مصوبات مجلس در مسیر مجمع تشخیص

دنیای اقتصاد- مجمع تشخیص مصلحت نظام روز گذشته مقصد تعدادی از لوایحی شد که به دلیل اعاده آنها از سوی شورای نگهبان به مجلس و عدم تصویب هیچ‌یک از پیشنهادهای نمایندگان در خصوص اصلاح این لوایح برای تعیین تکلیف به این نهاد ارجاع داده شد. نمایندگان مجلس روز گذشته نتوانستند ایرادات شورای نگهبان را در مورد سه لایحه اصلاح کرده و با اصرار بر نظر خود، آنها را به مجمع تشخیص مصلحت ارجاع دادند. این در حالی بود که نحوه رای دادن نمایندگان به برخی از این لوایح که گاه نه به اصلاح و نه به ارجاع یک لایحه به مجمع رای نمی‌دادند، نوعی آشفتگی را در مجلس ایجاد کرد که به نظر نمی‌رسید در آغاز به کار این مجلس، چنین وقایعی رخ دهد. چه این مسائل در اواخر مجلس هفتم اگرچه موجب کاهش بعد تقنینی این مجلس شده بود و روزهای آخر توجه نمایندگان بیشتر به مراسم خداحافظی‌شان از مجلس معطوف شده بود، اما انتظار می‌رفت مجلس هشتم در آغاز به کار خود با چنین مشکلاتی مواجه نباشد. در کنار این مساله، تذکرهای متعدد به رییس مجلس در نحوه اداره جلسات علنی از جمله مواردی بود که ورود به دستور کار را توسط هیات‌رییسه با تاخیر و اعتراض مواجه کرد.

ارجاع سه لایحه به مجمع تشخیص مصلحت

به هر روی نمایندگان مجلس روز گذشته با اصرار به نظر قبلی خود سه لایحه را برای تعیین تکلیف به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستادند. از جمله این لوایح، موافقتنامه معاضدت حقوقی در امور مدنی و کیفری بین ایران و جمهوری بلاروس بود که قبلا به تصویب مجلس رسیده بود، اما مورد ایراد شورای نگهبان واقع شده و در بررسی مجدد، نمایندگان ارسال آن به مجمع را با ۱۵۰ رای موافق و ۱۱ رای مخالف مورد تصویب قرار دادند.

همچنین نمایندگان لایحه دو فوریتی استفساریه ماده ۲۶ قانون مدنی که در آن دولت استفسار کرده بود اموال منقول و غیرمنقول آثار تاریخی و ابنیه و عمارت‌های دولتی و غیره مبین مالکیت دولت جمهوری اسلامی ایران بر اموال فرهنگی و تاریخی منقول زیرخاکی است یا خیر که مجلس پاسخ داده بود بلی، همواره در مالکیت دولت بوده و خواهد بود، اما شورای نگهبان این پاسخ را اطلاق پاسخ ارائه شده تفسیر تلقی نکرد، بنابراین نمایندگان بر نظر خود پافشاری کرده و آن را به مجمع تشخیص فرستادند. علاوه بر این نمایندگان مجلس با اصرار بر نظر قبلی خود، لایحه معاضدت قضایی در زمینه امور حقوقی و تجاری بین ایران و تونس که مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفته بود را برای تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع دادند.

نمایندگان مجلس با ۱۳۴ رای موافق، ده رای مخالف و ۱۳ رای ممتنع از مجموع ۲۱۶ نماینده حاضر، این لایحه را برای تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال کردند.

ارجاع این لوایح به مجمع تشخیص مصلحت نظام که اعاده شده از سوی شورای نگهبان برای اصلاح به مجلس شورای اسلامی بود، در حالی صورت گرفت که هیچ یک از پیشنهادهای نمایندگان برای اصلاح این لوایح نظرات دیگر نماینده‌های حاضر در مجلس را جلب نکرده و همین موضوع سبب شد تا پیشنهادهای ارجاع لایحه مذکور به مجمع تشخیص مصلحت نظام همگی مورد تصویب نمایندگان قرار بگیرد. در این میان تنها یک لایحه و دو طرح آن هم پس از چانه‌زنی‌های زیاد و البته طرح پیشنهادهای مشابه، ولی با بیان‌های مختلف از سوی نمایندگان مجلس اصلاح شد که از جمله آن، طرح تشخیص اعتبار برای معلولان و زنان سرپرست خانوار بود که در ابتدا هیات رییسه مجلس پیشنهاد کرد به علت گذشتن از زمان ارائه بودجه سال ۸۷ این طرح حذف شود که نمایندگان به این پیشنهاد رای ندادند.

