یک توصیه لاریجانی را نپذیرفتم

پیش شرطی در کار نبود، توصیه‌های ناصحانه داشتند

دنیای اقتصاد - رییس مرکز پژوهش‌های مجلس پس از انتخاب مجددش از سوی هیات‌رییسه در یک کنفرانس خبری که در آن تنها از نمایندگان خبرگزاری‌ها برای پوشش خبری این برنامه دعوت شده بود، حاضر شد و ... به تشریح اهداف این مرکز طی چهار سال آینده پرداخت. احمد توکلی که در رقابت با جدی‌ترین رقیب خود که مورد حمایت دولت نیز محسوب می‌شد، یعنی روح‌ا... حسینیان سرانجام پس از حدود دوماه با پذیرفتن شروط هیات‌رییسه توانست برای چهار سال دیگر کلید مرکز پژوهش‌ها را از آن خود کند، اگرچه در تمام طول مصاحبه بر پژوهشی و علمی بودن این مرکز تاکید کرد و بارها به انجام کارهای صرفا کارشناسانه توسط مرکز انگشت تایید گذاشت؛ اما آنجا که از وی در مورد نقاط ضعف دولت سوال شد، وی پاسخ این پرسش را به زمانی موکول کرد که به گفته خودش احمد توکلی دیگر رییس مرکز پژوهش‌ها نباشد. این خودداری توکلی از پرداختن به نقاط ضعف دولت در حالی مطرح شد که در دوره قبل این مرکز به دلیل انتشار برخی گزارش‌های انتقادی نسبت به عملکرد دولت به ویژه در بخش اعلام آمار و ارقام در مباحث اقتصادی نظیر نرخ تورم و... مورد انتقاد دولت قرار گرفته بود و نظر نمایندگان دولتی بر این بود تا توکلی در این مرکز ابقا نشود. به عبارت دیگر یکی از مسائلی که انتخاب رییس مرکز پژوهش‌ها را به تاخیر انداخته بود، تلاش برای اعمال دیدگاه‌های نمایندگان حامی دولت در برابر دیدگاه‌هایی که حمایت از سایرکاندیداها را بر عهده داشتند، بود و سرانجام توکلی با پذیرفتن شروط هیات‌رییسه به این کشمکش دو ماهه پایان داد. هرچند وی در کنفرانس مطبوعاتی روز گذشته‌اش تاکید کرد که پیش‌شرطی برای انتخابش مطرح نبوده، اما از این شرط به عنوان توصیه‌ای ناصحانه یاد کرد و تلویحا این نکته را تایید کرد که هیات‌رییسه خواستار عدم انتشار برخی گزارش‌ها از سوی مرکز شده بوده است؛ چراکه توکلی در توضیحاتش در این‌باره گفت که ما نظرات مرکز را رسانه‌ای می‌کردیم و در خیلی از موارد از رسانه‌ها به ما نقد می‌شد که این نقد دستمایه بهبود کار ما بود، لذا انتظار اینکه مرکز معطوف به نتیجه کار کند، انتظار بجایی نیست و شان هیات‌رییسه و نمایندگان نیز در این نیست که چنین انتظاری از مرکز پژوهش‌ها داشته باشند.

اهداف چهارگانه مرکز در دوره هشتم

به گزارش ایسنا، احمد توکلی همچنین در جمع خبرنگاران با اشاره به پنج هدفی که پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس در دوره هفتم پیگیری می‌کرده است، گفت: تقویت جنبه‌های علمی کار و استقلال مرکز، جلب اعتماد نمایندگان و مردم به مرکز پژوهش‌های مجلس به عنوان یک اتاق فکر عمیق و قابل دفاع، پوشش نیازهای اطلاعاتی نمایندگان، تقویت ساختار کارشناسی مجلس، پیگیری این مساله که مرکز پژوهش‌ها به عنوان نهادی شناخته شده که اصل تکیه آن بر کارشناسی در رفتار نمایندگان می‌باشد، از جمله اهداف ما در مرکز پژوهش‌ها در دوره هفتم بود.

