واکنش قشقاوی به سفر مشایی به آمریکا
دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: تکذیب دیدار رحیم‌مشایی، معاون رییس‌جمهور با مشاور باراک اوباما، رییس‌جمهور منتخب آمریکا، دلیل عدم شرکت منوچهر متکی وزیر امور خارجه در نشست همسایگان افغانستان در پاریس، موضع ایران درباره انعقاد قرارداد همکاری هسته‌ای میان واشنگتن-ابوظبی و تاسیس دفتر دیپلماتیک اتحادیه اروپا در تهران، مهم‌ترین سوالات خبرنگاران از حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری هفتگی وی با رسانه‌ها بود. قشقاوی دیروز اخبار مربوط به دیدار مشایی با مشاور اوباما در سفر آبان ماه وی به نیویورک را تکذیب کرد و گفت: برنامه سفر مشایی به نیویورک را وزارت خارجه با همکاری شورای ایرانیان خارج از کشور که مسوولیتش با ایشان است، تدوین کرده است. سفر آبان ماه، شانزدهمین دیدار ایشان با ایرانیان خارج از کشور بوده است که چارچوب این سفرها کاملا مشخص است. به گفته سخنگوی وزارت خارجه تعدادی از ایرانیان مقیم آمریکا گفته‌اند که ما به ایران سفر داریم که این نشان از روند بازگشت سرمایه و مغز ایرانی از آمریکا و اروپا به ایران است. ایرانیان در همه جای دنیا علاقه‌مند به منافع ملی و اعتلای ایران هستند و سفر مشایی نیز در پاسخ به این مساله صورت گرفت.
اخبار مربوط به دیدار مشایی، معاون احمدی‌نژاد با مشاور اوباما در حالی منتشر شده است که روز شنبه منوچهر متکی وزیر خارجه اعلام نظر درباره مواضع رییس‌جمهور منتخب آمریکا درباره ایران را زودهنگام دانسته و گفته بود که هنوز برای قضاوت نهایی درباره اوباما زود است و در این زمینه عجله نمی‌کنیم. روز پنجشنبه هفته گذشته نیز علی لاریجانی، رییس مجلس هشتم با به‌کارگیری الفاظی تند علیه اوباما، سخنان وی را درباره استفاده از سیاست چماق و هویج در قبال تهران به سخنان گاوچرانان تشبیه کرده و گفته بود که با آمدن یا رفتن یک رییس‌جمهور تغییری اساسی در کاخ سفید در قبال ایران رخ نخواهد داد. یک روز پس از سخنان رییس مجلس در قزوین، سیداحمد خاتمی، خطیب نماز جمعه تهران نیز با استفاده از ادبیاتی تند اوباما را انسانی «ناپخته و نوکیسه» خوانده و گفته بود که اوباما باید بداند سیاست فریب و دروغ، عامل بدنامی همه رییس‌جمهوری‌های آمریکا بوده است و بوش هم به خاطر همین فریب‌ها، مفتضحانه و رسوا کاخ سفید را ترک می‌کند. مردم دنیا یادشان نرفته است که اوباما در تبلیغاتش می‌گفت ایران سلاح اتمی ندارد، اما امروز ترس خود را از توسعه سلاح اتمی در ایران بیان می‌کند. این یعنی همان فریب و دروغ.
با طرح سوال درباره دلایل لغو سفر متکی به پاریس، لغو سفر وزیر خارجه به نشست پاریسی «همسایگان افغانستان» و پاسخ قشقاوی به «چرایی» آن، نشست خبری دیروز ادامه یافت.
