«پول» موضوع اصلی هشتمین دوسالانه کاریکاتور
قرار بود آنچه را نداریم ترسیم کنیم!
عکس:دنیای اقتصاد، نسیم گلی دوسالانه کاریکاتور با موضوع «پول» افتتاح شد
ترسیم نداشته‌ها
نگاه سوم- قرار بود چیزی را ترسیم کنیم که نداریم!
این را یکی از کاریکاتوریست‌های شرکت‌کننده در هشتمین دوسالانه کاریکاتور درباره موضوع اصلی آن یعنی «پول» می‌گوید.
در شبی که بسیاری از کاریکاتوریست‌ها و طراحان ایرانی در مرکز آفرینش‌های صبا گردهم آمده‌اند، این دوسالانه که حالا پنج ستاره نیز شده، افتتاح می‌شود. هر چند پول (و به خصوص دلار) تم اصلی طرح‌ها است و به واقع لبه تیز انتقادها، طنزها و نیش‌ها را هم نثار خود می‌بیند؛ اما قرار است برندگان امسال در مجموع ۱۵هزار دلار دریافت کنند تا مشخص شود «پول» لزوما آن قدرها هم بد نیست.
امسال ۵۵۷۱ اثر از هنرمندان ۸۵ کشور دنیا به دوسالانه کاریکاتور ارسال شد که از این میان ۹۰۶کاریکاتوریست ایرانی با ۳۱۲۸ اثر حضور داشتند.
درنهایت ۶۵۰اثر در موضوعات پول و کمیک استریپ‌هایی با موضوع «بدشانسی»، بخش عمده آثار به نمایش درآمده را تشکیل می‌دهند.
برای مراسم افتتاحیه باز کردن گره طناب توسط محمدرفیع ضیایی، کاریکاتوریست قدیمی ترتیب داده شده است، اما طناب را آن قدر محکم گرده زده‌اند که به زحمت باز می‌شود، همه دست می‌زنند و وارد می‌شوند.
رشد کاریکاتوریست‌های مطبوعاتی
در میان میهمانان افتتاحیه هشتمین دوسالانه، یعقوبی، اولین برگزارکننده نمایشگاه کاریکاتور هم دیده می‌شود.
وی درباره برگزاری این دوسالانه می‌گوید: ۱۶سال از برگزاری اولین دوسالانه کاریکاتور می‌گذرد.
ما در سال اول با حداقل امکانات این نمایشگاه را برگزار کردیم؛ اما وقتی به این دوره نگاه می‌کنم، کاریکاتوریست‌ها در زمینه آزاد و مطبوعاتی و در زمینه کمی خیلی رشد کرده‌اند.
وی می‌افزاید: اما اشکال فاحشی به کاریکاتور و جایگاهش در ایران وارد است؛ زیرا جایگاه اصلی کاریکاتورها در دنیای مطبوعات است و همیشه در تمام دنیا به عنوان ابزار هنری برای بیان مسائل سیاسی و اجتماعی از آن استفاده می‌شود.
به عقیده وی جای کاریکاتور بر روی تابلوها، روی دیوار و درنهایت نمایشگاه‌ها نیست و امروزه جای خالی آن را در مطبوعات ایران به وضوح می‌بینیم.
به گفته او کار تا آن مرحله عقب رفته است که هنرمندان جوان کاریکاتوریست هدف و جای آن را با تصویر گوی و نقاشی عوض کردند، چون دیگر مجال و فرصتی برای ارائه کارهایشان در زمینه‌های خبری ندارند و صرفا به خاطر همین علاقه، نمایشگاه برای آنها تبدیل به یک محل برای ارائه هنرشان شده است.
وی در ادامه به رشد تکنیکی این دوره از دوسالانه اشاره می‌کند و می‌گوید: کیفیت کارها در سال‌های اخیر افزایش زیادی پیدا کرده و ایران در این زمینه جایگاه خوبی دارد؛ به طوری که حتی می‌بینید در نمایشگاه‌های خارجی همیشه کارهای ایرانی جایزه می‌گیرند.
پول بد، پول خوب
پول و به خصوص دلار مضمون بسیاری از آثار است، در یکی از اثرها «دلار» روی ساحل ترسیم شده است که با هر موج بخشی از آن پاک می‌شود و قایق سوار سرگردان نیز تلاش نافرجامی برای رسیدن به ساحل دارد. در اثر دیگری، صندوقی از پول کنار یک اسکلت، تلنگری به انسان است که جان خود را بر سر «پول» می‌گذارد، بی آن که بتواند از آن استفاده‌ای ببرد.
طنز تلخی در اغلب آثار، نسبت به پول وجود دارد؛ به خصوص در آثار ایرانی بیشتر جلوه می‌کند و به چشم می‌آید. یعقوبی در توصیف بخش پول در این نمایشگاه می‌گوید: وقتی به کارهایی که در ارتباط با پول بود، نگاه می‌کردم، متوجه یک اتفاق نظر میان کارهای هنرمندان ایرانی و خارجی شدم و آن هم این نکته است که پول، تنها ارزش و معیار ارزش است.» به نظر من آنها می‌خواستند بگویند به جای اینکه پول یک ابزار باشد، تبدیل به هدف شده؛ مانند یکی از کاریکاتورها که «دلار» را به شکل تیغ ژیلت ترسیم کرده که گویی وسیله‌ای است که راه را فقط برای عده‌ای هموار می‌کند.
وی درباره اینکه در کدام یک از بخش‌های این دو سالانه کارهای حرفه‌ای‌تر ارائه شده است، گفت: با اینکه «پول»، بخش اصلی این نمایشگاه را تشکیل می‌داد؛ اما من بخش چهره‌ها را پسندیدم؛ زیرا آنقدر کارهای ایرانی در این بخش‌ها قوی بود که کارهای خارجی را در خود حل کرده بود و اصلا متوجه تفاوت میان آنها نشدم.
حمایت مطبوعات کجاست؟
برخی کاریکاتوریست‌های حاضر در مراسم افتتاحیه از غیبت مطبوعات در آن گله‌مند هستند. آنها معتقدند کاریکاتور مولود رسانه‌های چاپی است و با وجود آن که تعداد زیادی کاریکاتوریست در کشور وجود دارند؛ اما این هنر در مطبوعات کشور دیده نمی‌شود.
یکی از آنها می‌گوید: «کاریکاتوریک هنر نمایشگاهی نیست؛ اما حتی در شب افتتاحیه هم هیچ کدام از مدیران مطبوعاتی در آن حضور ندارند.»
در میان داوران ایرانی دو سالانه امسال اما کاریکاتوریست‌های مطبوعاتی دیده می‌شوند. توکا نیستانی، کامبیز درم بخش، بهرام عظیمی و جواد علیزاده به همراه ادوارد وباپتیساتائو، فلوریان دوروکریهانا واولگ گوتسول داوری جشنواره امسال را بر عهده داشته‌اند.
به جز بخش‌های آزاد و کمیک استریپ که برای نخست بار در نمایشگاه امسال گنجانده شده‌اند و جایزه مخصوص به خود را دارند، بخش ویژه کاریکاتور چهره با موضوع پاواروتی نیز در نظر گرفته شده است که به همراه جایزه ویژه سایت فانوفانی (مرجع و تخصصی کاریکاتور) به بهترین کاریکاتور چهره این هنرمند فقید اعطا می‌شود.
آثار دو سالانه کاریکاتور تا ۲۲ آذر بر دیوار نگارخانه‌های مجموعه صبا واقع در خیابان طالقانی، خیابان برادران مظفر باقی خواهند ماند.
ارسال نظر