توکلی در ادامه به چهار هدف مرکز پژوهش‌های مجلس در دوره هشتم اشاره کرد و گفت: افزایش سرعت کار، بهبود کیفیت کارها، تنوع‌بخشی بیشتر به محصولات مرکز و از همه مهم‌تر تقویت اثربخشی از جمله اهداف ما می‌باشد.

وی با تاکید بر این نکته که محدود به طرقی که تاکنون دنبال می‌کردیم، در این دوره نیستیم و برای رسیدن به این اهداف طرق دیگری را دنبال می‌کنیم، اضافه کرد: تشکیل حلقه‌های کارشناسی در سطح گروه، تقویت ارتباط با نهادهای تخصصی و پژوهشی چه در بخش خصوصی و چه دولتی و نهادهای مردم‌بنیان و تنوع روش‌های اطلاع‌رسانی، تشکیل سمینارهای کوتاه چند ساعته در محیط مجلس، تقویت مدیریت دفاتر و گروه‌ها از جمله این طرق است.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، این نکته را یادآور شد که در این دوره مرکز پژوهش‌های مجلس سعی می‌کند بیشتر از دوره هفتم نمایندگان را درگیر کارهای پژوهشی کند، در عین حال تعامل بیشتر با کمیسیون‌های تخصصی مجلس را از دیگر راه‌هایی که قرار است در این دوره پیموده شود، عنوان کرد. توکلی در بخش پایانی صحبت‌های خود پیش از طرح پرسش‌های خبرنگاران بر این نکته اشاره کرد که در این دوره از این محیط تنگ که اجازه بهبود کیفیت را به ما نمی‌دهد، کوچ می‌کنیم و به ساختمان بزرگ‌تری که در حال تجهیز است برای این کار خواهیم رفت.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی صبح دیروز در یک کنفرانس مطبوعاتی که به تشریح اهداف این مرکز پرداخت، همچنین در پاسخ به این سوال که آیا برای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم کاندیدا خواهید شد یا خیر، گفت: بعدا در این زمینه صحبت می‌کنم.

وی در پاسخ به این سوال که ارزیابی‌اش از اجرای تبصره ۱۳ در مرکز پژوهش‌ها چیست، گفت: آخرین بررسی مرکز از اجرای تبصره ۱۳، در نیمه سال گذشته بوده است و بعد از آن ارزیابی دیگری نداشته است.

شرطی در زمان انتخاب من وجود نداشته است

وی در پاسخ به این سوال که در زمان انتخاب شما شروطی برای شما گذاشته شده است و آیا این شروط تاثیری بر استقلال مرکز پژوهش‌ها دارد یا خیر، گفت: پیش شرطی در کار نبوده و در ملاقاتی که روز شنبه ۲۹ تیرماه من با آقای لاریجانی و مهندس باهنر داشتم، آنها پیشنهادهایی را از سوی هیات‌رییسه مطرح کردند، همچنین یکسری توصیه‌هایی ناصحانه داشتند که بیشتر مربوط به ارتقای کیفیت مرکز پژوهش‌ها بود، البته یک توصیه دیگری داشتند که آن را نپذیرفتم و این توصیه آن بود که شما آزادانه‌تر عمل کنید، که من در پاسخ به آنها گفتم ما غیر آزاد بیان نمی‌کنیم، مرکز برای خشنودی یا ناخشنودی هیچ‌کس تصمیم نمی‌گیرد، زیرا یک مرکز و یک نهاد پژوهشی است و کار علمی می‌کنیم، البته کار کارشناسی در عرصه علوم انسانی و اجتماعی کمتر اتفاق می‌افتد، ضمن آنکه ممکن است یک کار کارشناسی نقدهایی بر آن روا باشد.