سپس پیشنهاد اصرار بر مصوبه قبلی و ارجاع این طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام مطرح شد که آن هم از سوی نمایندگان مورد قبول قرار نگرفت.

درهمین حال حمیدرضا فولادگر نماینده‌ مردم اصفهان برای موظف کردن دولت به در نظر گرفتن اعتبارات لازم برای معلولان و زنان سرپرست خانوار پیشنهاد خود را مبنی بر ارائه متمم بودجه توسط دولت مطرح کرد که نمایندگان به این پیشنهاد هم رای مثبت ندادند.

سپس کاظم جلالی، نماینده‌ مردم شاهرود پیشنهادی را مطرح کرد که بر اساس آن دولت از طریق صرفه‌جویی و جا به جایی در اعتبارات، منابع لازم برای زنان سرپرست خانوار و معلولان منتظر نوبت از خدمات سازمان بهزیستی را تامین کند، که در نهایت این پیشنهاد به تصویب نمایندگان رسید و به این ترتیب اشکال شورای نگهبان در مورد مشخص نبودن منبع مالی این طرح رفع شد.

بنابراین بر اساس این طرح دولت موظف شد در صورت تایید نهایی شورای نگهبان از محل برداشت از حساب ذخیره‌ ارزی و منابع مالی حاصل از صرفه‌جویی سهمیه‌بندی بنزین، نسبت به اختصاص ۳۰۰ میلیارد ریال معادل ۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای تحت پوشش قرار دادن معلولان و زنان سرپرست خانوار و بی‌سرپرست به سازمان بهزیستی کشور اقدام کند. همچنین لایحه تصویب موافقتنامه بین دولتی شبکه راه‌آهن سراسری آسیایی که مورد ایراد شورای نگهبان قرار گرفته بود با نظر نمایندگان مجلس اصلاح شد.

براساس این اصلاح، دولت موظف شد کلیه اصلاحیه‌های موافقتنامه و پیوست‌های آن را قبل از انقضا در مهلت نهایی موردنظر در بندها و مواد مذکور مطابق با اصل ۷۷ قانون اساسی به مجلس اعلام کند.

اشکال نمایندگان به رای‌گیری مجدد

از سوی دیگر درکنار جلسه علنی پرحاشیه روز گذشته پیشنهاد رای‌گیری مجدد برای یک طرح از سوی لاریجانی بود که این مساله با تذکرات پی‌در‌پی نمایندگان مواجه شد؛ چرا که این نمایندگان معتقد بودند،‌ رای‌گیری مجدد در هیچ کجای آیین‌نامه‌ داخلی مجلس استناد قانونی ندارد. براین اساس طرح استفساریه ماده ۶۱ قانون انتخابات مجلس درباره ممنوعیت نصب و الصاق پوستر که شامل چاپ آن نیز می‌شود، به دلیل این‌که طبق یک طرح به تصویب رسیده بود با رای نمایندگان از دستور کار مجلس خارج شد.

حاجی‌بابایی پس از قرائت این دستور در توضیح علت رای‌گیری برای حذف این طرح از دستور گفت: به دلیل آن‌که طبق طرحی که تبدیل به قانون شد، ممنوعیت نصب و الصاق پوستر شامل چاپ آن هم می‌شود، دیگر نیازی به استفساریه نیست، بنابراین لازم است این استفساریه از دستور خارج شود.

وی گفت: همچنین به دلیل آن‌که نیاز بود این خارج شدن از دستور در صحن علنی قرائت شود، برای حذف این طرح از دستور کار مجلس رای‌گیری می‌کنیم.

بنابراین گزارش وقتی برای این حذف رای‌گیری از سوی رییس مجلس اعلام شد، تابلو اعلان نظر رای‌های موافق و مخالف، تعداد ۱۰۰ رای موافق را نشان داد که حکایت از رای نیاوردن و حذف شدن از دستور می‌کرد.

در این هنگام تعدادی از نمایندگان اعلام کردند که دستگاه درست کار نمی‌کند و عدد اشتباه است که لاریجانی پذیرفت و اعلام رای‌گیری مجدد کرد که با ۱۴۱ رای موافق و ۲۴ رای مخالف از دستور خارج شد.

اما این اقدام لاریجانی یعنی رای‌گیری مجدد او، مخالفت تعدادی از نمایندگان را در پی داشت که اعتراض خود را در قالب تذکر خطاب به لاریجانی عنوان کردند.

به طوری که احمد توکلی در تذکری آیین‌نامه‌ای گفت: رای‌گیری مجدد یک سنگ بنای غلطی را می‌گذارد. بنده با رای‌گیری مجدد موافق بودم؛ اما این روش شما اشتباه بود. شما طبق چه ماده‌ای اجازه‌ رای‌گیری مجدد را دادید.

