سخت‌گیری مجلس به لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها

دنیای اقتصاد- مرجان توحیدی: برخی نمایندگان اشکالات قانونی را به چگونگی تدوین جزئیات لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها وارد کرده‌اند و همزمان قدرت‌ ا... علیخانی نماینده قزوین هم پیش‌بینی کرد که این لایحه در مجلس رد شود. اگر چه هنوز دولت به صورت رسمی لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها را به مجلس تقدیم نکرده است، اما متن کامل آن را در اختیار رسانه‌ها قرار داد. روز یکشنبه همایش ملی طرح تحول اقتصادی با حضور رییس‌جمهور و جمعی از مقامات ارشد دولتی برگزار شد. در این همایش متن کامل طرح تحول اقتصادی در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت. این متن مشتمل بر یک مقدمه مفصل و ۱۴ ماده و چندین تبصره است. یکی از مهم‌ترین و در عین حال بحث‌انگیزترین مواد این لایحه ماده ۱۲ است،

چرا که در این ماده به دولت مجوز داده شده است وجوه حاصل از اصلاح قیمت‌ها را هزینه کند، اما با این وجود جای اعداد و ارقام خالی است و با نقطه‌چین پر شده است. در این ماده آمده است: دولت مجاز است در راستای اجرای این قانون در سال ۱۳۸۷ وجوه حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی را به ردیف درآمدی شماره ............. تحت عنوان ................ مندرج در قسمت ............ قانون بودجه سال ۱۳۸۷ کل کشور واریز می‌شود و معادل ۱۰۰درصد اعتبار... تحت عنوان اعتبارات موضوع هدفمندسازی حامل‌های انرژی درآمد هزینه را هزینه کند.» وجود این ماده و برخی مواد دیگر که ظاهرا در آنها ابهاماتی وجود دارد، باعث شده تا نمایندگان مجلس نسبت به این لایحه واکنش احتیاط‌آمیزی نشان بدهند. در یکسو محمود دهقان نماینده طرقبه وچناران وعضو کمیسیون حقوقی مجلس قرار دارد که در پاسخ به این سوال که آیا لایحه با اشکال قانونی روبه‌رو است؟ می‌گوید: فکر نمی‌کنم متنی که دولت به عنوان لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها منتشر کرده است تا آن حد از اشکال قانونی برخوردار باشد که مجلس آن را نپذیرد، چرا که طبق آیین‌نامه داخلی مجلس طرح‌ها و لوایحی که به مجلس تقدیم می‌شوند باید در عنوان طرح و لایحه با متن آن اشتراک وجود داشته باشد. به گفته دهقان در عنوان و متن لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها این ماده قانونی رعایت شده و هماهنگی وجود دارد، اما در جزئیات و مواد این لایحه از جمله ارقام و اعداد اشکالاتی دیده می‌شود که قطعاً در کمیسیون‌های تخصصی مجلس مورد بازبینی و چکش‌ کاری قرار خواهد گرفت.

دهقان با این وجود تاکید می‌کند؛ چون لایحه به صورت رسمی به مجلس تقدیم نشده است باید منتظر ماند تا دولت لایحه خود را تقدیم مجلس کند و آن گاه نظر کارشناسی نمایندگان به صورت رسمی ارائه شود. وی می‌گوید: به هر حال این لایحه هنوز قابلیت بررسی ندارد، چرا که به مجلس ارائه نشده است. قدرت ا... علیخانی نماینده قزوین هم دیدگاهی کما‌ بیش مشابه دیدگاه دهقان دارد، با این تفاوت که او پیش‌بینی می‌کند لایحه اساسا در مجلس تصویب نشود. علیخانی به گزارشی اشاره می‌کند که روز یکشنبه از تریبون مجلس قرائت شد. در این گزارش که دومین گزارش کمیسیون ویژه مجلس برای بررسی طرح تحول اقتصادی به حساب می‌آید، پیش‌بینی شده است با اجرای طرح تحول به این شکل باید در انتظار جهش قیمتی قابل‌توجهی باشیم. غلامرضا مصباحی مقدم نماینده تهران و رییس این کار گروه هم پیشتر پیش‌بینی کرده بود با اجرای این طرح برخی کالاها با افزایش قیمت ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصدی مواجه خواهند شد.

