گزارشی از برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران
مصائب رسیدن به «یار مهربان»
رهام وزیری- نمایشگاه کتاب تهران در شرایطی بار دیگر پذیرای مشتاقان مطالعه و کتابخوانی شده است که امسال به نظر می‌رسد استقبال از این نمایشگاه در مقایسه با سال قبل کمتر است. این مساله یک بار دیگر زنگ خطر را در گوش مردم و مسوولان به صدا در خواهد آورد که کشور ما دارای سرانه مطالعه ناچیزی در جهان است. با این وجود همین بازدیدکنندگان نیز بیشتر تمایل به سان دیدن از غرفه‌ها دارند تا خرید کتاب.
فرهنگ کتابخوانی نداریم
یکی از ناشرانی که در این نمایشگاه شرکت کرده است نبود فرهنگ کتابخوانی در میان مردم به خصوص جوانان را عامل مهمی در عدم رونق نمایشگاههای کتاب می‌داند. به عقیده او نسبت بازدیدکنندگان هیچ تناسبی با تعداد خریدهای کتاب ندارد. در حالی که می‌توانست اوضاع بهتر از این باشد. او که تمایلی به ذکر نامش ندارد، می‌گوید: عقبه این گونه نمایشگاه‌ها باید از سال‌ها پیش و زمانی که کودکان و نوجوانان به مدرسه می‌روند چیده شود. باید فرهنگ کتابخوانی از کودکی به ما آموزش داده شود تا بتوانیم اثر آن را در اینگونه نمایشگاه‌ها ببینیم.
یکی دیگر از ناشران، نظری خلاف همکار خود را دارد. به عقیده او با توجه به اینکه سرانه مطالعه در ایران چند دقیقه بیشتر نیست، این استقبال از نمایشگاه را می‌توان خوب ارزیابی کرد. این ناشر با اشاره به اینکه تاکنون استقبال از نمایشگاههای برگزار شده در محل دائمی نمایشگاه‌ها بیشتر بوده است تا نمایشگاه‌هایی که در محل مصلی برپا شده است، گفت: آن مکان به طور سنتی به محل برپایی نمایشگاه تبدیل شده بود. اما این مکان جدید برای دسترسی مردمی که در غرب تهران زندگی می‌کنند اندکی دشوار است. وی در کل استقبال از نمایشگاه را راضی‌کننده عنوان کرد.
مشکلاتی که پابرجاست
سال‌ها است که مشکلات برپایی نمایشگاه با تهران دست به گریبان است. در میان انواع نمایشگاه‌هایی که در پایتخت برگزار می‌شوند دو نمایشگاه کتاب و خودرو بیش از دیگر نمایشگاه‌ها با استقبال مردم روبه‌رو می‌شدند. شلوغی‌های ایجاد شده و نبود مکان مناسب دست آخر نمایشگاه خودرو را از تهران بیرون راند و نمایشگاه کتاب را نیز راهی مصلی بزرگ تهران کرد. نمایشگاه کتاب در مصلی قرینه‌ای بسیار زیبا است. نماز ستون دین اسلام است و اسلام دین عقلانیت و کتاب رشد دهنده عقل آدمی. همه اینها در کنار هم فضایی معنوی را به نمایشگاه کتاب تهران داده‌اند.
اما به دلیل آنکه این مکان برای برپایی نمایشگاه احداث نشده و تخصیص نیافته است، با مشکلاتی روبه‌رو است که اگر چه سال گذشته نیز وجود داشت، اما هنوز برای حل آنها چاره‌ای اندیشیده نشده است.