وی اظهارات غیردیپلماتیک نیکلاسارکوزی رییس‌جمهور فرانسه و عدم رعایت آداب و الزامات میزبانی در آستانه برگزاری این نشست را دلیل شرکت نکردن متکی در نشست یاد شده عنوان کرد. قشقاوی تصریح کرد: ما در اصل موضوع برای شرکت در نشست پاریس آمادگی داشتیم، اما حل این مساله به یک اقدام جدی بین‌المللی و هماهنگی در همه ابعاد نیاز دارد. نباید این طور باشد که از یک طرف از وزیرخارجه‌مان دعوت کنند و از طرف دیگر با اظهارات غیر دیپلماتیک آداب میزبانی را انجام ندهند. از یک سو میزبانی چون فرانسه از وزیرخارجه کشورمان برای شرکت در اجلاس و کسب مشورت دعوت می‌کند، اما در آستانه برگزاری اجلاس با اظهارات غیر دیپلماتیک آداب میزبانی و الزامات مشورت را انجام نمی‌دهد. از این‌رو، ایران با توجه به این موضوع از شرکت در اجلاس یادشده خودداری کرد.
سه‌شنبه هفته گذشته برنار کوشنر وزیرخارجه فرانسه به طور رسمی از متکی برای شرکت در نشست «همسایگان افغانستان» دعوت کرد، اما به فاصله چند ساعت پس از این دعوت، سارکوزی در مراسم شصتمین سالروز صدور اعلامیه جهانی حقوق بشر در اظهاراتی گفته بود که حاضر نیست با کسی که از محو اسراییل سخن می‌گوید، برسر میز مذاکره حاضر شده و دست دهد.
سخنگوی وزارت خارجه در عین حال افزود: ایران همواره از هر گونه نشستی که در جهت استقرار صلح، ثبات، امنیت و تقویت دولت و ارتش ملی افغانستان باشد حمایت و حضوری فعالانه داشته و شرکت کرده است و معتقدیم که باید در جهت استقرار صلح و ثبات در افغانستان تلاش‌های لازم صورت گیرد. به گفته وی بر اساس نظرات همه تحلیلگران حاصل همکاری‌های ایران در اجلاس‌های قبلی درباره افغانستان سازنده بوده است، اما با اقدام خصمانه آمریکا در آن زمان روبه‌رو شده است.
واکنش مثبت به فعالیت‌های هسته‌ای امارات
قشقاوی در پاسخ به سوال خبرنگار دنیای اقتصاد درباره واکنش ایران نسبت به انعقاد قرارداد همکاری هسته‌ای آمریکا و امارات متحده عربی در آینده نزدیک و درخواست مشروط شدن امضای این قرارداد به تحریم ایران از سوی امارات توسط یکی از نمایندگان مجلس آمریکا گفت: آنچنان که خود آمریکایی‌ها نیز گفته‌اند هنوز راه بسیار طولانی‌ای برای امضا و تصویب این قرارداد در پیش‌روی آنان است، اما در مجموع ما از این که هر کشوری بخواهد منابع انرژی صلح‌آمیز خود را متنوع کند، استقبال می‌کنیم و بر این اساس هم بود که ما پیشنهاد تشکیل کنسرسیوم در خلیج فارس را مطرح کردیم. ما همان طور که بهره‌مندی از انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز را حق مسلم خود می‌دانیم، معتقدیم که استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در چارچوب ان.پی.تی حق همه کشورها است.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در عین حال با انتقاد از نقش آمریکا و برخورد دوگانه آن با موضوع دستیابی کشورها به انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای افزود: آمریکا می‌خواهد برخورد دوگانه و گزینشی با حق‌طلبی این ملت‌ها داشته باشد و در این زمینه به نوعی تناقض دچار شده است. اگر آمریکایی‌ها به این حق قایل هستند، پس این همه فضاسازی علیه ایران چه معنایی دارد. این رفتارها طرف غربی را دچار چالش می‌کند.
پنجشنبه هفته گذشته شان مک کور مک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از توافق واشنگتن و ابوظبی درباره پیش‌نویس یک قرارداد همکاری هسته‌ای میان دو کشور یاد شده خبرداد، اما یکی از نمایندگان مجلس آمریکا گفته است که این قرارداد باید به تحریم ایران توسط امارات متحده عربی مشروط شود. قراردادهای بین‌المللی دولت آمریکا باید در کنگره این کشور تصویب شود.
