هزینه تشدید تحریم‌ها علیه ایران

دنیای اقتصاد- خبرگزاری آلمان به نقل از مجله اشپیگل گزارش داد: موضع سرسختانه دولت آلمان در قبال برنامه هسته‌ای ایران در صورت ارائه تحریم‌های شدیدتر علیه تهران می‌تواند بیش از دومیلیارد یورو برای صندوق‌های دولتی این کشور زیان به دنبال داشته باشد. خبرگزاری آلمان گزارش داد: آلمان که در گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای ایران به پنج عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل پیوسته است، شریک تجاری اصلی ایران در اتحادیه اروپایی است. به گزارش مجله اشپیگل، اگر بانک ملی ایران که خدمات‌دهی به بخش اعظم معاملات تجاری را بر عهده دارد تحریم شود، صندوق‌های دولتی آلمان ممکن است در کوتاه‌مدت بیش از دومیلیارد یورو (سه‌میلیارد دلار) از دست بدهند.

در ادامه این گزارش می‌خوانیم: صادرات آلمان به ایران در سال ‌٢٠٠٦ جمعا ‌٤/١٢میلیارد یورو بود که بخش اعظم آن مربوط به بخش ماشین‌آلات پیشرفته بود. میزان واردات نیز ‌٤١٧میلیون یورو بود. معاملات تجاری آلمان تحت طرح هرمس ضمانت‌های دولتی این کشور انجام می‌گیرد. تحریم بانک ملی ایران می‌تواند جلوی پرداخت‌ها را بگیرد و صادرکنندگان آلمان می‌توانند تحت طرح ضمانت‌های صادراتی هرمس دستمزدهای خود را از دولت طلب کنند.

طبق گزارش اشپیگل کارشناسان وزارت خارجه آلمان زیانی را که دولت این کشور در سال آینده متحمل خواهد شد، بین ‌٧٠٠ تا ‌٨٠٠‌میلیون یورو تخمین زده‌اند.

در پایان این گزارش آمده است: صادرات آلمان به ایران در سال میلادی جاری حدود یک پنجم کاهش داشت و همان‌طور که مرکل اعلام کرد، انتظار می‌رود در آینده کاهش بیشتری داشته باشد.

واشنگتن هم اکنون در حال پیش بردن سه سناریو در مورد ایران است. سناریوى اول بر اساس طرح ریزی تعرض پایه‌ریزى شده است. این سناریو هم اکنون به جدیت از سوى دیک چنى، معاون رییس‌جمهوری آمریکا در حال پیگیرى است.

گزارش‌ها حکایت از این دارند که وى‌درصدد است تا مدارک مورد نیاز براى انجام تهاجم یک جانبه از سوى آمریکا را تکمیل کرده و آنان را در اختیار جورج بوش قرار دهد.

اما این سناریو اخیرا از سوى فرمانده‌هان نظامى‌آمریکا به شدت با مخالف مواجه شده است؛ زیرا نظامیان آمریکایى هنوز هیچ تصویر قابل اتکایی- هر چند مبهم- از واکنش احتمالى ایران در مقابل یک تهاجم- حتى با حجم کم- در دست ندارند.

سناریوى دوم تحریم‌ها در چارچوب سازمان ملل را مورد پیگیرى قرار مى‌دهد. در این سناریو گزارش محمد البرادعى، رییس آژانس بین‌المللى انرژى اتمى‌ و همچنین خاویر سولانا، رییس سیاست خارجى اتحادیه اروپایی نقشى کلیدى را دارد، زیرا مى‌تواند در صورت تطابق با نیات آمریکا اهرم‌هاى لازم را براى همراه ساختن روسیه و چین با دور سوم تحریم‌ها علیه ایران در اختیار کاخ سفید قرار دهد.

این سناریو نیز به دلیل گزارش اخیر محمد البرادعى مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که چین و روسیه را نسبت به اعمال تحریم‌هاى جدید علیه ایران بى‌میل‌تر کرده است، چشم‌انداز مثبتى را براى واشنگتن ترسیم نکرده است.

سناریوى سوم پیگیرى تحریم‌هایى خارج از چارچوب سازمان ملل و با همکارى هم پیمانان کلیدى آمریکا در اروپا است.

به نظر مى‌رسد آمریکا به این سناریو، بیش از سایرین دلبسته و امیدوار است که بتواند آن را به نتیجه برساند. دیدارهاى دو هفته پیش جورج بوش با سران کشورهاى فرانسه و آلمان در همین راستا قابل ارزیابى هستند.

واشنگتن تاکنون توانسته است فرانسه را با خود همراه کرده و این کشور را مجاب کند تا تلاش‌هایى را براى ترغیب سایر کشورهاى اروپایى در راستاى حمایت از تحریم‌هاى جدید آمریکا آغاز کند. انگلیس نیز که در زمره هم پیمانان سنتى واشنگتن به حساب مى‌آید، در این تلاش‌ها فرانسه را یارى خواهد کرد.

بنابراین آمریکایى‌ها تاکنون توانسته اند حمایت کشورهاى مهم اروپایى را با تحریم‌هاى خارج از چارچوب سازمان ملل علیه ایران تضمین کنند، به غیر از یک کشور: آلمان.

