ساختمان‌سازی به سبک مدرن
یوسف آذرنوش
سربرافراشتن یک ساختمان، نیازمند طی مراحلی از ساخت است که افراد مختلفی در شکل‌گیری آن نقش دارند.

از مرحله پی‌کنی و نقشه‌ریزی گرفته تا مراحل نماکاری و تزئین ساختمان، هرکدام هزینه‌های مختلفی را می‌طلبند که چنانچه در انتخاب افراد متبحر در هر مرحله دقت لازم به عمل نیاید چه بسا ساختمان بعدها با مشکلاتی اساسی مواجه می‌شود و هزینه‌هایی سنگین را به ساکنان آن تحمیل می‌کند.
به رغم سابقه چنددهه فعالیت ساختمان‌سازی به سبک مدرن در ایران، هنوز نتوانسته‌ایم سیاق ساختمان‌سازی در کشور را به استانداردهای علمی شناخته شده برسانیم و پس از گذشت ۴۰سال از تدوین اولین طرح جامع شهری، تازه یکی دو سال است که ساخت‌وسازها در مراحلی همچون فونداسیون و پی و سقف شکلی علمی و استاندارد به خود گرفته است. با این حال هنوز کیفیت ساخت‌وسازها در بخش‌هایی همچون گچ‌کاری، سنگ‌کاری و غیره به طور کامل رعایت نمی‌شود.
ساختمان‌های زیادی در کشور وجود دارند که پس از چند سال دارای مشکلاتی همچون ترک برداشتن دیوار، سقف یا شل شدن کاشی‌ها، موزائیک‌ها و سنگ‌های راه‌پله و پشت‌بام شده‌اند و هزینه‌هایی را روی دست ساکنان گذاشته‌اند.
چنین مسائلی نشان می‌دهد که تاکنون به رغم وجود مهندسان ناظر، نظارت‌های لازم بر ساخت‌وساز اعمال نشده است. البته ذکر این نکته ضروری است که نظارت در چنین مراحلی جزو وظایف اصلی مهندس مشاور نیست. با این وجود با توجه به نگرش‌های متفاوتی که طی یکی دو سال اخیر پیرامون ساخت‌وساز به وجود آمده، امید است مشکلات این‌چنینی هنگام تدوین طرح‌ها مدنظر قرار بگیرد.
سفت‌کاری
سفت‌کاری عبارت است از تمام مراحلی از ساخت‌وساز که با سیمان در ارتباط است.
بخش‌های مختلف دیوار چینی، سقف، پشت‌بام و غیره جزو این مرحله هستند و بناهای سفت‌کار به انجام این امور می‌پردازند. پرداخت دستمزد و حق‌الزحمه این افراد معمولا به دو صورت است: یکی اینکه بنا کار را به صورت کنترات انجام می‌دهد و طبق توافقی که با صاحبکار انجام می‌دهد و با توجه به میزان کار، زمان موردنیاز و غیره حق‌الزحمه خود را به صورت یک‌جا اعلام می‌کند.
نوع دیگر از پرداخت حق‌الزحمه به بناهای سفت‌کار، به صورت روزمزدی است. مزد یک بنای سفت‌کار در روز حدود ۲۵هزار تومان است که مزد کارگر نیز در این مرحله بین ۱۲هزار تا ۱۵هزار تومان نوسان دارد که به تناسب کار ممکن است یکی یا دو کارگر به استخدام استادکار درآید.
گچ و خاک و سفیدکاری
مرحله گچ و خاک و سفیدکاری پس از مرحله دیوارکشی و سقف‌زنی است. تا سه دهه پیش به جای گچ و خاک روی دیوار از کاهگل استفاده می‌شد، کاری که بس دشوار بود و مجموعه کارگر و بنا سختی‌های بسیاری را متحمل می‌شدند تا بتوانند این مرحله از ساخت‌وساز را به پایان ببرند. اگرچه این مرحله سختی‌های خاص خود را دارد؛ اما نسبت به گذشته بسیار آسان‌تر شده است. گچ و خاک که با آب مخلوط می‌شود چون زودتر سفت می‌شود، به راحتی به سقف و دیوار زده می‌شود و مثل کاهگل هنگام زدن به سقف یا دیوار برنمی‌گردد و کارها سریع‌تر پیش می‌رود. پس از مرحله گچ و خاک دیوارها و سقف، نوبت مرحله سفیدکاری می‌رسد. در این مرحله اگر از گچ خوب استفاده شود و افراد متبحر به کار گرفته شوند، می‌تواند تضمینی باشد بر اینکه گچ‌ها نترکد یا پف نکند. در خصوص هزینه‌ای که برای این مرحله (گچ و خاک و سفیدکاری) در نظر گرفته می‌شود به طور معمول برای هر متر ۲هزار تومان است که استادکار مزدکار کارگر خود را از همین حق‌الزحمه تخمین زده شده برای هر متر پرداخت می‌کند. البته برخی بناها با بهره‌گیری از یک کارگر برای دو بنا، سعی می‌کنند پرداخت مزد کارگر خود را در روز به نصف برسانند. درواقع در چنین شرایطی، کارگر مجبور است به جای دو کارگر کار کند؛ اما مزد یک کارگر را دریافت کند که این مساله برای بناهای بسیار ماهر که توان و مهارت بیشتری برای فعالیت دارند منصفانه به نظر نمی‌رسد و در واقع نوعی بهره‌کشی و استثمار کارگر محسوب می‌شود.