امکان گشایش دفتر اتحادیه اروپا در تهران
قشقایی در این نشست خبری همچنین از اعلام آمادگی ایران برای تاسیس دفتر دپیلماتیک اتحادیه اروپا در تهران خبردادو گفت: شورای وزیران اروپایی مصوبه‌ای برای ایجاد «دفتر دیپلماتیک» در تهران را داشتند و ما نیز برای ایجاد آن اعلام آمادگی کرده‌ایم و با نظر مثبت از آن استقبال می‌کنیم.
وی در پاسخ به این که اتحادیه اروپا درخواست تاسیس «سفارتخانه» داشته‌اند، اما ایران تنها با تاسیس «کنسولگری» موافقت کرده است، تاکید کرد: مصوبه شورای وزیران اتحادیه اروپا درباره «دفتر دیپلماتیک» است و ما برای اجرای این مصوبه اعلام آمادگی کردیم. اگردر حال حاضر برخی مسایل مالی وجود دارد، مربوط به آنها است.
بحران اقتصادی بی‌تاثیر در ایران
سخنگوی وزارت خارجه همچنین درباره سیاست اقتصادی احمدی‌نژاد رییس جمهور در حوزه بین‌الملل و پیامدهای بحران اقتصادی جهانی بر اقتصاد ایران گفت: آقای احمدی‌نژاد دیدگاه‌های خودشان را گفته‌اند. معتقدیم تصوری که بحران اقتصادی تاثیر کمرشکنی بر ایران خواهد داشت، درست نیست، چرا که نتیجه بحران اقتصادی، سیاست کنترل شدید دولتی را به حمایت از شرکت‌ها تبدیل کرد، چراکه این شرکت‌ها در حال ورشکستگی هستند. از این رو که، شرکت‌ها به مشتریان جدید نیاز دارند بازار متنوع‌تر شده است. به همین دلیل من فکر نمی‌کنم بحران اقتصاد جهانی به ضرر ایران تمام شود. چرا که تنوع بازار موجب شده است که ما در انتخاب طرف مقابلمان انتخاب‌های بیشتری داشته باشیم.
وی همچنین با اشاره به تاثیرات طبیعی قیمت نفت روی بودجه کشور نیز اظهار کرد: به دو دلیل کاهش قیمت نفت تاثیر آنچنانی روی اقتصاد کشور ما نخواهد داشت، اول اینکه بودجه سال جاری کشور براساس نفت کمتر از ۶۰ دلار بسته شده است و به همین دلیل ما با شوک عظیمی مواجه نیستیم. نکته دوم این که با ایجاد بحران جهانی و در پی آن کاهش قیمت کالاهای اساسی در جهان، هزینه‌های واردات کالاهای ما به نصف کاهش می‌یابد. از این رو کاملا قدرت مانور داریم. البته این به معنای خوشحالی ما نیست، اما واقعیت‌هایی است که وجود دارند.
همکاری روسیه با اوباما درباره ایران
در تحولی دیگر میخاییل مارگلوف، رییس کمیته امور خارجه در شورای فدرال روسیه درباره امنیت منطقه تصریح کرد: همکاری‌هایی میان روسیه و آمریکا در زمینه روند صلح در خاورمیانه و پرونده ایران وجود دارد.
به گزارش ایسنا، مارگلوف که سمت فرستاده رییس‌جمهور روسیه را در خصوص مساله سودان نیز برعهده دارد، به روزنامه الحیات گفت: ما برخی اشاراتی از سوی تهران دریافت کرده‌ایم که نشان می‌دهد آنها از ارتباط مستقیم با آمریکا و دولت جدید این کشور استقبال می‌کنند و اگر این اتفاق بیفتد آنها آماده همکاری خواهند بود. اما ایرانی‌ها تعلیق غنی‌سازی اورانیوم را که همان شرط کشورهای ۱+۵ و قطعنامه شورای امنیت است، نپذیرفته‌اند.