نبود آب‌خوری به تعداد زیاد و متناسب با حجم عظیم بازدیدکنندگان، سرویس‌های بهداشتی دور از محل‌های مختلف نمایشگاهی و نبود بوفه برای خرید اغذیه سبک و اسنک‌ها، مهم‌ترین مشکلات رفاهی نمایشگاه کتاب به حساب می‌آیند. اگرچه در نمایشگاه جدید وضعیت فروش غذا بسیار آبرومندتر شده است و دیگر همزمان با نمایشگاه کتاب شاهد جشنواره بستنی و سیب‌زمینی سرخ کرده و اینگونه خوراکی‌ها نیستیم و این خود جای امیدواری دارد. نبود تهویه مناسب یکی دیگر از مشکلات نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است.
این مشکل در ساعات ظهر و بعد از ظهر و زمانی که حجم جمعیت افزایش پیدا می‌کند به خوبی خودش را نشان می‌دهد. حمل‌ونقل عمومی نامناسب یکی دیگر از مشکلات نمایشگاه کتاب تهران است. اگرچه این نمایشگاه از شمال و جنوب با دو ایستگاه مترو محاصره شده است، اما این دو ایستگاه به هیچ عنوان جوابگوی خیل مسافرانی نیستند که بسیاری از آنها با دستان پر از کتاب به بیرون از نمایشگاه می‌آیند. راننده‌های مسافربر شخصی و تاکسی‌ها نیز که یا به دنبال مسافر دربستی هستند یا اینکه کرایه‌ها را افزایش داده‌اند، آن هم تنها به سوی مقصدهای سر راست. در این میان تنها می‌مانند اتوبوس‌ها که البته فشرده شدن در آنها در حالی که کتاب‌هایتان را نیز در آغوش گرفته‌اید، خود لطفی دوچندان دارد!
کتاب گران است
اگر ناشران از کتاب نخوانی و پایین بودن سرانه مطالعه در ایران گلایه می‌کنند، مردم نیز از قیمت‌های بالای کتاب و افزایش روزافزون آن شکایت دارند. یک خریدار در نمایشگاه کتاب در حالی که یک کتاب با قطر کم را در دست گرفته بود به خبرنگار ما، گفت: این کتاب چاپ قبلش ۱۵۰۰تومان بوده است، اما الان ۲۵۰۰تومان خریده‌ام آن هم با تخفیف نمایشگاه کتاب. این بازدیدکننده با اشاره به اینکه اصلی‌ترین مخاطبان نمایشگاه کتاب تهران جوانان و دانشجویان هستند، گفت: قیمت کتاب‌ها در حال خروج از توان و بودجه دانشجویان است. این دانشجو در ادامه متذکر شد: شما برای اینکه کتاب‌های خوبی بخرید دست‌کم باید ۱۰۰هزار تومان بودجه داشته باشید که این برای بسیاری از قشر دانشجو امکان‌پذیر نیست.
یکی از ناشران با قبول این واقعیت که کتاب در حال تبدیل شدن به یک کالای لوکس و گران است، ناشران را بی‌تقصیر دانسته و عامل اصلی را در گران شدن کاغذ جست‌وجو می‌کند. این ناشر با اشاره به اینکه بالاترین سهم را در قیمت تمام شده کتاب کاغذ دارا است، گفت: تخصیص نادرست کاغذ یارانه‌ای موجب شده است تا بسیاری از کتاب‌ها با کاغذ آزاد که قیمتش در یک سال اخیر به شدت افزایش پیدا کرده است راهی بازار شوند. که به تبع شاهد گرانی کتاب خواهیم بود.
با این همه نمایشگاه کتاب تهران هنوز محل میعاد سالانه کتاب و کتاب‌خوان‌ها است و شاید زیباترین اجتماع اهالی فرهنگ و مطالعه باشد. جایی که کتاب‌فروش و کتاب‌خوان بی‌هیچ واسطه‌ای با یکدیگر روبه‌رو شده، صحبت کرده و نیازهای فرهنگی یکدیگر را برطرف می‌کنند. نمایشگاه کتاب تهران در طول ادوار گذشته نشان داده است میل به تعالی دارد و امید که در سال‌‌های آینده اندک نواقص باقیمانده نیز برطرف شود.
ارسال نظر