کاشی‌کاری و سنگ‌کاری
حمام، توالت و آشپزخانه نیاز به کاشی‌کاری دارند تا از نفوذ آب به دیواره‌ها جلوگیری شود. کاشی‌کارها به طور معمول برای هر متر نصب کاشی ۵/۳ تا ۵هزار تومان دریافت می‌کنند.
تفاوت حق‌الزحمه بستگی به موارد مختلفی همچون منطقه ساخت‌وساز و نوع کاشی دارد. بهره‌گیری از افراد متبحر و شناخته شده می‌تواند تضمینی باشد بر اینکه کیفیت کار همچون چینش صحیح کاشی‌ها و کج و راست نبودن آن، پف نکردن کاشی‌ها، لق نشدن و... مطلوب باشد. انتخاب افراد ماهر در این مرحله، حساسیت های خاص خود را می‌طلبد؛ چرا که در صورت کیفیت نامطلوب کار، در آینده دردسرهای زیادی متوجه ساکنان آن ساختمان خواهد شد.
در مرحله سنگ‌کاری، بخش‌های مختلف یک ساختمان اعم از نماکاری‌ها، پله‌ها، قرنیزها و غیره از سنگ استفاده می‌شود. حق‌الزحمه سنگ‌کارها همانند کاشی‌کارها بین ۵/۳ تا ۵هزار تومان است که البته این میزان حق‌الزحمه با توجه به نوع سنگ و مکان کار ممکن است متفاوت شود.
رنگ‌کاری
رنگ‌کاری ساختمان پس از اینکه گچ‌کاری ساختمان تمام و خشک شد، آغاز می‌شود. رنگ‌کاری سه مرحله دارد. پس از بتونه‌کاری، پوسته زده می‌شود و در مرحله آخر رنگ‌کاری می‌شود. قیمت معمول رنگ‌کاری در ساختمان برای هر متر ۱۵۰۰ تا ۳هزار تومان است که بستگی به سطح بدنه‌ای دارد که قرار است رنگ زده شود.
شومینه
یکی از قسمت‌های ترئینی ساختمان، شومینه است. هدف از ساخت شومینه زیباتر کردن ساختمان و نیز گرمای ناشی از آن است. در حال حاضر اغلب در ساختمان‌های بیش از ۶۰ متر شومینه کار گذاشته می‌شود و این امر نشان دهنده گرایش جامعه به داشتن شومینه در خانه‌ها است. شومینه‌ها با توجه به نوع آجر، سیمان و طرحی که در آنها اجرا می‌شود، قیمت‌های متفاوتی دارند. ساخت یک شومینه توسط افراد ماهر از ۲۰۰هزار تومان شروع می‌شود و به یک‌میلیون تومان هم می‌رسد.
ابزارزنی در ساختمان
همه ساختمان‌هایی که در حال حاضر ساخته می‌شوند با انواع مختلف ابزارها تزئین می‌شوند. ابزارزنی از دوره‌های گذشته در ساختمان‌ها اعمال می‌شده است. گچ‌بری منازل افراد ثروتمند و صاحب منصب و نیز بناهای مذهبی از گذشته‌های دور در ایران وجود داشته است که امروزه نیز گرایش به تزئین خانه‌ها به صورتی دیگر در قالب ابزارزنی همه‌گیر شده است و هر کسی با توجه به شرایط اقتصادی خود از شکل‌های مختلف آن در خانه استفاده می‌کند. به گونه‌ای که ساخت آرک و اپن در سردر آشپزخانه، به امری غیر قابل اجتناب در خانه‌ها تبدیل شده است. اجرای این شکل از ابزار متری ۲۰هزار تومان هزینه دارد و با توجه به ظرافت کاری‌هایی که در آن اعمال می‌شود قیمت آن بالاتر می‌رود.
شکل‌های دیگر ابزارزنی، کنسول، گلویی، قاب، قاشقی، سرستون و غیره است که هر کدام هزینه‌های خاص خود را دارند.