به گفته مارگلوف، از ایران برای مشارکت در نشست‌های نیویورک درباره امنیت خلیج‌فارس که کشورهای ۱+۵ و وزیران امور خارجه عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه عراق اردن و مصر در آن حضور دارند دعوت نشده است؛ چرا که دولت کنونی آمریکا تمایلی به حضور ایران در این نشست‌ها ندارد.
وی درباره اینکه چرا روسیه با آن نشست موافقت کرد، گفت: به اعتقاد ما این دولت، دولت اردک لنگ است و اگر ما با آن در خصوص طرح تصمیمی مشترک درباره خاورمیانه به توافق برسیم می‌توان گفت این مساله دستاوردی عظیم است. ما در خصوص خاورمیانه با آمریکا رو به جلو حرکت می‌کنیم و در خصوص ایران نیز با باراک اوباما رییس‌جمهور منتخب آمریکا همکاری خواهیم کرد.
این مسوول روسی گفت: هدف روسیه وارد ساختن ایران در مذاکرات مستقیم با دولت آمریکا است.
مارگلوف تصریح کرد: به اعتقاد مسکو هیچ فایده‌ای در تحمیل تحریم‌ها وجود ندارد و عدم موفقیت در قانع ساختن ایران به همکاری موجب جامعه‌ای هسته‌ای خواهد شد.
وی بار دیگر مخالفت روسیه را با دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای اعلام کرد.
تحریم‌ها موجب سخت‌شدن مواضع ایران شد
از سوی دیگر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به ناکامی غرب در قبال ایران تاکید کرد که سیاست تحریم به سخت شدن موضع تهران انجامیده و فقط دیپلماسی خلاق برای حل مساله هسته‌ای ایران کارساز است.
به گزارش خبرگزاری مهر، «محمد البرادعی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی «دی ولت» با تاکید بر اینکه سیاست جامعه بین‌المللی در قبال ایران یک عدم موفقیت را به دنبال داشته است اظهار کرد: در اصل ما در این راستا هیچ حرکتی به جلو نداشته‌ایم، جز اینکه تعداد قطعنامه‌ها در شورای امنیت علیه ایران را افزایش داده و تحریم‌هایی را علیه این کشور اعمال کرده‌ایم که سخت شدن موضع ایران در این راستا را به همراه داشته است.
وی همچنین خاطر نشان کرد که امکان موفقیت در صورتی ایجاد می‌شود که طرفهای مختلف از جمله آمریکا و ایران بر سر میز مذاکره بنشینند و گفت‌وگو در این باره را آغاز کنند. وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو بر لزوم رفتار محترمانه آمریکا با ایران و توجه به این کشور تاکید کرد. البرادعی همچنین بر لزوم گفت‌وگو با ایران و کاربرد دیپلماسی خلاق در قبال این کشور تاکید و اظهار کرده است که راه دیگری برای حل مساله هسته‌ای تهران وجود ندارد.
وی گفت: ایران مترقی‌ترین کشور منطقه بوده و زبان فارسی زبان شماره یک در ترجمه فلسفه آلمان است. این تصور که ایرانی‌ها انسان‌هایی با موضع سرسخت و بی‌عاطفه هستند که از قرون وسطی می‌آید باید تصحیح شود.
