همینه که هست!

نگاه سوم - در روزهای پایانی شصت و یکمین دوره فستیوال کن قرار داریم و در این رهگذر حضور سینمای ایران در این رویداد به قدری اندک است که اساسا محلی برای بحث درباره چگونگی فیلم‌‌های حاضر در بخش‌های مختلف فستیوال باقی نمی‌گذارد. حضور فیلم ترانه تنهایی تهران ساخته سامان سالور تنها نشان از سینمای ایران در یکی از بخش‌های رسمی جشنواره است. اگر فیلم ۴+۱۰ ساخته مانیا اکبری را هم به فیلم قبلی اضافه کنیم که البته در بخش حاشیه‌ای جشنواره حضور دارد، دو فیلم در کن ۶۱ از ایران داریم. این تعداد اندک البته نشان از رویکرد متفاوت مدیران فستیوال کن نسبت به سینمای فعلی ایران دارد. در این میان البته بازار فیلم کن پر از فیلم‌های ایرانی است که قرار است در آنجا فروخته شوند و به طبع به اقتصاد سینمای ایران کمک کنند. می‌شود این اتفاق را اتفاقی مثبت در این دایره ارزیابی کرد، اما در ظاهر حکایت غیر از این است.

بسته بندی خوبی نداریم

یکی از کارشناسانی که از سینمای ایران امسال در جشنواره کن حضور دارد و اتفاقا کارشناس رسمی سینمای بین‌الملل در بنیاد سینمایی فارابی است در مورد اساس بازار فستیوال کن به خبرنگار نگاه سوم گفت: «اسمش با خودش است.» بازار جایی است که قرار است محصولی عرضه شود و متقاضیانی آن محصولات و کالاها را بخرند. اما نکته‌ای در این میان وجود دارد و آن کیفیت محصولات سینمایی ایران در بازار کن است. ما اساسا طبق فرهنگ ذهنی‌مان عادت نداریم کیفیت را در ارائه محصول دخیل کنیم. کیفیت یعنی نوع بسته‌بندی و احترام به مشتری. ما می‌گوییم همینه که هست و هر کس می‌خواهد بخرد، هر کس هم نمی‌خواهد نخرد. این تفکر رایج اغلب کسانی است که از ایران در فستیوال کن حضور دارند. وقتی هم در این زمینه مشتری برای محصولاتمان پیدا نمی‌کنیم به هیچ جایمان برنمی‌خورد؛ چون اصلا برای محصولات دولتی کسی دلسوزی نمی‌کند.

مشتری فیلم‌های ایرانی هم در حال حاضر آنقدر توی سر فیلم‌های ایرانی می‌زنند و اگر هم فیلم‌ها را بخرند، آنچنان با قیمت‌های نازل و پایین می‌خرند که ته آن چیزی برای سینمای ایران نمی‌ماند. صرفا کار ما شده آمار دادن اینکه چند فیلم در بازار فستیوال فروخته‌ایم. اینکه چقدر فروخته‌ایم اصلا مطرح نمی‌شود.

«محمد علی طالبی»:ویترین سینمای ایران در بازار فیلم کن باعث آبروریزی است

برخی از فیلم‌هایی که در این بازار ارائه شده اند، حتی در داخل کشور هم مخاطب چندانی ندارند و باعث آبروریزی سینمای ایران هستند. در صورتی که فیلم‌های با ارزش زیادی در سینمای ایران ساخته شده که می‌توانست در کن بازار خوبی داشته باشند.

«محمد علی طالبی» کارگردان سینما در گفت‌وگویی افزود: «فستیوالی مانند کن بستر مناسبی برای سینماگران ماست تا در این جشنواره بتوانند با سینماگران دنیا تعامل برقرار کنند و بر دانش خود بیافزایند اما متاسفانه الان ۱۵۰ نفر از مدیران دولتی به کن سفر کرده‌اند که شاید زیاد برای سینما استفاده‌ای ندارد.»

وی ادامه داد: «در دهه ۶۰ و ۷۰ فیلمسازان ما تعامل خوبی با جشنواره‌های خارجی داشتند و حتی بخش دولتی هم به این قضیه کمک می‌کرد اما با رویکردی که شاید به طور ناخواسته شکل گرفت، جریان نابودی سینما روند تندی به خود گرفت و نتیجه آن این شد که همه خود را نماینده سینمای ایران می‌دانند و به طور طبیعی ۱۵۰ نفر هم با این عنوان در جشنواره کن شرکت می‌کنند!»