وی افزود: ما نظرات مرکز را رسانه‌ای می‌کردیم و در خیلی از موارد از رسانه‌ها به ما نقد می‌شد که همین نقد دستمایه بهبود کار ما بود، لذا انتظار این که مرکز معطوف به نتیجه کار کند، انتظار بجایی نیست و شان هیات‌رییسه و نمایندگان نیز در این نیست که چنین انتظاری از مرکز پژوهش‌ها داشته باشند.

وی با بیان این‌که البته هیات امنای مرکز حق نقد، توصیه و اظهارنظر دارند، گفت: این هیات امنا حتی سیاست‌های مرکز را باید تصویب کند و طبق سیاست‌ها می‌تواند پیشنهاداتی را به مرکز بدهد، اما باز هم تاکید می‌کنم که هیچ شروطی در زمان انتخاب من وجود نداشته است.

وفاداری به روش برای ما مورد توجه است

توکلی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که در مجلس هفتم این نقد را بر شما داشتند که گزارش‌های مرکز علیه تصمیم گیری دولت است، آیا این نقد را وارد می‌دانید یا نه، گفت: مرکز پژوهش‌ها یک نهاد پژوهشی است که سفارشی کار انجام نمی‌دهد و نتیجه کارهای آن ممکن است با سیاست‌گذاری برخی منطبق باشد، یا نباشد. وی ابراز عقیده کرد که اگر مرکز پژوهش‌ها از ارائه نظر منفی خودداری کند، تمام نظراتش زیر سوال می‌رود، وفاداری ما به روش‌مان مورد توجه است، نه نتیجه که خوشایند کسی باشد یا نباشد، بنابراین این انتقاد بیان حقیقتی است که قابل نقد نیست، یعنی هویت مرکز آن است که نظر کارشناسی بدهد، نه نظری که خوشایند باشد یا نباشد.

موظفیم گزارش‌ها را منتشر کنیم

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که اظهارنظر در مورد مسائل سیاسی روز آیا در دستور کار مرکز پژوهش‌ها هست یا نه و آیا می‌تواند مرکز پژوهش‌ها این کار را انجام بدهند یا خیر، گفت: هر چه که مرکز تولید می‌کند، بنابر فرض محصول کار کارشناسی و علمی است و طبق قانون مرکز پژوهش‌ها هر آنچه را که تولید می‌کنیم، موظف به انتشار آن هستیم، لذا آنچه که منتشر می‌شود اظهار نظر فردی نیست، بلکه یک نظر کارشناسی است. نماینده مردم تهران ادامه داد: این انتشار نیز چند خاصیت دارد؛ یکی آنکه اعتماد به جامعه می‌دهد که نهاد قانونگذاری از پشتوانه جدی علمی برخوردار است، همچنین فضایی می‌سازد، برای آنچه یک تصمیم صحیح گرفته شود یا از اتخاذ یک تصمیم ناصحیح پیشگیری شود، لذا ما طبق قانون مصوب مرکز باید نتایج کار مرکز را منتشر کنیم.

وی افزود: طبق قانون مصوب مجلس مرکز پژوهش‌ها باید به درخواست نمایندگان و هیات‌رییسه پاسخ دهد و اظهارنظر کارشناسی در مورد درخواست‌های آنها انجام دهد، لذا ممکن است ده‌ها موضوع که در صحنه اجتماع مطرح است، از سوی نمایندگان یا هیات‌رییسه به مرکز پژوهش‌ها داده شود، تا در مورد آن اظهار نظر کنند.

هنوز طرح تحول به مجلس ارائه نشده است

توکلی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر آنکه مرکز پژوهش‌ها در مورد طرح تحول اقتصادی دولت چه کارهایی انجام داده، گفت: هنوز طرح تحول اقتصادی به شکل مکتوب به مجلس ارائه نشده و نسخه‌ای هم به مرکز نیامده که در دستور کار قرار گیرد، اما ما منتظر نشدیم و با دبیر کارگروه این طرح تماس گرفته و از آنها دعوت کرده‌ایم که در حضور کارشناسان مرکز طرح‌ها را ارائه دهند، تا در یک محیط علمی کوچک مورد بررسی قرار گیرد.