دیوار بی‌اعتمادی که فرو نمی‌پاشد
ایرج جمشیدی - واکنش رسمی حسن قشقاوی، سخنگوی وزارت خارجه به سفر آبان‌ماه اسفندیار رحیم مشایی، معاون محمود احمدی‌نژاد به آمریکا بحث درباره روابط تهران - واشنگتن را وارد مرحله جدید و در عین حال حساسی کرده است. رحیم مشایی یکی از نزدیک‌ترین افراد به احمدی‌نژاد است. مشایی در عین حال که ریاست سازمان میراث فرهنگی را به عهده دارد، همزمان رییس شورای ایرانیان خارج از کشور هم به شمار می‌رود. مشایی با احمدی‌نژاد رابطه فامیلی هم دارد و دختر او عروس خانواده احمدی‌نژاد است. آنگونه‌که قشقاوی گفته است اسفندیار رحیم مشایی به واسطه مقام دومش یعنی در لباس رییس شورای ایرانیان خارج از کشور به آمریکا نرفته است و تاکید کرده که این شانزدهمین دیدار او با ایرانیان مقیم آمریکا است. البته اگرچه قشقاوی به عادی بودن سفر مشایی به آمریکا تاکید کرد و هدف از آنرا نه دیدار با مقامات فعلی یا بعدی آمریکا از جمله باراک اوباما رییس‌جمهور جدید آمریکا، بلکه پیگیری وضعیت چند میلیون ایرانی مقیم آمریکا دانسته است. اما با این وجود نگاهی به موضع‌گیری‌هایی که اخیرا از سوی برخی سران رسمی کشور درباره رابطه با آمریکا به عمل آمده است به اهمیت سفر رحیم مشایی افزوده است. چرا که در شرایطی که رحیم مشایی در آمریکا به سر می‌برد و به گفته قشقاوی مشغول پیگیری وضعیت ایرانیان مقیم آمریکا بود، اما همزمان مقاماتی در داخل کشور چون علی لاریجانی رییس مجلس، سرلشگر فیروزآبادی رییس ستاد کل نیروهای مسلح و سیداحمد خاتمی عضو مجلس خبرگان و خطیب نماز جمعه تهران درباره تلاش برای هر نوع گفت‌وگو با آمریکا هشدار دادند و آن را بی‌فایده دانستند. اگرچه شخصیت‌های یاد شده به‌صورت غیرمستقیم و بدون اینکه از کسی یا جریانی نامی به میان بیاورند درباره هر نوع مذاکره هشدار می‌دادند و با آن مخالفت می‌کردند، اما با این وجود تقارن این هشدارها با سفر مشایی به آمریکا توجه رسانه‌های گروهی داخل و خارج کشور را به خود جلب کرد. به خصوص اینکه طی سه سال و نیم که از دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد می‌گذرد، وی چندین بار درباره روابط ایران و آمریکا موضع‌گیری کرده است. از جمله احمدی‌نژاد در اوایل ریاست جمهوری‌اش به جورج بوش نامه نوشت و در تازه‌ترین نمونه هم پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را طی نامه‌ای به او تبریک گفت. البته احمدی‌نژاد در فاصله این دو نامه‌نگاری سه بار به نیویورک برای شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل سفر کرد و هر بار که به نیویورک می‌رفت به نوعی مباحثی را درباره رابطه تهران- واشنگتن پیش می‌کشید و در مواردی هم تمایلش را برای مناظره یا گفت‌وگو با مقامات ارشد آمریکا بیان می‌کرد. مجموعه این موضع‌گیری‌ها به آنجا ختم شد که برخی تحلیلگران به این نتیجه رسیدند که اگر زمینه‌ای فراهم شود، احمدی‌نژاد بی‌میل نیست باب مذاکره با آمریکاییان را بگشاید و در صورت امکان روابط دو کشور برقرار شود. تا بدین ترتیب وی قفل‌شکن روابط قفل شده دو کشور لقب بگیرد. البته احمدی‌نژاد هیچگاه به صراحت درباره تمایل به برقراری رابطه ایران و آمریکا- آنگونه که درباره برقراری رابطه ایران و مصر سخن گفت- سخنی به میان نیاورده است، اما با این وجود چنین هدفی را هم تکذیب نکرده است. کما اینکه احمدی‌نژاد در آخرین سفر خود به نیویورک که کمی قبل از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بود، تمایلش را برای مناظره با کاندیداهای ریاست‌جمهوری آمریکا یعنی باراک اوباما و مک‌‌کین بیان داشت. البته تمام این اظهار نظرها و موضع‌گیری‌ها در شرایطی به وقوع پیوسته است که جز در یکی دو مورد، تماس مستقیم، رسمی و آشکار دیگری بین مقامات ایران و آمریکا انجام نشده است که مهم‌ترین آن به حضور نماینده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ بر می‌گردد. البته اگر چه آمریکا عضو گروه ۱+۵ متشکل از کشورهای (روسیه، انگلیس، فرانسه، چین، آلمان و آمریکا) است، اما هیچ گاه در مذاکرات هسته‌ای این گروه با ایران حضور مستقیم نداشته است و تنها در این اواخر بود که یک مقام وزارت خارجه آمریکا در این گفت‌و‌گوها شرکت کرد. پیش از این هم سفرای ایران و آمریکا در عراق چند مرحله در بغداد با یکدیگر و با حضور مقاماتی از دولت عراق به گفت‌وگوی مستقیم پرداختند تا درباره راه‌های کاهش خشونت در عراق به نتیجه برسند.
