در این میان رکود دلار به ویژه در برابر یورو محسوس‌تر شده است.

در سال ۲۰۰۲ ارزش برابری یورو ۸۶ سنت بود، در حالی که در حال حاضر با نرخ ۴۸/۱ دلار به فروش می‌رسد.

این مقاله می‌افزاید: افت و خیزهای دلار روند نامتعارفی را طی می‌کند. از اوایل این دهه اندوخته‌های دلاری جهان به ۷/۵تریلیون دلار رسیده است. طبق آمار ارائه شده، چین با ذخایر مالی ۴/۱تریلیون دلاری دومین کشور دارنده ذخایر ارزی جهان است.

در این دوره رشد دلار در میان دیگر واحدهای ارزی اندوخته‌ها، همچنان در رده نخست قراردارد.

طبق آخرین آمار صندوق بین‌المللی پول تقریبا ۶۵درصد از اندوخته‌های ارزی قابل شناسایی به دلار است.

با افت ارزش دلار جایگاه این ارز به عنوان وسیله، اندوخته‌های مالی کشورهای جهان متزلزل شد.

با کاهش ارزش دلار در سال‌های ۱۹۷۷ تا ۱۹۷۹، ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۸ و ۱۹۹۳ تا ۱۹۹۵ دولت‌ها به سمت کاهش اندوخته‌های دلاری خود رفتند. طی پنج سال گذشته کاهش ارزش دلار لطمات فراوانی را به کشورهایی که اندوخته ارزی آنان به دلار بود وارد کرده است.

مقاله اکونومیست اضافه می‌کند: در صورت وخیم‌تر شدن شرایط و کاهش بیشتر ارزش دلار بانک‌های مرکزی کشورهای دارنده ذخایری دلاری را بر آن خواهد داشت تا برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشتر ترکیب ذخایر خود را به نفع ارزهای دیگر تغییر دهند. همچنین با توجه به کاهش ارزش دلار و زیان ناشی از آن بانک‌های مرکزی بیشتر وسوسه شدن تا ذخایر دلاری خود را به فروش رسانند.

مطمئنا اولین بانکی که از این مرحله گذر کند، شانس بیشتری برای حفظ سرمایه خود خواهد داشت.

در این گزارش آمده است: عطش آمریکا برای سرمایه‌گذاری خارجی عامل دیگر این اوضاع آشفته است. مدت‌ها است که مصارف دولت آمریکا از درآمدهای آن بیشتر شده است. سال گذشته کسری بودجه آمریکا ۶درصد از تولید ناخالص داخلی‌اش بود.

شرایط فعلی اقتصاد آمریکا شرایط بحرانی نیست، اما رفته‌رفته به سبب وضعیت اقتصادی نامطلوب شرایط وخیمتر می‌شود. زیان ناشی از عدم توانایی افراد در بازپرداخت وام‌های مسکن، بر وضعیت مسکن و بازارهای اعتباری آمریکا تاثیر منفی گذاشته است. عامل تهدیدکننده ناشی از این رکود کاهش نرخ بهره را تسریع می‌کند و موجب افت شدیدتر دلار شود. رشد متزلزل و کاهش نرخ بهره برای کاهش ارزش دلار در زمانی صورت می‌گیرد که پیش‌بینی می‌شود، نتیجه امیدوار کننده‌ای در پی داشته باشد. افت شدید اعتبار اوراق بهادار نیز به اعتبار بازارهای سرمایه آمریکا لطمه وارد کرده است.

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: رکود شدید آمریکا مشکلات عدیده دیگری نیز ایجاد می‌کند. برای مثال، کشورهای ثروتمند نفتی حوزه خلیج‌فارس با توجه به مشکل اقتصادی آمریکا و کاهش ارزش دلار به فکر قطع وابستگی واحد پولی خود به دلار هستند.

تمامی ‌این موارد شرایط مطلوبی را برای موقعیت دلار به عنوان واحد پولی اندوخته‌های جهانی پیش‌بینی نمی‌کند. هراس از این که در آینده‌ای نزدیک، ارزی جایگزین دلار به عنوان ارز برتر دنیا شود، ناشی از این تفکراست که افراد عمدتا دلار را به این دلیل انتخاب می‌کنند که دیگران هم برای معاملات مالی خود استفاده می‌کنند، پس طبیعی است که کاهش اندوخته‌های دلاری جهانی می‌تواند به مرحله ای ختم شود که تمام بانک‌های مرکزی ناگهان به واحد ارزی جدیدی روی آورند.

