میلیون روی میلیون
غزاله صادقی - هزینه ساخت یک فیلم چقدر است؟ این پرسش ساده‌ای است که معمولا در ذهن کسانی که از بیرون به آن نگاه می‌کنند و دستی بر این صنعت پرهزینه و سخت ندارند، شکل می‌گیرد.

رشد تورم در این صنعت به گونه‌ای بوده که تولید فیلم‌هایی با هزینه تقریبی ۶۰-۵۰میلیون در سال‌های ۸۲-۷۹ امروزه بین ۱۰۰ تا دویست میلیون هزینه می‌برند.
صنعتی همپای مخاطبان
صنعت سینما همواره با توجه به نیاز جامعه و سلایق افراد آن پیش می‌رود و به نوعی پاسخگوی نیازهای آنها است. در‌حال‌حاضر در جامعه پرمشغله و بی‌حوصله شهری، اغلب مردم دوست دارند ساعتی را که در یک سینما به همراه خانواده خود می‌گذرانند به تماشای یک فیلم سرگرم‌کننده اختصاص ‌دهند.
علی‌خانی، تهیه‌کننده فیلم کلاغ‌پر در زمینه سلایق تماشاگر امروزی می‌گوید: در‌حال‌حاضر مردم به خاطر تحمل فشارهای مختلف زندگی و شرایط بد اقتصادی، روحیه دیدن فیلم‌های جنگی، اجتماعی حتی معناگرا را ندارند و آنها احتیاج دارند ساعتی را فارغ از مشکلات در سینما بگذرانند و ترجیح می‌دهند فیلم‌های طنز و نهایتا ملودرام را نگاه کنند. به گفته خانی، تهیه‌کننده نیز همیشه دنباله‌رو مخاطب خود است و چیزی را می‌سازد که برای روحیه و شرایط خسته مردم دلپذیر باشد.
مرتضی شایسته، یکی دیگر از تهیه‌کنندگان سینمای ایران نیز نظر مشابهی دارد، وی می‌گوید: در‌حال‌حاضر اگر سرمایه خود را روی فیلم‌های جنگی و یا معناگرا بگذاریم، به خاطر عدم جذب مخاطب، فیلم با شکست روبه‌رو می‌شود. به عقیده شایسته، باید با در نظر گرفتن سلیقه حاکم بر جامعه امروز باید آن چیزی را در بازار ارائه دهیم که مطابق میل مخاطبان باشد. وی اضافه می‌کند: در‌حال‌حاضر برای ساخت مثلا یک فیلم جنگی باید سرمایه هنگفتی را خرج پروژه کرد و این در حالی است که همانند گذشته، دولت نیز کمک چندانی برای یک پروژه جنگی نمی‌کند و هزینه ادوات، کاغذبازی‌های اداری و وقت‌گیر و در نهایت نیز عدم استقبال مخاطب، برای تهیه‌کنندگان ریسک بزرگی به حساب می‌آید. به عنوان مثال با نگاه کردن به آمار می‌بینید که در طی یک‌سال ۷۶ تا ۷۷، ۱۴ فیلم جنگی ساخته شده؛ ولی الان در طول یک‌سال به زحمت یک فیلم ساخته می‌شود.
مشکلات سینماگران کاهش سرمایه‌گذاران
تهیه‌کننده فیلم «نصف‌مال من، نصف‌مال تو» همچنین به مشکلات سینماگران اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ طبق آمار در بخش‌خصوصی از ۲۰سال پیش تاکنون از شمار تهیه‌کنندگان به صورت کاملا فاحشی کاسته شده و خیلی از آنها حذف شده‌اند؛ چون برای آنها هزینه و برگشت هزینه فیلم‌ها حتی سربه‌سر نیز نشد. با وجود قاچاق سی‌دی و ورود فیلم‌های در حال اکران به بازار فروش، وجود ماهواره‌ها که بهترین فیلم‌های دنیا را با کیفیت پخش می‌کنند و ورود جدیدترین فیلم‌های جهان، جذب مردم به سینماها بسیار دشوارتر از گذشته شده است.
وی همچنین از مشکلات حاکم بر این صنعت گفت: ما باید جنس آزاد بخریم و آن را به نرخ دولتی ارائه کنیم، به طور مثال هر کسی که بخواهد برای ما کار کند؛ با توجه به نرخ روز، دستمزد خود را طلب می‌کند؛ اما بلیت سینما به همان نرخ دولتی یکسال و هفت ماه پیش محاسبه می‌شود.
به همین علت کار سینمای ایران رو به تعطیلی می‌باشد و کمتر کسی حاضر به سرمایه‌گذاری روی این صنعت است.
هزینه واقعی ساخت 3 فیلم
ریز هزینه‌های یک فیلم می‌تواند ارقام کلانی را که در زمینه هزینه‌های کلی آن بیان می‌شود نمایان‌تر کند.
در فیلم «نصف مال من نصف مال تو» هزینه فیلمنامه 5میلیون تومان، دستمزد تولید و تدارکات 8میلیون و پانصد هزار تومان، صحنه و لباس 3میلیون و هشتصد، گروه فیلمبرداری 15میلیون، صدابردار 22میلیون، بازیگران 45میلیون، لوازم مصرفی صحنه 2میلیون و پانصد هزار، اجاره لوکیشن 8میلیون، ایاب و ذهاب گروه 3میلیون، تدوین 6میلیون، تیتراژ 1 میلیون و موسیقی 5میلیون تومان بوده است.


«سوغات فرنگ» ساخته کامران قدکچیان در سال 84 نیز هزینه کارگردانی و تدوین 33میلیون، بازیگران 40میلیون، طراحی گریم 4میلیون، طراحی صحنه و عکاسی 5/4میلیون، موسیقی 6میلیون، صدابرداری و صداگذاری 8میلیون و پانصد، مواد مصرفی خاص 6میلیون و پانصد، اجاره لوازم فیلمبرداری 8میلیون و پانصد، چاپ لابراتور تا کپی صفر 15میلیون و مخارج صحنه 45میلیون تومان بوده است. در فیلم میهمان ساخته سعید اسدی در سال 1385، هزینه فیلمنامه و گروه کارگردانی و تدوین 40میلیون، بازیگران 6میلیون، فیلمبردار 25میلیون، تولید و تدارکات 18میلیون، طراحی گریم 6میلیون و پانصد، طراحی صحنه و عکس 8میلیون و پانصد، موسیقی، صدابرداری و استودیو 10میلیون، مواد خام 7میلیون و پانصد، اجاره لوازم 9میلیون و پانصد، چاپ لابراتور تا کپی صفر 17میلیون و مخارج صحنه 58میلیون تومان برآورد شده است.
چنین ارقامی؛ البته تنها بخشی از هزینه‌ها را در بر می‌گیرد و به آن هزینه‌های آنونس، کپی فیلم‌ها و بسیاری از هزینه‌های ریز و درشت دیگر را نیز می‌توان اضافه کرد.