ابراز امیدواری روسیه به ازسرگیری مذاکرات

دنیای اقتصاد- مرجان توحیدی: با اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سفر قریب الوقوع یوکیا آمانو، دبیر کل این نهاد بین‌المللی به ایران را رد کرده است، وزارت خارجه روسیه ابراز امیدواری کرد که ایران و آژانس در آینده‌ای نزدیک مذاکرات خود را از سر بگیرند. اواخر روز گذشته خبرگزاری فارس به نقل از رویترز نوشت: «سرگئی گس» مدیر اطلاعات عمومی آژانس اتمی می گوید: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شاهد گزارش‌های رسانه‌ای مبنی بر سفر آمانو به ایران برای بحث درباره موضوعات هسته‌ای بوده است. چنین برنامه ریزی‌هایی در حال حاضر وجود ندارد.» موضوعی که در واکنش به اظهارات صبح دیروز وزیر امور خارجه ایران مطرح شد. ایسنا گزارش داده بود که علی‌اکبر صالحی، پیش از ظهر دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت در پاسخ به سوالی در مورد سفر آمانو به تهران گفت: «سفر آقای آمانو به تهران در راستای بحث پی‌ام‌دی (ابعاد نظامی احتمالی) است و سفیر ما در وین قرار شده که در این ارتباط جلسه‌ای نیز داشته باشد.»

صالحی البته زمانی برای این موضوع تعیین نکرده بود و از سخنان وی، قریب‌الوقوع بودن چنین سفری برداشت نمی‌شد. با این حال، همزمان با اظهارات او، وزارت خارجه روسیه در بیانیه‌ای به مواضع اخیر مدیر کل آژانس پرداخت و از جمله خبر داد که یوکیا آمانو اعلام کرده «نمایندگان ایران و آژانس نمی‌توانند دور نوبتی مذاکرات خود را در اکتبر برگزار کنند.» این وزارتخانه در تفسیر بیانیه آمانو ابراز امیدواری کرد که ایران و آژانس بتوانند در آینده‌ای نزدیک گفت‌و‌گو‌های خود را از سر بگیرند.

البته آمانو هفته گذشته از آمادگی خود برای برگزاری مذاکره با ایران خبر داده بود. آمانو گفته بود که اگر ما [با ایران] ملاقات کنیم، این جلسه باید پربار باشد و برای چنین جلسه‌ای به آماده‌سازی مناسب نیاز است. او در باره منظورش از پربار بودن توضیح بیشتری نداد.

سفر قبلی آمانو به ایران

یوکیا آمانو یکبار دیگر هم در خرداد ماه سال جاری و اندکی قبل از برگزاری دور دوم مذاکرات ایران وشش قدرت جهانی در بغداد، به ایران سفر کرده بود. سفری که آمانو هنگام بازگشت به وین آن را مثبت ارزیابی کرده و گفته بود که «تصمیمی برای رسیدن به یک توافق درباره رویکردی ساختاری توسط من و دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران اتخاذ شد و این توافقنامه خیلی زود امضا خواهد شد.» اما به گفته وی موضوع پارچین و دسترسی به آن هم بخشی از اجرای توافق یاد شده خواهد بود. توافقی که البته خبر دیگری درباره آن اعلام نشد. بعد از اندکی وقفه در جریان مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران، اما آژانس انرژی اتمی طی بیانیه‌ای از ادامه گفت‌و‌گو‌ها بین نمایندگان طرفین در اواخر ماه اوت خبر داده بود. مذاکره‌ای که قرار بود بر سر آنچه آژانس آن را موضوعات معلق خوانده بود، برگزار شود. موضوعات معلق در کنار موضوع بازرسی از سایت پارچین به محوری‌ترین بحث طرفین تبدیل شده است. دلیل آن هم این است که آمانو در گزارش پاییز سال گذشته از پارچین به عنوان سایتی نام برده بود که در آن «احتمالا فعالیت تسلیحاتی صورت گرفته است.» ایران اعلام کرده که سایت پارچین برای فعالیت‌های متعارف نظامی استفاده می‌شود. اما آژانس مدعی است که این سایت کاربرد هسته‌ای دارد.