نقش دلار به عنوان ابزار بین‌المللی مبادلات کاملا متفاوت از نقش آن به عنوان واحد پول اندوخته‌های مالی است. طبق آمار ارائه شده، نگهداری اندوخته‌ها به واحد پول همان کشور مطمئن‌تر است تا اینکه ارز شناور معاملات تجاری باشد. اندوخته‌ها به عنوان پشتوانه باید به راحتی قابل تبدیل باشند تا در شرایط ویژه مورد استفاده قرار گیرند و قابلیت حفظ ارزش را داشته باشند. دلار، با بازارهای سرمایه و بزرگ خود اولین ملاک را دارد، جدای از این که اخیرا با شکست مواجه شده است.

باری اچینگرین استاد اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا برکلی، ادعا می‌کند که دلیلی مبنی بر علت اینکه چرا ذخایر مالی باید در شرایط فعلی دارای واحد پولی، مانند دلار باشند، وجود ندارد. وی اظهار می‌دارد: قبل از عصر دلار، ارزهای انگشت شماری واحد پولی اندوخته‌ها بودند.

در آستانه جنگ جهانی اول، هنگامی‌ که بریتانیا بزرگترین قدرت اقتصادی جهان بود، سهم پوند درمیان دیگر ارزهای رسمی ‌اندوخته‌ها از همه بیشتر بود، اما با مجموع سهم فرانک فرانسه و مارک آلمان برابر بود. بعد از جنگ همین تقسیمات سه گانه حفظ شد با این تفاوت که دلار جایگزین مارک شد.

به نوشته اکونومیست در صورتی که سلطه دلار خاتمه یابد، احتمالا این حوزه بین دو یا چند واحد پول تقسیم می‌شود. افرادی که به پیشینه تاریخی اعتقاد دارند از یوآن چین به عنوان واحد پول قوی اندوخته‌ها در آینده حمایت می‌کنند، هرچند رقیب مستقیم دلار یورو است. از چندین جنبه از جمله حوزه وسیع تحت پوشش عمق بازارهای سرمایه و سهم یورو در معاملات تجاری

جهان- یورو ویژگی‌های ارزی ایده‌آل را دارد.

تا پنج سال پیش یورو را به لحاظ میزان قابلیت تبدیل به ارزهای دیگر ارز ضعیفی می‌دانستند. هرچند چشم‌انداز یورو در آینده نزدیک مطلوب به نظر می‌رسید، آینده آن در میان مدت خیلی امیدوار کننده نبود. افزایش بهای یورو در حال حاضر تنش‌هایی را در حوزه این واحد پولی در پی داشته است. در دهه‌های بعدی نیروی کار منطقه اروپا سریع‌تر از آمریکا پیر می‌شوند که این امر قطعا وضعیت اقتصادی آمریکا را مختل می‌کند و فشار مالی‌اش را بیشتر می‌کند.

دلار بیش از ارزهای دیگر تحت تاثیر شرایط نامطلوب اقتصادی آمریکا قرار می‌گیرد. بسیاری از کشورهای وابسته به دلار با تورم دست و پنجه نرم می‌کنند. ادامه تثبیت قیمت به معنای ورود سیاست‌های تهدیدکننده رکود آمریکا و افزایش هر چه بیشتر تورم است. قطع این وابستگی تنها بر فشار موجود بر دلار می‌افزاید.

مقاله‌نویس اکونومیست می‌افزاید: بانک‌های مرکزی از فرصت انتخاب ارزی غیر دلار زمانی که یک یورو معادل ۸۶ سنت بود، استفاده نکردند پس بعید به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی قصد تغییر آن را درحالی داشته باشند که نرخ برابری تقریبا ۵۰/۱ دلار است. برخلاف معیارهای عادی همچون نسبت قدرت خرید ارزش یورو در برابر دلار افزایش می‌یابد، پس زمان مناسبی برای چنین اقدامی‌ نیست. اگر در آینده عاملی برای ممانعت از افت دلاردر برابر ین پیش آید، بعید به نظر می‌رسد ژاپن اندوخته‌های فراوان دلاری خود را بفروشد.

در صورت اقدام سریع کشور چین از سقوط شدید پیش‌گیری می‌شود، زیرا شواهد حاکی از آن است که چگونه قیمت شکنی دلار برای صاحبان بزرگ سرمایه در آمریکا نتیجه معکوس در پی داشت، اما دیدگاه بدبینانه خواهد گفت: انقلاب بازارهای رو به رشد ارزهای دیگر در برابر دلار شاید به سمت بی نظمی‌برود، شاهد عینی این موضوع گرایش سرمایه‌گذاران از طلا به گزینه‌ای دیگر تنها به دلیل افت شدید بهای آن است.