فرزاد موتمن *

سینمای ایران دیگر برای مردم سینمارو جدی نیست. این را می‌شود از آمار تماشاگران فیلم‌ها به سادگی فهمید. در سال‌های گذشته اگر استقبال مردم از فیلم‌ها بیشتر بود، دلیلش تنوع مضامین در آثار سینمایی بود، ولی در حال حاضر موضوع فیلم‌ها خیلی به هم نزدیک شده است؛ یا با کمدی‌های بی‌خاصیت و لودگی‌های سخیف روبه‌روییم یا با یک سری آثار هنری بی‌تماشاگر که با نام اکران فرهنگی در سینماها به نمایش در آمده است. از این رهگذر چیزی عاید تماشاگر نمی‌شود، ضمن اینکه رونق صنعت سینما هم با برنامه‌ریزی نادرستی از سوی مسوولان سینمایی در ایران روبه‌روست.

یک مثل قدیمی می‌گوید اگر باد بکاری توفان درو می‌کنی. این اتفاق ظاهرا در حال حاضر افتاده است. در چند سال گذشته تنها با سختگیری‌ها در حوزه ممیزی دایره مضامین موجود تنگ‌تر شده و نگاه فیلمسازان هم تنها به روزمرگی و گذران زندگی محدود شده است. فیلمسازان ترجیح می‌دهند مخاطبان خود را نه در سالن‌های سینما که در قالب کوچک تلویزیون جست‌وجو کنند. ساخت تله فیلم‌ها در حال حاضر مفر خوبی برای کارگردانان سینمای ایران است که از بند تنگناهای مالی روزمره خلاص شوند و بتوانند از حداقل میزان درآمد برخوردار باشند. راه برون رفت از این معضل جدی در سینمای ایران یک برنامه‌ریزی صحیح است که لحاظ کردن چند آیتم در آن الزامی به نظر می‌رسد. نخست اینکه مدیران سینمای ایران به جای پرداختن و موکد جلوه دادن پیام در فیلم‌های سینمایی، تنوع گونه و ژانر را در اولویت کاری خود قرار دهند. به این معنا که ژانرهای اصلی سینمایی را بشناسند و دایره تنوع ژانر را گسترده کنند. دوم اینکه دولت بخش خصوصی را برای پرداختن به نگاه اجتماعی‌نگر در فیلم‌ها باز بگذارند. بخش خصوصی به هر حال در هر چشم عاقلی به لحاظ آشنایی تخصصی با مقوله سینما سود و زیان محصولات خود را می‌تواند رهبری کند و این امر بار روی دوش دولت را هم کم می‌کند. سوم وجود ممیزی‌های سلیقه‌ای در فیلم‌های سینمایی است که اگر درست هدایت نشود به معضل اساسی سینمای ایران بدل خواهد شد. همان‌طوری که در حال حاضر می‌بینیم فیلمی ساخته شده است و با وجود داشتن پروانه ساخت و نمایش، شب اکران فیلم جلویش گرفته می‌شود و از روی پرده پایین کشیده می‌شود. اگر راهکاری بیندیشیم به‌طور قطع در یکی دو سال آینده نه‌تنها بحران مخاطب که عملا بحران فیلمسازی در ایران خواهیم داشت. بماند که برنامه‌ای هم که الان از سوی مدیران سینمایی ریخته می‌شود، حداقل دو یا سه سال آینده نتایج اولیه‌اش حاصل می‌شود، اما جلوی ضرر را از هر کجا بگیرید منفعت است.

* کارگردان سینما