بر همین اساس هم نمایندگان ایران و آژانس نزدیک به چهار دور گفت‌و‌گو‌های فشرده را از بهمن ماه سال ۹۰ تا خرداد ماه سال جاری با محوریت بازدید از سایت پارچین برگزار کردند. دور پنجم گفت‌و‌گو‌ها هم در وین و با اعلام قبلی آژانس برگزار شد. ایران پس از نشست تاکید کرد که خواهان تدوین مدالیته‌ای برای حل و فصل موضوعات باقی مانده فی‌مابین است. البته تاکید هم داشت که باید آژانس سند اتهاماتی را که به ایران می‌زند، ارائه کند. همان‌طور هم که انتظار می‌رفت باز هم موضوع سایت پارچین محور گفت‌وگو در این نشست بود و باز هم در این زمینه توافقی به دست نیامد. ایران تاکید دارد که موضوع پارچین در حیطه موضوع منافع ملی کشورمان قرار دارد. آژانس اما با مستند قرار دادن برخی تصاویر ماهواره این ادعا را دارد که ایران در حال پاکسازی سایت پارچین بوده و به همین دلیل هم این سایت را با برزنت صورتی پوشانده است. به هر روی دور آخر گفت‌وگوها بین نمایندگان ایران و آژانس بدون حصول نتیجه مشخصی برگزار شد و حتی درباره اینکه آیا دیدار دیگری بین طرفین برگزار خواهد شد یا خیر خبری اعلام نشد.

اندکی پس از این دور از گفت‌وگوها اما نشست فصلی شورای حکام آژانس انرژی اتمی تشکیل شد و آمانو در آن نشست گزارشی از وضعیت برنامه هسته‌ای ایران ارائه کرد و پس از آن هم شورای حکام قطعنامه‌ای را درباره ایران صادر کرد. کشورهای روسیه، چین و آمریکا از جمله پیشنهاددهندگان این قطعنامه بودند. این ادعا که آژانس نمی‌تواند نتیجه‌گیری کند که هیچ گونه فعالیت‌ هسته‌ای پنهانی در داخل ایران جریان ندارد؛ زیرا ایران با درخواست‌های آژانس برای نظارت بیشتر همکاری نمی‌کند از محورهای این قطعنامه بود. ایران در واکنش به این اقدام آژانس گفت که این اتفاق باعث پیچیده شدن وضعیت و به مخاطره افتادن همکاری ایران و آژانس می‌شود. اگرچه به نظر می‌رسید آنچه بین طرفین در این ماجرا روی داده نتوانسته رضایت آنها را تامین کند.

ابراز امیدواری مسکو به گفت‌و‌گوهای ایران و آژانس

همزمان با تحولات دیروز درباره سفر آمانو، وزارت خارجه روسیه ابراز امیدواری کرده که گفت‌وگوی سازنده ایران و آژانس از سر گرفته شود. به گزارش خبرگزاری ریانووستی،اداره اطلاع‌رسانی و مطبوعات وزارت خارجه روسیه بیانیه «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این خصوص را که آژانس و ایران نمی‌توانند دور نوبتی مذاکرات را در ماه اکتبر برگزار کنند، چنین مورد تفسیر قرار داد: «از ادامه تماس‌های تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در راستای حل و فصل درنگ ناپذیر تمام مسائل باقی مانده در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران همواره حمایت می‌کنیم و از جمله در نشست ۲۷ سپتامبر وزیران خارجه در نیویورک در خصوص برنامه هسته‌ای ایران این نکته را اعلام کردیم. همان طوری که می‌دانیم روسیه از جمله تهیه‌کنندگان قطعنامه در خصوص برنامه هسته‌ای ایران بوده که محتوای آن در راستای تشویق گفت‌وگو میان ایران و آژانس است.» وزارت خارجه روسیه خاطرنشان می‌کند: «امیدواریم دو طرف از تصمیمات مربوطه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیروی کرده و در آینده نزدیک گفت‌وگوی سازنده برای احیای اعتماد بین‌المللی نسبت به ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را از سر بگیرند.»

خبر لاوروف از مذاکرات معاونان وزاری ۱+۵

در همین حال «سرگئ لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه هم در پایان سخنرانی خود در مجلس شورای فدراسیون این کشور به خبرنگاران گفت: در حال حاضر مهم‌ترین نکته عطف توجه به کار گروه «۱+۵» میانجیان بین‌المللی حل مساله هسته‌ای ایران است. وی اظهار کرد: «دور جدید مذاکرات در سطح معاونان وزیران خارجه در حال تدارک است. طرح‌هایی وجود دارد که از جمله طرف روسی آنها را به پیش می‌برد.» لاوروف گفت این طرح‌ها امید «برون رفت از بن بست» را به‌وجود می‌آورد.