لاریجانی گفت: اگر هیات رییسه تشخیص دهد که دستگاه‌ها خراب است، می‌تواند اعلام کند که برای رای‌گیری مجدد، نمایندگان قیام کنند.

عبداللهی نیز در تذکر آیین‌نامه‌ای خود درباره تعداد رای‌ها و رای‌گیری، گفت: در هیچ جای آیین‌نامه نیامده که هیات رییسه می‌تواند رای‌گیری مجدد انجام دهد، در صورتی که تابلو نشان داد، اگر دستگاه خراب بود در عرض یک دقیقه دستگاه‌ها درست نمی‌شود.

وی افزود: تجدید رای طبق این آیین‌نامه در اختیارات هیات رییسه نیست.

لاریجانی پاسخ داد: تجدید رای نبود؛ بلکه دستگاه خراب بود و رفع شده و ما رای‌گیری کردیم.

لاریجانی افزود: دوستان نیز اعلام کردند که اول کار بوده و دستگاه را فعال نکرده بودند. ما بنایی بر تجدید رای‌گیری نداریم که بخواهیم هر موضوع را چند بار رای‌گیری کنیم، اما وقتی دیدیم دستگاه خراب است، رای‌گیری مجدد شد.

تذکرات پی‌در‌پی به مدیریت لاریجانی

هرچند این تذکرات از ابتدای جلسه علنی روز گذشته و خطاب به لاریجانی و نحوه مدیریت او به مجلس آغاز شده بود، افزایش تعداد این تذکرات به حدی بود که محسن کوهکن، سخنگوی هیات‌رییسه مدام از نمایندگان درخواست می‌کرد که از تذکر خود صرف‌نظر کنند تا مجلس وارد دستور شود؛ اما نمایندگان نیز با پافشاری بر تذکرات خود بارها از شیوه مدیریت لاریجانی بر جلسات به ویژه نحوه قرائت تذکرها توسط وی انتقاد کردند. پس از آنکه ناطقان پیش از دستور نطق‌های خود را مطرح کردند، لاریجانی حدود ۲۰تذکر کتبی نمایندگان را خطاب به رییس‌جمهوری و مسوولان اجرایی کشور قرائت کرد. پس از آن احمد توکلی در تذکری که مربوط به اداره جلسه نمی‌شد، نامه شورای اطلاع‌رسانی قوه قضائیه در مورد توضیح دلایل احضار دو تن از نمایندگان مجلس را در ارتباط با موضوع پالیزدار مورد اشاره قرار داد.

پس از ذکر این مساله توسط احمد توکلی که در قالب تذکر آیین‌نامه‌ای صورت گرفت، تعدادی از نمایندگان خواستار مجوز رییس مجلس برای قرائت تذکراتی شدند که کاملا مربوط به شیوه اداره صحن مجلس است. همچنین یکی از نمایندگان نیز با استناد به ماده ۱۹۲ آیین‌نامه داخلی مجلس از این که تعداد محدودی از تذکرات کتبی توسط لاریجانی قرائت می‌شود، انتقاد کرد. که لاریجانی در دفاع از خود با زیاد دانستن تعداد در تذکرات نمایندگان و اینکه در پوشه روی میز وی بیش از ۴۰۰تذکر وجود دارد گفت: بنده حرفی ندارم، اگر شما حوصله دارید، یک روز همه تذاکرات را قرائت می‌کنیم، به همین دلیل تصمیم گرفتم در ابتدای هر جلسه به نوبت هر روز ۲۰تذکر قرائت شود. در همین حال یکی دیگر از نمایندگان نیز با استناد به ماده ۱۹۲ آیین‌نامه با اشاره به اینکه هنوز تذکر وی به وزیر بهداشت قرائت نشده است، گفت: تا زمانی که آیین‌نامه اصلاح نشود، نمی‌توان تذاکرات را در نوبت قرار داد و نخواند، که لاریجانی در پاسخ به این تذکر گفت: هیات رییسه با مجموع مواد این آیین‌نامه باید مجلس را اداره کند، جلسات را این قدر به تذکر دادن نگذرانید. باید مسائل مهم کشور در مجلس مورد بحث قرار بگیرد.

