برچسب‌های تغذیه‌ای را با دقت بیشتر بخوانیم

باهره دامغانی

کارشناس صنایع غذایی

بارها پیش آمده است که با مراجعه به فروشگاه‌ها بدون توجه به مواردی که تحت عنوان اطلاعات تغذیه‌ای بر روی مواد خوراکی حک شده است، انتخاب و خرید خود را انجام داده‌ایم. در حالی که دانستن اطلاعات تغذیه‌ای محصولات غذایی برای افرادی که از رژیم‌های خاصی پیروی می‌کنند (به عنوان مثال رژیم پروتئین، رژیم کاهش وزن و ...)‌ و حتی افراد سالم ضروری است. در اصل با خواندن اطلاعات تغذیه‌ای محصولات غذایی متوجه خواهید شد که این ماده غذایی برایتان مناسب است یا خیر؟

این گونه اطلاعات تحت عنوان برچسب‌های تغذیه‌ای روی مواد خوراکی نوشته می‌شود.

هدف این طرح در واقع به معنی کمک کردن به مصرف‌کنندگان است تا بتوانند نیازهای غذایی خود را درست تامین کنند.

بر طبق قانون باید موارد زیر بر روی هر برچسب غذایی ذکر شود.

۱ - نام رایج محصول

۲ - نام و نشانی کارخانه بسته‌بندی کننده یا توزیع کننده

۳ - ترکیبات خالص آن برحسب وزن، پیمانه یا تعداد

۴ - اندازه واحد و تعداد واحد در هر پیمانه

۵ - مواد تشکیل دهنده

۶ - ارزش مواد غذایی و ترکیبات غذایی آن

در‌حال‌حاضر بیشتر محصولات غذایی کشورمان این برچسب را دارند، وقتی نام همه مواد تشکیل دهنده از وزن بیشتر به وزن کمتر ذکر شود، مصرف‌کننده می‌تواند با یک نگاه حداکثر اطلاعات را کسب کند.

به عنوان مثال اگر روی یک کنسرو میوه (شکر، سیب و آب) و روی کنسرو دوم (سیب و آب) نوشته شده باشد، فرد سریعا متوجه می‌شود که مصرف کنسرو دومی به دلیل نداشتن شکر بهتر است. علاوه بر این چون برچسب‌ها برحسب اندازه واحد، اطلاعات تغذیه‌ای را معرفی می‌کنند، بایستی اندازه واحد را نیز شامل شوند. همه برچسب‌ها برای یک محصول واحد باید اندازه واحد مشترکی داشته باشد.

اهمیت این نکته در این است که در هنگام خرید، مقایسه محصولات را آسان می‌کند و فرد به سرعت متوجه می‌شود که به عنوان مثال کدام محصول کالری کمتر یا چربی بیشتری دارد.

علاوه بر اطلاعات در مورد اندازه واحد و مقدار واحد در هر پیمانه، بر روی برچسب‌ها بخشی نیز به عنوان (داده‌های تغذیه‌ای) به چشم می‌خورد.

داده‌های تغذیه‌ای، اطلاعاتی درباره میزان انرژی، چربی و سایر مواد معدنی ارائه می‌دهد که برخی از آنها به صورت زیر بر روی برچسب آمده است.

کل انرژی غذا به صورت کیلوکالری، انرژی حاصل از چربی ماده خوراکی به صورت کیلوکالری، میزان کلسترول با میلی‌گرم و کل میزان چربی، چربی اشباع شده، کربوهیدرات، پروتئین، فیبر و سدیم با گرم عنوان می‌شود. سیستم برچسب‌گذاری تغذیه‌ای اگر درست اجرا شود یکی از بهترین روش‌ها برای بالا بردن سواد تغذیه‌ای کل افراد جامه است. در عین حال این امکان را نیز به مصرف‌ کننده می‌دهد که ارزش تغذیه‌‌ای محصولات مختلف را با هم مقایسه کرده و مهم‌ترین انتخاب را انجام دهد.

همچنین به افراد این اجازه را می‌دهد تا مقدار کالری‌شان را براساس برنامه غذایی ویژه خود تامین کند. همچنین اگر مبتلا به بیماری قلبی، دیابت، چربی خون، فشار و... باشند، با توجه به اطلاعات درج شده بر روی برچسب‌ها می‌توانند غذایی را انتخاب کنند که خطر بیماری را در آن کاهش دهد. به عنوان مثال، ماده غذایی را انتخاب کنید که چربی و کلسترول کمتری نسبت به محصولات مشابه دارد. برای روشن‌تر شدن مطالب گفته شده، توصیه‌های تغذیه‌ای سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مورد میانگین دریافت روزانه با تعیین حد بالا و پایین برای فرد سالم بزرگسال در زیر آورده شده است.

۱ - کل انرژی دریافتی، جهت رشد، فعالیت و حفظ وزن مناسب، کافی باشد. (انرژی دریافتی با توجه به وضعیت سلامت افراد توسط متخصص تغذیه تعیین می‌شود)

۲ - چربی دریافتی ۳۰-۱۵درصد از کل انرژی را شامل می‌شود.

۳ - کربوهیدرات ۷۵-۵۵درصد از کل انرژی را شامل می‌شود.

۴ - فیبر ۳۰-۲۰گرم در روز

۵ - پروتئین ۱۵-۱۰درصد از کل انرژی را شامل می‌شود.

۶ - نمک حداکثر ۶گرم در روز مصرف شود.

همانطور که متوجه شدید با کمی صبر و حوصله در هنگام خرید مواد غذایی و توجه به موارد حک شده بروی برچسب‌های مواد غذایی می‌توانید با یک انتخاب درست در جهت حفظ و ارتقای سلامتی خود و خانواده‌تان نقش مهمی داشته باشید.