رییس مرکز پژوهش‌ها خاطرنشان کرد: اگر در مورد این طرح به نتایجی دست یافتیم، به اطلاع عموم خواهیم رساند، اما همچنان منتظریم که مجلس کار خود را شروع کرده و روسای کمیسیون‌های تخصصی برای بررسی این طرح دعوت شوند.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که در کشور ما سیاستمداران و افرادی مثل شما کمتر صراحت لهجه دارند، زیرا در حال حاضر مواردی مانند گرانی و افزایش قیمت مسکن وجود دارد، اما به دلیل آن‌که با صراحت شما برخورد نمی‌کنند، باعث می‌شود که همچنان این موارد ادامه داشته باشد و راه‌حلی برای آن نباشد، با توجه به اینکه شما تجربیات زیادی در مرکز پژوهش‌ها دارید، نقاط ضعف دولت‌ها را چگونه می‌دانید، گفت: من پاسخ به این پرسش را به زمانی که احمد توکلی رییس مرکز پژوهش‌ها نیست، موکول می‌کنم.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر این‌که تاخیر انتخاب شما به این دلیل بود که نگاه انتقادی به مسائل داشته‌اید، گفت: طبیعی است که یک مرکز پژوهشی که برای نهادی کاملا سیاسی کار می‌کند، مورد نقد قرار گیرد و نتایج آن را عده‌ای بپسندند یا نپسندند. این نماینده اصولگرای مجلس افزود: من ادعا می‌کنم که در مرکز پژوهش‌ها به روش‌های علمی وفادار بوده‌ایم، اما این معنی‌اش این نیست که هر کاری که مجلس کرده نمره‌اش ۲۰ است، طبیعتا ممکن است انتقاداتی هم به آن وارد باشد که ما آن را می‌پذیریم، اما نظرات ما یک جانبه نبوده است. نماینده مردم تهران در ادامه افزود: اینجا یک نهاد پژوهشی کاربردی در امر حکومت است، پس نمی‌توان به آن امر و نهی کرد که چگونه فکر کن و چگونه عمل کن، ما لوایح مجلسیان را دنبال می‌کنیم، پس مبنا و اولویت بندی خاصی در این زمینه قائل خواهیم شد، اما اینجا مرکز سلول‌های بنیادی نیست که کارهایش در مورد مسائل سیاسی و فکری نباشد.

کمک مرکز به دولت در برخی پروژه‌ها

وی همچنین در پاسخ به این سوال که آیا دولت تاکنون در برنامه‌های اقتصادی خود از مرکز پژوهش‌ها به عنوان مشاوره استفاده کرده است یا خیر، اظهار داشت: تا کنون برخی پروژه‌ها مشترکا و به کمک هم پیش رفته است، یعنی ما تلاش داشتیم که در مسائل پژوهشی چهار گوشه یک مربع را دور یک میز داشته باشیم.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی از مرکز پژوهش‌ها، کمیسیون تخصصی ذی‌ربط، نهادهای بخش خصوصی و دستگاه‌های ذی‌ربط دولتی به عنوان این چهار گوشه یاد کرد و افزود: به این جمع در صورت لزوم معمولا صاحب‌نظران دانشگاهی اضافه می‌شدند و این کار را ما چون نتیجه بخش دیدیم با شدت بیشتری ادامه خواهیم داد.

ارتباط پالیزدار با مرکز در سال ۸۳ بود

توکلی در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری که در رابطه با مساله پالیزدار و جاسوسی که در مرکز پژوهش‌ها گرفته شده بود پرسید، گفت: طبیعتا هر جا که موثر باشد مورد توجه این عناصر قرار می‌گیرد، لذا باید از این مساله حفاظت شود که ان‌شاءا... می‌شود.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره موضوع عباس پالیزدار گفت: صرف نظر از کارهایی که هم اکنون به وی نسبت داده می‌شود و انجام داده و باید رسیدگی قانونی شود که البته به ما ارتباطی پیدا نمی‌کند، ارتباطی که ایشان با مرکز پژوهش‌ها در سال ۸۳ داشت ضمن یک پروژه رسیدگی به طرح موانع تولید و سرمایه‌گذاری، از نهادهای صنعتی غیردولتی دعوت می‌شد که از جمله از یک نهاد صنعت‌کاران ایران نماینده خواسته شد که پالیزدار از طرف آن نهاد مردم‌بنیان به مرکز آمد.

