رویترز به نقل از دیپلمات های غربی: ایران در نامه‌ای به آژانس، از سرگیری مذاکرات را پیشنهاد کرد
بازرسان آژانس دوباره به ایران می‌آیند؟
دنیای‌اقتصاد- مجید اعزازی: خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داده است که ایران با ارسال نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای از سرگیری مذاکرات با این آژانس اعلام آمادگی کرده است. اعلام آمادگی ایران برای از سرگیری گفت‌وگو با آژانس حدود دو ماه پس از آخرین سفر بازرسان ارشد این سازمان به تهران صورت می‌گیرد. کارشناسان ارشد آژانس اتمی در بهمن و اسفند ماه سال گذشته دوبار به تهران سفر کردند تا درباره برخی مسائل فنی از جمله آنچه که از سوی گزارش پاییزه آژانس اتمی «ابعاد نظامی احتمالی» برنامه هستهای تهران خوانده شد، با کارشناسان ایرانی به گفت و گو بنشینند. پس از این دو دیدار اما، هرمن ناکارتس، رییس هیات آژانس در سفر به ایران اعلام کرد که ایران با بازدید از سایت نظامی پارچین (واقع در جنوب شرق تهران) مخالفت کرده است.
در تحولی تازه اما خبرگزاری رویترز از وین گزارش داد: چند روز پس از مذاکرات استانبول میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ (متشکل ازآمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه، چین و آلمان) تهران نامه‌ای را با محتوای برگزاری مذاکرات جدید با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به این سازمان ارسال کرد. به گزارش ایسنا، دیپلمات‌های مستقر در وین البته گفتند که در این نامه به درخواست مصرانه آژانس مبنی بر اینکه بازرسان اجازه بازرسی از سایت پارچین را پیدا کنند، اشاره نشده است.
یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اخیرا در گفت‌وگو با خبرگزاری رویترز مدعی شده بود که احتمال تلاش ایران برای پاکسازی این محل منتفی نیست.
یک دیپلمات غربی به رویترز گفت که علی‌اصغر سلطانیه، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی این نامه را روز سه‌شنبه گذشته به مقامات عالی‌رتبه آژانس ارائه کرده است. نامه‌ای که در آن تصریح شده «تهران آماده است مذاکرات را از سربگیرد». یک نماینده دیگر در وین گفت که این نامه «به پیشنهاد آژانس برای دسترسی به پارچین اشاره‌ای نمی‌کند.» دیپلمات سومی نیز گفت که ممکن است آژانس بار دیگر و پیش از نشست اوایل ژوئن شورای حکام، تصمیم به سفر به تهران را بگیرد تا (خردادماه) نشان دهد که «به گفتوگوها فرصت می‌دهد». رویترز افزود: مقامات ایران و آژانس هیچ‌کدام برای اظهار نظر در این باره در دسترس نبودند.
خوش‌بینی دوجانبه به سفر بازرسان
برای نخستین بار در ماه های اخیر، هیات بلندپایه بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۹ بهمن ماه ۱۳۹۰ به سرپرستی هرمن ناکارتس، معاون مدیرکل آژانس در امور پادمان‌ها و رییس این هیات وارد تهران شد. او پیش ازعزیمت به تهران به خبرنگاران گفته بود: ایران با ما در تمام زمینه‌ها همکاری می‌کند و ما در پی آغاز مذاکرات با این کشور هستیم. علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران نیز با ابراز رضایت از سفر این هیات بلندپایه به ایران گفته بود: ما نسبت به ماموریت و نتایج کار این هیات بسیار خوش‌بین هستیم. یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم همزمان با سفر بازرسان آژانس به تهران، این سفر را به نفع ایران خوانده و گفته بود: مصمم هستیم که هر اقدام سازنده‌ای را در خصوص برنامه هستهای ایران انجام دهیم. پس از سه روز مذاکره، مقامات ایران و آژانس با اعلام رضایت از انجام مذاکرات فنی در تهران، از توافق دوجانبه برای تداوم این مذاکرات خبر دادند.
آژانس: اجازه بازدید از پارچین را دریافت نکردیم
بر این اساس، هیات کارشناسان آژانس بار دیگر در روز اول اسفند ماه ۱۳۹۰ وارد تهران شدند تا مذاکرات دور اول را پی بگیرند. ناکارتس پیش از آغاز دور دوم مذاکرات در فرودگاه وین به خبرنگاران گفته بود: این بار هم با حسی از خوش‌بینی به نتیجه مذاکرات و سازنده بودن به تهران قدم می‌گذارم. با وجود این، آژانس اتمی با صدور بیانیه‌ای دومین دور مذاکرات میان هیات کارشناسان آژانس اتمی و مقامات ایران در تهران را «بی‌نتیجه» توصیف کرد. ناکارتس پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین گفته بود که در این سفر اجازه دسترسی به سایت نظامی پارچین را دریافت نکرده‌ایم. این در حالی بود که مقامات ایران از ابتدا اعلام کرده بودند در این سفر، برنامه‌ای برای بازدید هیات آژانس از تاسیسات ایران تنظیم نشده است.
