بهترین فیلم مذهبی تاریخ سینمای ایران

علیرضا مجمع

عبدالله جوان تازه مسلمان شده نصرانی، در شب عروسی خود با راحله،دختر زید ندایی، می‌شنود که او را به یاری می‌‌خواند. او به دنبال صدا بیابان را واحه به واحه تا کربلا پشت سر می‌گذارد تا این که ظهر عاشورا زمانی که حسین ابن علی و یارانش را کشته‌اند به کربلا می‌رسد و شاهد اسیری خاندان پیامبر توسط سپاه یزید است. متاسفانه تنها فیلم تاریخ سینمای ایران که سعی می‌کند تصویر دیگرگون و درستی از واقعه عاشورا ارائه بدهد و تلاش‌اش نیز تا میزان زیادی به ثمر می‌‌نشیند. روز واقعه تنها فیلم‌نامه‌ای است که به درستی تصویر یک رویداد مذهبی صدراسلام را با نگاهی جامع و همه‌گیر و با توجه به مقتضیات زمانه باز می‌تاباند. فیلمنامه روز واقعه را بهرام بیضایی نوشته است، اما بنابر مصالح موجود خودش موفق به ساخت آن نشد. گویا بیضایی از فرم ارائه شده فیلم‌نامه توسط شهرام اسدی راضی نبود و اگر خودش می‌ساخت بی‌شک تصویر دیگری را شاهد بودیم.

جملات فیلم‌نامه درخشان است و بعضا به یادماندنی. در صحنه‌ای از فیلم عبدالله در مسیر به مردی بر می‌خورد که بالای سر صورتک‌های سنگی نشسته و به آنها سنگ می‌اندازد. از او می‌پرسد؛ حسین را ندیدی؟

مرد جواب می‌دهد؛ چرا، چندی پیش از اینجا به قصد کربلا عبور کرد، عبدالله می‌پرسد؛ چیزی نگفت؟ مرد پاسخ می‌دهد؛ گفت: «چگونه بر بتان مرده سنگ می‌اندازی، در حالی که بتان زنده روی زمین هستند.»

این بازی‌های کلامی در روز واقعه بسیار است، اما نقطه شاخص فیلم صحنه نبرد عاشورا از زاویه دید عبدالله است که هنوز هم از تصاویر آن در تلویزیون به عنوان سند تصویری واقعه عاشورا استفاده می‌شود.

ظهر عاشورا و دو خورشید در آسمان و جاری شدن خون از زیر سنگ از تصاویر به یادماندنی روز واقعه است. روز واقعه شاید تنها فیلم مذهبی تاریخ سینمای ایران تاکنون باشد، البته با کمال تاسف.

دلیل زیادی وجود ندارد که بشود روز واقعه را در این دوره و زمانه دوباره و چند باره دید.مگر فیلم‌نامه دقیق بهرام بیضایی و فضاهایی که به شدت در چارچوب تصویر درست از آب درآمده‌اند. حالا که همین یک تصویر را از واقعه عاشورا در اختیار داریم، پس ناچاریم به همین اندک قناعت کنیم و حتی در روز عاشورا هم آن را ببینیم، کاری که نه تلویزیون و نه سینمای ایران انجام نمی‌دهند.