وی ادامه داد: یکی از نمایندگان پالیزدار را به عنوان همکار بررسی طرح عوامل بازدارنده سرمایه‌گذاری معرفی کرد که ایشان در این پروژه به عنوان یکی از همکاران شریک شد و از طرف مرکز به برخی دستگاه‌ها جهت جمع آوری اطلاعات معرفی شد، اما دو اتفاق نامتعادل افتاد که نمی‌پسندیدیم؛ اول آنکه وی راسا برای جمع‌آوری اطلاعات مکاتبه می‌کرد و دیگر آنکه مصاحبه می‌کرد و خود را در مرکز صاحب منصب و مسوولیت معرفی می‌کرد که این دو رفتار در مرکز متعارف نبود؛ لذا باعث شد که ما ابتدا با آن نماینده محترم وارد مذاکره شدیم تا فعالیت و رفتار پالیزدار را محدود کنیم، اما از آنجا که موفق نشدیم قطع ارتباط کردیم و به تمام دستگاه‌هایی که پیش از این نامه نوشته بودیم که با ایشان در جمع‌آوری اطلاعات همکاری کنند، مجددا نامه‌نگاری کردیم و عنوان کردیم که وی دیگر مامور مرکز نیست.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه کنفرانس مطبوعاتی خود، در پاسخ به سوال خبرنگاری توضیح داد: یکی دو نفر از اعضای هیات‌رییسه این بحث را مطرح می‌کردند که شما به اندازه کافی باز عمل نمی‌کنید و یک جانبه‌گرایی می‌کنید که البته آنها باید برای ادعای خود دلیل می‌آوردند که چنین نکردند، اما ما برای رد این ادعا شاهد آوردیم.

وی گفت: گزارشی که مرکز پژوهش‌ها ارائه می‌کند، معنایش این نیست که بنده ضرورتا می‌پسندم یا این گزارش مورد پسند من نیست، اگر ضوابط رعایت شده باشد ولو این‌که من نپسندم آن گزارش منتشر می‌شود.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس گفت: آنها که می‌گویند ما جهت دار گزارش می‌دهیم، مصداق ذکر کنند. اما کسانی که ادعا می‌کنند، شاهد ندارند.

بازارگرمی رسانه‌ها درباره تورم

توکلی در ادامه سخنان خود در جمع خبرنگاران با اشاره به این‌که یکی از روزنامه‌ها چندی پیش به من عنوان کرد که صراحت لهجه ندارید و در این زمینه مثالی از تورم زد. بارها عنوان کردم که یکی از عوامل تورم تلقی از تورم است و این یعنی تورم روانی و رسانه‌ها در تصحیح یا انحراف این تلقی نقش تعیین‌کننده‌ای می‌توانند داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: سیاستمدارانی که حرف‌شان در جامعه مورد اتکا قرار می‌گیرد باید درباره مساله تورم روانی بسیار حساس باشند و از اتخاذ مواضعی که تورم روانی را تشدید کند، بپرهیزند.

رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: به فرض اگر پیش‌بینی من این باشد که نرخ تورم بالا می‌رود از آنجا که من یک مدرس ساده دانشگاه نیستم و نماینده مردم تهران هستم با سوابق نسبتا پر سر و صدا و البته رییس مرکز پژوهش‌های مجلس، اگر پیش‌بینی خود را غیرموقع بیان کند در رفتار عوامل اقتصادی قطعا اثر می‌گذارم که این عدم تعادل را تشدید می‌کند.