با فاصله اندکی از پایان دور دوم مذاکرات ایران و آژانس، آمانو در تاریخ ۵ اسفند ماه ۱۳۹۰ در آخرین گزارش فصلی خود درباره برنامه هستهای ایران با اعلام اینکه هیچ انحرافی در مواد و فعالیت‌های هستهای اعلام شده ایران مشاهده نمی‌شود،مدعی شده بود که «نگرانی‌هایی جدی» در رابطه با آنچه «ابعاد نظامی احتمالی در برنامه هستهای ایران» خواند، وجود دارد. در واکنش به این گزارش، علی‌اصغر سلطانیه، نماینده دائم ایران در آژانس با اشاره به انتقاد آمانو از عدم دسترسی بازرسان آژانس به «پارچین» خواهان تداوم گفتوگوها درباره دسترسی کارشناسان آژانس به برخی اماکن هستهای کشورمان شد. آمریکا و اتحادیه اروپا نیز بار دیگر از افزایش نگرانی‌های خود درباره برنامه هستهای کشورمان سخن گفتند. اما ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه تاکید کرد که «کشورهای بزرگ غربی در پوشش مبارزه با گسترش تسلیحات به دنبال تغییر نظام در ایران هستند.»
ادعای پاکسازی پارچین
اظهارات آمانو درباره پارچین اما به مفاد انتشار یافته در آخرین گزارش اتمی وی درباره ایران محدود نشد و او در اواسط اسفند ماه سال گذشته در اظهاراتی جدید مدعی شد که در سایت پارچین فعالیت‌های نامشخصی در حال انجام است و احتمال پاکسازی این سایت نظامی وجود دارد. در واکنشی فوری به این اظهارات، رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت خارجه گفته بود: پارچین یک سایت نظامی است که فعالیت‌های متعارف نظامی در آن صورت می‌گیرد، بنابراین اظهارنظرهایی که درباره فعالیت‌های هستهای نظامی صورت می‌گیرد، خیلی دقیق و سنجیده نیست. کسانی که با مسائل فنی هستهای آشنایی دارند، می‌دانند که به هیچ‌وجه این اظهارات قابل توجه نیست. اگر در منطقه‌ای فعالیت‌های هستهای نظامی صورت گیرد، آثار آن به هیچ وجه قابل پاک شدن نیست و این مساله بیشتر نوعی فضاسازی تبلیغاتی است و نتیجه منطقی و عملی ندارد.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین تصریح کرده بود: درخواست بازدید از سایت پارچین قبلا هم وجود داشته و دو بار هم بازدید از این سایت صورت گرفته است. مجددا درخواست بازدید داشته‌اند و ایران با اصل بازدید مخالفتی نکرده، اما باید مجموعه فعالیت‌هایی که می‌خواهد بین ایران و آژانس صورت بگیرد، در قالب یک چارچوب و توافقنامه باشد. حتی اگر تیم مذاکره‌‌کننده آژانس که در ایران به سر می‌برد، صبوری داشت و مدت بیشتری را در ایران اقامت می‌کرد، شاید پس از توافقی که درباره مدالیته جدید صورت می‌گرفت، امکان این بازدید هم به وجود می‌آمد.
موافقت مشروط برای بازدید از پارچین
البته پیش از انتشار ادعای آمانو درباره انجام فعالیت‌های غیرمتعارف در سایت پارچین، نمایندگی دائم ایران در وین در حاشیه نخستین روز نشست شورای حکام آژانس اتمی، در بیانیه‌ای مطبوعاتی تصریح کرده بود: به‌رغم توافقی که در وین شد و حتی بر خلاف متن بیانیه آژانس، تیم آژانس اتمی بر اساس دستور مدیرکل خواستار دسترسی به پارچین شد. باید یادآوری شود که پارچین در سال ۲۰۰۵ دو بار توسط آژانس بازدید شده است که متعاقبا معاون سابق مدیرکل اعلام کرد که موضوع خاتمه یافته و بخشی از تاریخ خواهد شد و مدیرکل سابق، آن را به شورای حکام گزارش کرد.
ایران افزوده بود: با توجه به این واقعیت که پارچین یک سایت نظامی است دسترسی به سایت یک فرآیند زمان‌بر می‌باشد و به طور مکرر نمی‌توان اجازه داد. در پرتو این سابقه و بر اساس اینکه از آژانس خواسته شده است همه مسائل مربوطه را همچون آزمایشات هیدرو دینامیک با هم یکی کند، متعاقبا یک بار دیگر اجازه دسترسی داده خواهد شد. این فرآیند می‌تواند به طور واضح زمانی که توافق روی مدالیته حاصل شود، شروع شود.
استقبال بان کی مون از نتیجه مذاکرات استانبول
بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد بار دیگر بر حل موضوع هستهای ایران از طریق مذاکره و گفت وگو تاکید کرد و گفت: تنها مسیر ممکن برای پایان دادن به مناقشات موجود سیاسی است.
به گزارش ایرنا، بان کی مون در نشست شورای امنیت با استقبال از نتیجه مذاکرات هفته گذشته ۱+۵ با ایران در استانبول اظهار کرد: تنها روش قابل قبول برای حل صلح آمیز این موضوع، تاکید بر معاهده منع گسترش هستهای است که اطمینان جامعه بین‌الملل را در رابطه با ماهیت صلح‌آمیز برنامه هستهای ایران تامین کند. وی ابراز امیدواری کرد که شورای امنیت نیز به گفت‌وگوهای سطح بالا ، بامحتوا و معنی دار در رابطه با منع گسترش تسلیحات هستهای ادامه دهد.
بان کی مون در رابطه با عدم گسترش تسلیحات هستهای اظهار کرد: جامعه بین‌الملل به نقش رهبری شورای امنیت برای ایجاد صلح و امنیت در جهانی عاری از تسلیحات هستهای چشم دوخته است. وی افزود: خطرات گسترش تسلیحات هستهای فوری و واقعی هستند و نقش شورای امنیت در رسیدگی به این خطرات بسیار مهم و ضروری است.
ارسال نظر