مرگ جهانی شدن فرا رسید؟

عکس: پایگاه خبری آفتاب

دنیای‌اقتصاد- مرگ فرآیند مشهور به جهانی شدن فرا رسیده است؟ این سوالی بود که محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی ایران آن را در اجلاس یک روزه مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح کرد و در عین حال به آن نیز پاسخ داد. البته در این اجلاس که دیروز با عنوان «تاثیر بحران اقتصادی بر نظام بین‌الملل» برگزار شد، محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه و نیز اسفندیار امیدبخش، نماینده تام‌الاختیار ایران در سازمان تجارت جهانی به سخنرانی پرداختند و در عین حال حسن روحانی، رییس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص هم‌ سخنران افتتاحیه بود.

اما یکی از مهم‌ترین سخنرانان، نهاوندیان بود که درباره مرگ جهانی شدن به سخنرانی پرداخت. به گزارش ایسنا، نهاوندیان درخصوص تاثیر بحران اقتصادی در روند جهانی شدن، گفت: آنچه اتفاق افتاد شاهدی شد بر صحت نگرانی‌ها و هشدارها که با فرآیند جهانی شدن بسیاری از صاحب‌نظران آن را ابراز می‌کردند و آن ناکارآمدی حکمرانی جهانی بود. رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران، با طرح این پرسش که آیا جهانی شدن ادامه پیدا خواهد کرد یا نه؟ گفت: شواهد نشان از مرگ جهانی شدن نمی‌دهد؛ چرا که جهانی شدن لزوما در بحث اقتصادی نیست؛ بلکه افکار سیاسی و فرهنگی را دنبال می‌کند. همچنین در حوزه اقتصادی ارتباطات و وابستگی متقابل قابل برگشت نیست، اما جهت و شکل جهانی شدن متفاوت می‌شود. همچنین ما شاهد ظهور سازمان‌های جهانی نظارتی خواهیم بود. در دوره بوش یکجانبه‌گرایی زمام امور سیاسی و اقتصادی جهان را به دست گرفت، اما جهانی شدن به گسترش سازمان‌های جهانی نیاز دارد. بنابراین پیش‌بینی می‌شود بخش مالی و پولی شاهد تشکیل سازمان‌های بین‌المللی جدید باشد.

وی گفت: جریان سرمایه جهانی تغییر جهت جدی خواهد داشت و آنهایی که با خرید اوراق قرضه آمریکایی و سهام آن ۵۰‌درصد ارزش سرمایه‌شان را از دست داده‌اند در ۱۰، ۲۰ سال آینده این اشتباه را دوباره تکرار نخواهند کرد. اگر جریان سرمایه در دست آمریکا در جاهای دیگر دنیا تقسیم شود دیگر امکان اینکه اقتصاد آمریکا نیمی از وارداتش را بدون صادرات داشته باشد منتفی خواهد شد.

همچنین اسفندیار امیدبخش، نماینده تام‌الاختیار تجاری ایران در سازمان تجارت جهانی نیز در این همایش گفت: بحران اقتصادی در هژمونی آمریکا رخ داده و با افول این کشور این بحران نیز از بین می‌رود. دکتر محمود سریع‌القلم، استاد دانشگاه هم در این همایش، با اشاره به تاثیر بحران اقتصادی بر آینده روابط در سه قرن اخیر، ماتریس پیچیده‌ای از امتیازدهی و امتیازگیری که در اثر بحران اقتصادی در دنیا شاهد آن خواهیم بود، وجود نداشته است.

وی نیز با اشاره به تاثیر بحران اقتصادی بر مناسبات میان قدرت‌های بزرگ گفت: در سه دهه فرآیندهای جهانی شدن که در آن بازیگران جدید وارد شدند، مقررات بازی اقتصادی متحول شد. وی در بررسی ساختار قدرت در جهان با توجه به بحران اقتصادی بر اساس ظرفیت و اهداف و تاریخ سیاسی اقتصادی در قرن ‌٢٠ گفت: در شرایط فعلی بهترین وضعیت را ژاپن دارد. هرچند نرخ رشد اقتصادی‌اش صفر است، اما به خاطر انضباط اجتماعی و سیاسی و هماهنگی قابل توجه سنتی میان دولت، شرکت‌ها و عامه مردم، این کشور توانسته است خود را در وضعیت متعادلی حفظ کند. کشور بعدی که توانسته است تا حدودی بر بحران فایق آید، فرانسه است که به خاطر دخالت دولت در اقتصاد ملی، نسبت به آلمان و ایتالیا از وضعیت بهتری برخوردار است.

انزوا افتخار نیست

همچنین حسن روحانی رییس مرکز تحقیقات و استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز در این همایش سخنرانی کرد. او از این که انزوا در جهان افتخار نیست، سخن راند و گفت که توفان بحران اقتصادی آمریکا به خاورمیانه و کشور ما نیز سرایت کرده است و این در حالی است که صندوق ذخیره ارزی کشور ما فاقد ۱۵۰میلیارد دلار مورد انتظار و پیش‌بینی شده است؛ ۱۵۰میلیارد دلاری که اینک می‌توانست راهگشای ایران در تاثیرات ناشی از بحران اقتصادی باشد.

وی با اشاره به تاثیر بحران اقتصادی دنیا بر ایران گفت: امیدوارم بعد از این همه فراز و نشیب، جهانی‌سازی و ارتباط با دنیا را بپذیریم و به انزوا رفتن را افتخار ندانیم.

وی با بیان این که بر سر پایان این بحران اختلاف‌نظرهای زیادی وجود دارد، تصریح کرد: برخی معتقدند در سال ۲۰۰۹ از این بحران خارج نمی‌شویم و برخی دیگر بر این نظرند که در ۲۰۱۰ شاید خروج از این بحران آغاز شود.

روحانی با بیان این که ورشکستگی، کاهش قیمت نفت، بحران در تولید و مساله‌ اشتغال از جمله مسائلی هستند که به واسطه‌ این بحران به وجود آمده است، گفت: جهانی شدن و جهانی‌سازی یک واقعیت است یا یک پندار و تبلیغ؟ با توجه به بحران اقتصادی به وجود آمده کمتر تردیدی باقی می‌ماند که جهانی‌سازی یک پندار یا تبلیغ باشد بلکه این موضوع نشان داد یک واقعیت است.

وی با انتقاد از این که هنوز برای نخبگان و برخی صاحب‌نظران در ایران باور کردن جهانی شدن یا جهانی‌سازی مورد تردید است، تصریح کرد: برخی می‌خواستند با بروز بحران اخیر در دنیا جشن ملی به پا کنند و به مردم می‌گفتند که ببینید چه بلایی بر سر غرب آمده است و این ما هستیم که پیروز جهانیم و همه باید برای ارتباط با ما صف ببندند؛ اما چیزی نگذشت که دیدیم این توفان برخلاف برخی تصورات نایستاده است و کم‌کم به خاورمیانه و کشورهای همسایه و سرزمین ما هم سرایت کرد؛ قیمت نفت، محصولات پتروشیمی و فولاد کاهش یافت و این کاهش اولین معضل را در بودجه‌ریزی سال ۸۸ موجب شد و ای کاش به حرف دلسوزان توجه می‌شد.