محمد عاملی - نمایندگان کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد روز گذشته در حالی به لندن رسیدند تا در نشستی که به تعویق افتاده بود، به بررسی مناقشه هسته‌ای ایران، بپردازند که طی روزهای آخر هفته پیش، فرستادگان واشنگتن و هم‌پیمانانش دیدارهای متعددی را برگزار کردند تا شاید هم‌گرایی از دست رفته کشورهای ۱+۵ را دوباره باز سازند. این نشست قرار بود نزدیک به دو هفته پیش برگزار شود که به واسطه عصبانیت شدید پکن از کاخ سفید به دلیل اعطای نشان افتخار به دالایی لاما، رهبر جدایی‌طلبان تبت، برگزاری این نشست معلق شد. نمایندگان کشورهای ۱+۵ در این نشست‌ها با نگاهی به مذاکرات نمایندگان ایران با خاویر سولانا، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپایی و توافق ایران و آژانس بر سر طرح اقدام برای پاسخ‌دهی به سوالات آژانس، آخرین تحولات مربوط به مناقشه هسته‌ای ایران را بررسی می‌کنند و اگر بتوانند به هم نظری برسند، در مورد گام‌های بعدی تصمیم می‌گیرند.

پیش از این نشست، سرگئی لاوروف و کاندولیزا رایس در تماسی تلفنی مساله هسته‌ای ایران را بررسی کردند.

خبرگزاری نووستی به نقل از اداره مطبوعات و اطلاع رسانی وزارت امور خارجه روسیه گزارش داد در جریان این گفتگوی تلفنی سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه‌ی روسیه و کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه آمریکا که روز چهارشنبه انجام شد، علاوه بر مساله هسته‌ای ایران همچنین مسایل بوسنی و تدارک کنفرانس بین‌المللی پاییز در خصوص مساله خاورمیانه بررسی شد.

لاوروف که پایان هفته گذشته به تهران آمده بود، پیام پوتین، رییس‌جمهوری روسیه را تسلیم، احمدی‌نژاد کرد.

از سوی دیگر،‌ نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی پنج‌شنبه در دیدار با وزیر امورخارجه آلمان، ضمن بررسی برنامه هسته‌ای ایران، بر اهمیت حمایت برلین از تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران تاکید کرد.

خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داد، پس از‌ آنکه رژیم صهیونیستی خواستار حمایت برلین از این رژیم در زمینه برنامه هسته‌ای ایران شد، وزیر امور خارجه آلمان احتمال تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه تهران را مطرح کرد. اشتاین‌مایر در یک کنفرانس خبری گفت: موضع آلمان متفاوت از موضع آمریکا یا برخی کشورهای اروپایی دیگر نیست. اگر ایران از پاسخگویی خودداری کند، ما احتمال تحریم‌های اتحادیه اروپایی علیه تهران را در نظر می‌گیریم.

نیکلاس برنز، معاون سیاسی وزیر خارجه آمریکا نیز که نمایندگی ایالات متحده را در نشست ۱+۵در لندن بر عهده دارد گفته است: گزارش آژانس به تنهایی برای جلوگیری از اعمال تحریم بیشتر بر ایران کافی نیست.

برنز که پس از گفت‌و‌گو با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌در وین، پایتخت اتریش با خبرنگاران سخن می‌گفت، افزود که ایران باید ظرف دو هفته آینده که گزارش آژانس منتشر می‌شود، به قطعنامه پیشین شورای امنیت عمل کرده، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، وگرنه آمریکا از سویی برای صدور قطعنامه تازه‌ای در این شورا به منظور تحریم بیشتر ایران خواهد کوشید و از سوی دیگر، اتحادیه اروپایی را تشویق خواهد کرد که به تحریم ایران بپردازد.

این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه چین با اشاره به دشوار شدن مناقشه هسته‌ای ایران و غرب، بار دیگر بر حل این مساله از راه دیپلماتیک در واکنش به ادامه تنش‌آفرینی آمریکا و برخی کشورهای اروپایی در این زمینه تاکید کرد. پکن همچنین با تحریم‌های یک‌جانبه اخیر آمریکا علیه ایران نیز مخالفت و آنرا اقدامی نامناسب در روابط بین‌المللی توصیف کرده است.