در میان کشورهاى اروپایى، آلمان از وزن قابل توجهى برخوردار است. اول به دلیل تاثیرى است که این کشور طى سالیان اخیر در هدایت جریان‌هاى سیاسى این قاره ایفا کرده است.

این کشور از نظر اقتصادى نفوذ زیادى روى کشورها داشته و قادر است در صورت موافقت با تحریم‌هاى چند جانبه آمریکا، بسیارى از اروپاییان را با خود همراه کند.

همچنین این کشور دومین شریک اقتصادى ایران محسوب مى‌شود و جلوگیری از صادرات ۵‌ میلیاردى دلارى محصولات اساسى آلمان به ایران، مى‌تواند ضربه قابل توجهی به اقتصاد و صنعت ایران وارد کند.

اما سوال این است که، آیا آلمان راضى خواهد شد که از این منافع اقتصادى گذشته و با سیاست‌هاى واشنگتن علیه ایران همراهى کند. سوالى که اکنون ذهن بسیارى از تصمیم‌گیران در کاخ سفید را به خود مشغول داشته است.

سناریوى سوم در حال حاضر عملى‌ترین راه ممکن براى آمریکا در قبال ایران است و نقشى که آلمانى‌ها در توفیق آن ایفا خواهند کرد بسیار اساسى است.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سفر اخیر خود به آمریکا تلاش کرد تا رییس‌جمهور آمریکا را مجاب کند که تحریم‌هاى شدید علیه ایران ممکن است که نتایج معکوس به همراه داشته باشند.

او تاکید کرد که هر نوع تحریمى ‌علیه ایران به سرعت مردم این کشور را تحت فشار خواهد گذاشت.

با این حال مرکل پس از ملاقات با نیکلاى سارکوزى، نخست وزیر فرانسه در برلین به بوش گفت که به مناسبات اقتصادى شرکت‌هاى کشورش با ایران نگاه مجددى خواهد انداخت.

ظاهرا حرف‌هاى سارکوزى بیش از صحبت‌هاى دوستانه بوش روى مرکل تاثیر گذاشته بود. اما این روندى است که شرکت‌هاى آلمانى به راحتى حاضر به پذیرش آن نیستند.

نشانه‌ها حاکى هستند که هنوز برلین تصمیم قطعی درباره اعمال تحریم‌های شدیدتر علیه ایران نگرفته است و حکومت آلمان هنوز پاسخ واضحی که با خواسته‌های آمریکا منطبق باشد، نداده است. به نظر مى‌رسد که آلمان در تلاش است از تصمیمات یکجانبه و هماهنگ با واشنگتن علیه ایران اجتناب کند.

در پس این تردیدهای آلمان، این واقعیت نهفته است که محدودیت‌های بیشتر مبادلات تجاری ایران و آلمان وقتی که کشورهای دیگری از جمله روسیه و چین هستند که می‌توانند جایگاه اقتصادی این کشور را بگیرند، هیچ مفهومی‌نمی‌تواند داشته باشد.

بارها در حکومت آلمان موضوع کاهش روابط تجاری با ایران مطرح و بررسی شده است. آلمان در سال جارى میلادى در زمینه مبادلات تجاری با ایران توسط مهمترین شریک تجاری ایران یعنی چین به حاشیه رانده شده است.

در سال ۲۰۰۶ هفت‌درصد صادرات آلمان به ایران بوده است. در هشت ماه نخست امسال، این میزان حدود ۱۷‌درصد کاهش یافته است.

چندى است که محافل حکومتی آلمان درباره مبادلات تجاری آلمان با ایران صحبت‌ها و بحث‌های زیادی مطرح است. از جمله اینکه کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می‌توانند از فرصت کاهش مبادلات تجاری ایران و آلمان به نفع خود استفاده کنند و روابط تجاری خود را با ایران گسترده‌تر کنند.

به همین دلیل در وزارت اقتصاد آلمان این مسیر دنبال می‌شود که نباید مبادلات تجاری با ایران کاملا قطع شود و بارها گزارش‌هایی از این وزارتخانه مبنی بر هشدار درباره تاثیرات کاهش روابط تجاری با ایران بر اقتصاد آلمان ارائه شده است.

همین نگرانى‌ها بود که باعث شد مرکل در سخنرانى اخیرش در آکادمى‌ آمریکا بگوید که باید اطمینان خاطر حاصل کند که تجارت با ایران از طریق یک شخص سومى‌ انجام نمى‌گیرد.

آیا آمریکا قادر است این اطمینان را به صدراعظم آلمان بدهد؟ به هر حال هم اکنون توجه بسیارى از محافل خبرى و سیاسى به موضع آلمان در تحریم‌هاى آمریکایى- اروپایى علیه ایران دوخته شده است.

موضعى که بى شک نتایج رویدادهایى نظیر اجلاس شوراى حکام آژانس بین‌المللى انرژى اتمى‌ و همچنین گزارش سولانا در شکل‌دهى آن بسیار موثر خواهند بود.