گزارش مرکز پژوهش‌ها از دوره هفتم

جزئیات عملکرد کمی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در طول دوره فعالیت مجلس هفتم اعلام شد. به گزارش ایسنا، در طول فعالیت مجلس هفتم از خرداد ماه سال ۱۳۸۳ تا پایان سه ماه اول سال ۱۳۸۷ دو‌هزار و ۱۴۳ گزارش توسط دفاتر مختلف این مرکز تهیه و منتشر شده است.

براساس این گزارش، دفاتر مطالعات اقتصادی، برنامه و بودجه، حقوقی، زیربنایی، سیاسی و فرهنگی مرکز پژوهش‌ها در طول فعالیت مجلس هفتم به ترتیب ۳۲۰، ۲۴۲، ۱۷۴، ۳۲۷، ۴۴۲ و ۲۵۷ گزارش تهیه و ارائه کرده‌اند که در این میان بیشترین رشد به فعالیت‌های معاونت پژوهشی مرکز پژوهش‌ها اختصاص دارد که میزان تولیدات آن نسبت به دوره قبل ۱۰برابر افزایش یافته و از ۲۰ گزارش به ۲۰۲ گزارش در طول فعالیت مجلس هفتم رسیده است.

طبق این گزارش، دفاتر مطالعات اجتماعی و ارتباطات و فن‌آوری‌های نوین مرکز پژوهش‌ها نیز که در طول فعالیت مجلس هفتم تاسیس شده‌اند، هر کدام به ترتیب ۱۱۲ و ۶۷ گزارش تهیه کرده‌اند.

از میان گزارش‌های تهیه شده توسط مرکز پژوهش‌ها در طول فعالیت مجلس هفتم، ۴۳۴ گزارش در ارتباط با طرح‌ها و لوایح و ۱۸۶ گزارش پیرامون لوایح بودجه بوده‌اند، همچنین ۱۴۹۶ گزارش موردی و ۱۳۳۸ پاسخ نیز به درخواست‌های نمایندگان ارائه شده که در آمارها ذکر نشده‌اند.

همچنین بر اساس این گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی بهار امسال (۱۳۸۷) ۱۰۰ گزارش و اظهارنظر کارشناسی تهیه و منتشر کرده است. براساس اعلام معاونت پژوهشی این مرکز، طی فروردین تا پایان خرداد ماه دفاتر مطالعاتی تخصصی این مرکز پیرامون ۱۲ طرح و لایحه ارجاع شده، اظهارنظر و در کنار آن ۸۸ گزارش موردی نیز در پاسخ به درخواست‌های نمایندگان مجلس شورای اسلامی تهیه کرده‌اند. از جمله مهم‌ترین موضوعاتی که طی بهار امسال در مرکز پژوهش‌های مجلس در دستور کار بوده‌اند، طرح ایجاد شناسنامه الکترونیکی برای افراد جامعه با داشتن اطلاعات جامع اقتصادی، بررسی تعدیل واحد پول کشور از ریال به تومان، تهیه شاخص‌های مهم اقتصادی، بررسی آخرین وضعیت تولید، خرید و مصرف بنزین، بررسی چارچوب حقوقی نظام بودجه‌ریزی در کشورهای کانادا، فرانسه، آلمان و... بررسی ماهیت و حدود نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام، واکاوی گفتمان‌های حاکم بر دیپلماسی امنیتی آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران، تمهیدات و الزامات تحقق برنامه‌های اصولگرایان برای مجلس هشتم و شناسایی خلاءهای قانونی جهت تحقق اهداف فرهنگی- هنری سند چشم انداز ۲۰ ساله و برنامه چهارم توسعه را می‌توان نام برد.

مرکز پژوهش‌های مجلس همچنین طی بهار امسال ۱۳۹ جلسه تخصصی با حضور کارشناسان بخش‌های مختلف برگزار کرده و در همین حال کارشناسان این مرکز در ۱۷۱ جلسه کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی شرکت و پیرامون لوایح و طرح‌های در دست بررسی اظهارنظر کرده‌اند.