اگر از این چند مورد بگذریم، تا کنون تمام تلاش‌ها برای این که مقامات ارشد ایران و آمریکا پشت میز مذاکره بنشینند و به بررسی اختلافات ۳۰ سال گذشته بپردازند، به نتیجه نرسیده است یا به اصطلاح مشهور هنوز دیوار بی‌اعتمادی بین دو کشور وجود دارد. شاید یکی از دلایلی که تا کنون دیوار بی‌اعتمادی بین تهران - واشنگتن را فرونریخته است به مخالفت‌هایی که از ناحیه برخی شخصیت‌ها و گروه‌های قدرتمند در داخل دو کشور به عمل می‌آید، بر می‌گردد.
کما این که در درون آمریکا برخی لابی‌های قدرتمند یهود از مخالفان مذاکره جدی تهران - واشنگتن به حساب می‌آیند و البته در درون ایران هم اگر چه مخالفان مذاکره کم نیستند، اما جنس مخالفت‌ها با جنس مخالفت در درون آمریکا متفاوت است. برخی سیاست‌مداران ایرانی همچنان اعتماد به آمریکا را خطرناک می‌دانند و معتقدند اگر پای دیپلمات‌های آمریکایی به ایران باز شود آنان به رفتارهای خلاف شئون دپیماتیک رو خواهند آورد. و به دسیسه چینی برای آسیب رساندن به نظام سیاسی ایران اقدام می‌کنند. تابستان امسال که برخی رسانه‌های آمریکا از تمایل غیررسمی کاخ سفید برای گشایش دفتر حافظ منافع آمریکا در تهران اخباری را منتشر کردند، علی لاریجانی، رییس مجلس واکنش منفی نشان داد و آن را «فریب جدید» آمریکایی توصیف کرد. برخی رسانه‌های نزدیک به جریان اصولگرا هم به ایده جدید کاخ سفید تاختند و آن را توطئه‌ای جدید در ظاهری موجه تعبیر کردند. هم از این رو بوده است هرگاه محمود احمدی‌نژاد یا هر کدام از مقامات دولت درباب مذاکره سخنی به میان آورده‌اند بلافاصله برخی تحلیل‌ها و اظهارنظرهای بعضا مخالف به صفحات روزنامه‌ها راه پیدا کرده‌اند و در این مورد هشدارهایی داده شده است. مخرج مشترک هشدارها و مخالفت‌ها به عدم اعتماد به آمریکا و تلاش این کشور برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی بر می‌گردد.شاید بتوان سفر رحیم مشایی به آمریکا و متعاقب آن اظهار نظرهای مخالف با گشایش در روابط تهران - واشنگتن را جدیدترین نمونه از این دست قلمداد کرد. به خصوص این که در شرایط جدید و برای نخستین‌بار یک سپاهپوست دموکرات به کاخ سفید اسباب کشی خواهد کرد، اما ظاهرا از دیدگاه برخی مقامات و جریانات در درون نظام جمهوری اسلامی تغییر رنگ در آمریکا نشانه تغییر ماهوی در سیاست‌های آمریکا به شمار نمی‌آید مگر آن که رییس‌جمهور جدید آمریکا شعار تغییر را در عمل اجرا کند و کاخ سفید از تلاش برای آسیب رساندن به نظام جمهوری اسلامی دست بردارد.
ارسال نظر