رییس کمیته بین‌الملل شورای فدراسیون روسیه سنا نیز با تاکید بر ضرورت حل دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا را سبب پیچیده‌تر شدن اوضاع و دشوار شدن حل این مساله قلمداد کرد. سناتور میخائیل مارگلف پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری روسی، ریا نووستی، با اشاره به درخواست آمریکا برای اعمال تحریم‌ها علیه ایران به سبب برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز آن گفت: در شرایط کنونی، این تحریم‌ها تنها به تندتر شدن مواضع طرفین منجر خواهد شد.

روزنامه روسی «نیزاویسیمایا گازیه‌تا»، نیز گزارش داد: روسیه همچنان امیدوار است تهران با توقف غنی‌سازی، هرچند به‌طور موقت باعث شود تا از شدت اوضاع در پرونده هسته‌ای ایران کاسته شود و این مساله از بن‌بست خارج شود.

بنا به اطلاعاتی که روزنامه «نیزاویسیمایا گازیه تا» از یک منبع دیپلماتیک روس به‌دست‌آورده، سفر سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به تهران نیز در همین رابطه صورت گرفته است. به گفته وی، این سفر به درخواست طرف ایرانی و به‌منظور تکمیل گفت‌وگوهای ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه با محمود احمدی نژاد، رییس‌جمهوری ایران انجام شده است. سفر لاوروف به تهران نشان می‌دهد که روسیه همچنان امید خود برای متقاعد کردن ایران را از دست نداده است.

طبق گفته‌های این منبع خبری، اصلی‌ترین خط‌مشی دیپلماسی روسیه در پرونده هسته ای ایران در واقع آن است که بهانه لازم از آمریکاییان برای اقدام نظامی‌به این کشور گرفته شود. برای اینکه روند بررسی مساله هسته ای ایران از بن‌بست کنونی خارج شود، ضروری است تا این پرونده به نقطه صفر برسد تا مانع از روی آوردن به سمت راه‌حل نظامی‌از سوی آمریکا شود.

این مقام دیپلماتیک می‌گوید، حتی اگر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی‌ به جامعه جهانی اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای ایران صرفا جنبه صلح‌آمیز دارد، در هر حال نقض قطعنامه شورای امنیت از سوی ایران قطعا نمی‌تواند نادیده گرفته شود. چرا که این مساله به اعتبار شورای امنیت لطمه وارد می‌کند. البته از سوی دیگر نمی‌توان گزارش آژانس را نیز نادیده گرفت.

به همین دلیل است که گفته می‌شود مناقشه هسته‌ای به بن بست رسیده است.

به گزارش خبرگزاری فارس، این روزنامه، ادامه می‌دهد که البته موافقت تهران با غنی‌سازی اورانیوم حتی به‌طور موقت هم می‌تواند روند اوضاع را تغییر دهد. در این صورت می‌توان بلافاصله مساله اجرای درخواست شورای امنیت از سوی ایران را ثبت کرد و حتی مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ آغاز شود. پس از این جمهوری اسلامی‌می‌تواند کار خود در تاسیسات هسته‌ای را با توجه به همکاری‌های خود با آژانس و بر اساس حق خویش بعنوان عضو پیمان عدم گسترش سلاح‌های هسته‌ای از سر بگیرد.

به عقیده «نیزاویسیمایا گازیه تا»، این روند، این امکان را فراهم می‌کند تا ایران از وضعیت کشوری که قطعنامه شورای امنیت را نقض کرده، خارج شده و راه‌های تازه‌ای برای حل بحران به‌وجود آید و این گام در واقع ماهیت اصلی به نقطه صفر رساندن پرونده هسته‌ای ایران است.

به هر حال باید منتظر ماند و دید که نتیجه نشست ۱+۵چه بوده است و آیا آمریکا و هم‌پیمانانش خواهند توانست اجماع از دست‌رفته را بازسازی کنند یا جناح شرق موفق‌تر خواهد بود.