لاریجانی در عین حال تاکید کرد که ما اصلاح آیین‌نامه را نیز در دستور کار داشتیم که خودتان به آن رای ندادید. اما موضوع قرائت تذکرهای بی‌ربط به نحوه اداره جلسه از دیگر موضوعات مورد توجه نمایندگان در مجلس دیروز بود. به طوری که ستار هدایت‌خواه در تذکری به لاریجانی این مساله را گوشزد کرد و با اشاره به تذکر احمد توکلی با استناد به مواد ۱۸۲ و ۱۹۲ آیین‌نامه گفت: با این که خود در مورد تذکر توکلی کاملا موافق هستم، اما اجازه شما به قرائت چنین تذکراتی وقت مجلس را می‌گیرد در حالی که اگر شما‌ اجازه چنین تذکرهایی را ندهید، می‌توان ۲۰۰ تذکر کتبی نمایندگان را که ضروری نیز هست، خواند که لاریجانی نیز این تذکر را وارد دانست. در این میان یکی دیگر از نمایندگان نیز همین مساله یعنی اعلام وارد بودن یا نبودن تذکر را به لاریجانی گوشزد کرد و گفت که شما این اصطلاح را که باید به کار ببرید، استفاده نمی‌کنید و این درست نیست. پس از آن لاریجانی پس از اعلام تذکرات از سوی نمایندگان آنها را وارد یا غیر وارد اعلام کرد.

درهمین حال نماینده گلپایگان، محمد ابراهیم نکونام نیز در تذکری با استناد به ماده ۲۳ آیین‌نامه داخلی مجلس گفت: برای جلوگیری از برخی صحبت‌ها در مورد قوه قضائیه کمیته‌ای برای حل اختلاف بین دو قوه تشکیل شود.

درحالی که تذکرات نمایندگان به صورت پی‌در‌پی در صحن علنی مجلس ارائه شد، حمید رسایی عضو فراکسیون اصولگرایان و از حامیان دولت نیز با اشاره به تذکراتی که در مورد قوه قضائیه مطرح شد،‌از این که این تذکرات در قالب آیین‌نامه داخلی مجلس نیست انتقاد کرد. وی خطاب به لاریجانی گفت: رییس جلسه نباید اجازه مطرح شدن تذکرات غیر وارد را بدهد، یا لااقل هیات رییسه تذکرات ناوارد را ثبت کند. این تذکرات در برخی موارد با اهداف سیاسی مطرح می‌شود. به طور مثال در جلسه قبل بی خود و بی جهت در سالروز انتخاب دولت اصولگرا به دولت حمله شد، برخی دوستان دراین جلسه با کلفت کردن صدایشان مجلس را زیر سوال بردند. در مجالس قبل نیز موارد مشابهی اتفاق افتاده بود، ولی در قانون آمده است که صدا را قدری نازک کنید، هیات رییسه و شخص شما نسبت به موارد این چنینی باید اهتمام بیشتری نشان دهند، نمایندگان نیز باید این موضوع را بپذیرند.

رییس مجلس در پاسخ به رسایی اظهارکرد: در آیین‌نامه در مورد صدای کلفت یا نازک چیزی نداریم، اما نظرات شما را خیرخواهانه می‌دانیم، برای استفاده خوب از صحن مجلس دوستان باید به آیین‌نامه مقید باشند. در جلسه گذشته برخی تذکرات مطابق آیین‌نامه نبود، ما نیز در هیات رییسه باید صبر کنیم تا کلام متکلم منعقد شود، تا بعد مشخص شود که براساس آیین‌نامه بوده یا خیر. تامل ما بر این موضوع زمان‌گیر است.

همچنین پیش از پایان جلسه علنی موسی قربانی عضو هیات رییسه مجلس با اشاره به نامه دولت مبنی بر رسیدگی به یکصد لایحه باقیمانده از مجلس هفتم در این مجلس گفت: دولت در نامه‌ای خواستار رسیدگی به یکصد لایحه شده است که ۴ مورد از این لوایح دارای ضمیمه نیستند و به همین دلیل هم اکنون ۹۶ مورد از آنها اعلام وصول می‌شود و ۴ لایحه دیگر پس از دریافت ضمایم اعلام وصول خواهد شد.

عضو هیات رییسه مجلس همچنین از ارائه ۸ طرح از سوی نمایندگان به هیات رییسه مجلس بر مبنای ماده ۱۴۱ آیین‌نامه داخلی مجلس خبر داد و گفت: این ۸ طرح نیز در جلسه علنی اعلام وصول ‌شد.

۹ مرداد آغاز تعطیلات تابستانی

قرار است مجلس هشتم از ۹ مرداد تا ۸ شهریور به تعطیلات تابستانی برود. همچنین جلسات علنی مجلس و کمیسیون‌ها تا روز سه‌شنبه ۸/۵/۸۷ بدون تعطیلی برگزار می‌شود. لاریجانی با اعلام این خبر اما درباره تعطیلات یک ماهه مجلس که از نهم مرداد قرار است آغاز شود گفت که در این مورد در جلسه علنی هفته آینده با نمایندگان درباره این که این تعطیلات یک ماه به صورت مداوم یا به صورت دو تا ۱۵ روزه باشد، کسب نظر خواهد کرد.