اگر به طور مثال سینمای چین یا هند را در نظر بگیریم، خواهیم دید تا چند سال پیش با سینمای ایران اصلا قابل قیاس نبودند؛ اما در چند سال اخیر فاصله زیادی با سینمای ما پیدا کرده‌اند.

این کارگردان سینما به وضعیت عرضه فیلم‌های ایرانی در بازار کن اشاره کرد و افزود: «در حال حاضر سیاست‌هایی که فارابی برای ارائه فیلم‌های ایرانی در جشنواره کن در پیش گرفته، بسیار انحصارطلبانه است و برخی از فیلم‌هایی که در این بازار ارائه شده اند، حتی در داخل کشور هم مخاطب چندانی ندارند و باعث آبرو ریزی سینمای ایران هستند. در صورتی که فیلم‌های با ارزش زیادی در سینمای ایران ساخته شده که می‌توانست در کن بازار خوبی داشته باشند.

وی یادآورشد: در دوره‌های گذشته فیلم‌های ایرانی در تلویزیون‌ها و سینمای دنیا متناسب با امکاناتی که داشت، به نمایش در می‌آمد در صورتی که اگر مروری بر فیلم‌هایی که طی چند سال اخیر در بازار کن عرضه شده‌اند، بیاندازیم، خواهیم دید که اصلا موفق نبوده‌اند و شاید هیچ جشنواره معتبری از آنها استقبال نکرده است. آیا نباید مرکزی برای نظارت بر فیلم‌های ارائه شده در کن وجود داشته باشد تا با تفکر بیشتری فیلم‌ها در این بازار معتبر سینمایی عرضه شوند؟

محمد علی طالبی در ادامه تصریح کرد: «مدیران دولتی که به جشنواره کن سفر کرده‌اند، باید در هنگام بازگشت گزارش سفر کاری خود را به سینماگران ارائه دهند، تا همگان از نتیجه سفر آنها مطلع شوند نه این که دستاورد این سفر تنها برای آنها جنبه تفریحی داشته باشد!» کارگردان «ماه شب چهارده» افزود: «این جریانی که الان مشتاق حضور در جشنواره کن است، در آن زمان به ما انتقاد می‌کردند که شما جشنواره‌ای هستید و تنها برای جشنواره فیلم می‌سازید اما جالب این جاست که خود آنها به طور مداوم دنبال فستیوال‌های خارجی هستند.»

محمد علی آهنگر:بازاریابی سینمای ایران در کن ضعیف است

محمد علی باشه آهنگر کارگردان فیلم «فرزند خاک» که در بازار فیلم حضور دارد به وضعیت عرضه فیلم‌ها در بازار کن اشاره کرد و افزود: جدای از ضعف محتوایی که فیلم‌های ایرانی دارند، نوع بازاریابی و ارائه فیلم‌ها در عرصه‌های جهانی هم اصولی نیست. در دنیا بازاریابی و مناسبات حرف اول را می‌زند اما متاسفانه ما در ابتدایی‌ترین مناسبات دچار مشکل هستیم. در حال حاضر فیلم من (فرزند خاک) در بازار عرضه شده است، اما من نگران نوع ارائه آن هستم. اگر فیلم‌های ایرانی در این بازار معتبر سینمایی درست عرضه نشوند، به طور یقین اتفاقات بدی برای سینمای ایران خواهد افتاد.

وی تصریح کرد: «متاسفانه انتخاب فیلم‌ها برای حضور در این بازار باری به هر جهت و بدون برنامه ریزی صورت می‌گیرد. من و عوامل این فیلم برای ساخت آن چندین سال ریاضت و سختی کشیدیم، اما متاسفانه هنگامی که می‌خواهیم نتیجه کار را ببینیم از رفتن به جشنواره کن محروم می‌شویم.»

این کارگردان سینما یادآورشد: «کن فرصت خوبی برای سینماگران است تا با فیلمسازان مطرح دنیا آشنا شده و تعاملاتی در این زمینه برقرار کنند. زمانی که من خودم به طور مستقیم در جریان نظرات افرادی که فیلم من را تماشا می‌کنند، قرار نگیرم چطور می‌توانم در آینده هم اقدام به ساخت فیلمی کنم که در سطح استانداردهای روز سینمای دنیا باشد.»