به اعتقاد کار گروه مجلس و مصباحی مقدم رییس این کار گروه اجرای لایحه طرح تحول به صلاح نیست. حتی مصباحی مقدم به کنایه می‌گوید: با اجرای این طرح نه از تاک نشان می‌ماند و نه از تاک‌ نشان. علیخانی به این گزارش‌ها و موضع‌گیری‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: لایحه چه منطبق با قانون باشد و چه نباشد در مجلس تصویب نخواهد شد یا تغییرات ماهوی در آن صورت می‌گیرد. به گفته علیخانی ممکن است اجرای این طرح در قالب بودجه‌های سالانه یا برنامه‌های توسعه دنبال شود؛ چرا که اجرای این لایحه با این شیوه و در چنین شرایطی عواقب غیرقابل پیش‌بینی دارد که به صلاح نیست اجرایی شود. وی می‌گوید نظر کمیسیون‌های تخصصی و اقتصاددانان مجلس هم همین است. حسن وفایی نماینده ملایر وعضو کمیسیون برنامه و بودجه هم نگاه چندان خوشبینانه‌ای به این لایحه ندارد و می‌گوید: اگر لایحه به صورت ناقص به مجلس ارائه شود، قابلیت تصویب نخواهد داشت. این عضو کمیسیون برنامه و بودجه با بیان اینکه در قالب قانون اساسی دولت مکلف است لایحه طرح تحول را به مجلس ارائه دهد و بدون مصوبه مجلس هم امکان اجرا شدن این لایحه وجود ندارد، می‌افزاید: برای اینکه مجلس بتواند لایحه را بررسی کند و در صحن و کمیسیون‌ها تصویب کند، باید همه اطلاعات مربوطه به صورت کامل در اختیار مجلس قرار بگیرد تا با کار کارشناسی و بررسی همه جوانب این لایحه مورد بررسی قرار بگیرد.

وفایی با بیان این که مجلس در برخورد با هر لایحه‌ای می‌تواند از ابزارهای بررسی، مسکوت گذاشتن یا رد استفاده کند، تصریح می‌‌کند که مجلس در برخورد با لایحه‌ای که قرار است به مجلس ارائه شود از همه ابزارهای نظارتی و قانونی خود استفاده می‌کند. وی تاکید می‌کند که اگر لایحه ناقص به مجلس ارائه شود، مورد تصویب نهایی نمایندگان قرار نمی‌گیرد. وی در عین حال ابراز امیدواری کرد که دولت با تعامل با مجلس نهایتا اطلاعات کامل را در اختیار نمایندگان قرار دهد، هرچند انتشار لایحه پیشنهادی در رسانه‌ها الزاماتی را برای مجلس ایجاد نمی‌کند. به هر حال آن گونه که شواهد نشان می‌دهد، مجلس نگاه سخت‌گیرانه‌ای به لایحه هدفمند شدن یارانه‌ها دارد و آنگونه که نمایندگان اعلام کرده‌اند به این راحتی‌ها زیر بار تصویب آن نخواهد رفت. همین موضع‌گیری‌ها و در کنار ورود آرام فضای سیاسی کشور به بحث انتخابات ریاست‌جمهوری می‌تواند به عنوان دو عامل مهم و تاثیرگذار در عدم‌تصویب یا موکول شدن تصویب آن به زمان دیگری از جمله بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری موثر باشد. به‌خصوص اینکه مجلس از عواقب و تبعات سیاسی - اجتماعی و اقتصادی طرح نگران است به گونه‌ای که برخی نمایندگان پیش‌بینی کرده‌اند ممکن است کل طرح کان‌لم‌یکن شود و در عوض طرح هدفمند شدن یارانه در قالب‌های دیگری از جمله در قالب قانون بودجه یا قوانین توسعه دنبال شود.