هنرمندان خانه‌نشین
میرمحمد طجوزی
هنر نزد ایرانیان است و بس، مخصوصا خانم‌های خانه‌دار.

عکس:میرمحمد طجوزی
به وجود آمدن تورم بسیار بالایی که امروزه‌ گریبان‌گیر حدود ۹۰درصد از اقشار مختلف جامعه شده است باعث شده مردان خانه به جای یک شیفت، دو سه شیفتی سر کار باشند، اما باز هم درآمد حاصل از این همه سعی و تلاش چیزی نیست که بتواند هزینه خرج و مخارج زندگی را تامین کند. سه چهارم از این درآمد را دو دستی تقدیم صاحبخانه‌ها و یک‌چهارم دیگر هم جوابگوی هزینه پرداخت شارژ ساختمان و قبوض آب و برق، گاز و تلفن و بقیه توکلت علی‌ا... می‌شود. درست همین موقع است که خانم‌های ایرانی وارد عمل می‌شوند. زنان ایرانی چند سالی است که با جدیت هرچه تمام‌تر پا به عرصه کار در اصناف مختلف گذاشته‌اند تا با اشتغال خود مقداری از بار سنگین تورم را بکاهند و کمکی هم به نان‌آور خانواده کرده باشند.
کار کردن زنان شکل‌های مختلفی دارد، گروهی کارمند اداره‌های دولتی، گروهی در شرکت‌های مختلف خصوصی و فروشگاه‌ها. اما زنانی نیز هستند که در منازل کار انجام می‌دهند و با توجه به این که جزو خانم‌های خانه‌دار هستند، سعی بر آن دارند تا با کار کردن در منازل کمر این گرانی‌های سرسام‌آور را بشکنند.
دستان هنرمند
اکثر خانم‌های خانه‌دار هنری به نام بافتنی را به خوبی آموخته‌اند. این هنر ارثی است که از مادران به دختران می‌رسد تا هیچ‌گاه این هنر از میان نرود.
این هنر سه زیرمجموعه نیز دارد، یعنی بافتنی‌هایی که با میل‌های معمولی بافته می‌شوند، بافتنی‌هایی که با دو میل بافته می‌شوند و بالاخره هنر قلاب‌بافی که زیباترین هنر بافتن همان قلاب‌بافی است. فرزانه بنت‌معصوم، یکی از هزاران زن خانه‌داری است که در منزل کار می‌کند. وی می‌گوید: ما زنان خانه‌دار که نمی‌توانیم به سراغ کارهای بیرون از خانه برویم، به همین سبب در خانه‌هایمان بعد از رفع و رجوع کردن کارهای خانه شروع به کارهایی می‌کنیم که به نوعی درآمدزایی داشته باشد. قلاب‌بافی نیز از این قبیل کارها است. استمرار در این کارها گذشته از این که دست درد و کمردرد را برای ما به ارمغان می‌آورد، سبب ضعیف شدن سریع چشم‌های ما نیز می‌شود. دختری می‌خواهد به خانه بخت برود، تمام جهیزیه وی کامل است، اما هیچ‌کدام از وسایل تزئینی و قلاب‌بافی را هنوز آماده نکرده است. حالا باید چه کند؟ مادرش به او می‌گوید: هیچ ناراحت نباش چرا که در محلمان کسی هست که زحمت این کمبود جهیزیه را خیلی سریع می‌کشد، سریع‌تر از یک ماشین بافت می‌بافد، دستان این هنرمند وسایل تو را حاضر خواهد کرد.
اما جدای دریافت پول نخی که صرف کار بافت می‌‌کند، چیزی حدود سیصد هزار تومان بابت اجرت دریافت می‌کند، چرا که حدود یکی دو ماه حداقل زمانی است که باید صرف کند تا یک سرویس قلاب بافی عروس را که شامل یک جفت روپشتی، شش عدد روانداز وسایل آشپزخانه،‌ وسایل تزئینی آشپزخانه، روتختی و دو عدد کوسن و روتختی با پارچه می‌شود، به پایان برسد. البته باید چیزی حدود پنج ساعت در روز فقط ببافد و ببافد و از تار و پود نخ‌های ابریشم آن همه بافتنی‌های هنرمندانه را خلق کند.
این هنرمندان هر چیزی را بخواهند با استفاده از هنر قلاب‌بافی می‌توانند تهیه کنند. انواع بلوز و دامن زنانه، تور سر، اشاب، شنل و... از دیگر مصنوعات این هنرمندان خانه‌نشین است.
مهشید شیخ‌ها می‌گوید: بعد از چند دفعه‌ای که برای دیگران می‌بافی، دیگر هیچ احتیاجی به تبلیغ نداری؛ چرا که در محافل عمومی خانم‌ها که اکثرا 5دقیقه آخر روضه‌ها است حرفی جز محاسن و معایب کارهای بافته شده در میان نیست و بالاخره هستند کسانی که پس از پایان این شورای زنانه به سراغ ما بیایند و درخواست بافتن چیزی را به ما بدهند. ولی بهترین زمانی که ما می‌توانیم هنر خودمان را برای عرضه به دیگران به نمایش بگذاریم، همان ایام عید نوروز و تابستان است.
تابستان‌ها که هوای گرم اجازه نمی‌دهند جز لباس‌های نخی و خنک چیزی بپوشند ولی در ایام عید مقداری البته مقدار کمی سرما را به جان می‌‌خرند تا همگان هنر زیبای موجود در لباس‌های قلاب‌‌بافی آنان را مشاهده کنند.
شهناز روزبهانی یکی از استفاده‌کنندگان این هنر می‌گوید: دقت بافتنی‌هایی که با ماشین‌های بافت دوخته شده‌اند، خیلی بیشتر از دست بافت‌های بافته شده است. اما هیچ‌گاه آن زیبایی خلافتی و که در دست‌بافت‌های این نوع جنس‌ها دیده می‌شود در ماشین‌بافت‌ها پیدا نمی‌شود.
اگر قصد دارید نخ‌های مناسب با این صنعت را تهیه کنید، می‌توانید سری به میدان حسن‌آباد بزنید. البته باید مقداری عجله کنید؛ چرا که هر روز یکی از مغازه‌های فروش انواع نخ مغازه‌اش را به یکی از ابزارفروش‌های این میدان می‌فروشد.