خدمات بی مصیبت

نویسنده: جفری دی ساکس

مترجم: حامد جراحباشی

منبع: پروجکت سندیکیت

یکی از دیدگاه‌های مشهور در علم اقتصاد این است که قیمت خدمات (همچون خدمات درمانی و تحصیلی) متناسب با قیمت اجناس (مثل مواد غذایی، نفت و ماشین‌آلات) افزایش می‌یابد. این دیدگاه به‌نظر درست می‌رسد: مردم در سرتاسر جهان به زحمت از پس قیمت‌های رو به افزایش خدمات درمانی و شهریه تحصیلی پیشاروی‌شان برمی‌آیند- قیمت‌هایی که ظاهرا هر ساله از جمع کل تورم سریع‌تر افزایش می‌یابند. اما به موجب انقلاب جاری تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات (ICT) افت ناگهانی قیمت‌های خدمات درمانی، تحصیلی و سایر خدمات دیگر هم‌اکنون امکان‌پذیر است.

قیمت خدمات در قیاس با قیمت اجناس بر بهره‌وری مبتنی است. اگر کشاورزان در تهیه مواد غذایی اهتمامی بسیار بیش از پیش داشته، لیکن معلمان در تعلیم دانش‌آموزان صرفا کمی ارتقا یابند، قیمت مواد غذایی متناسب با قیمت تحصیلات سقوط خواهد کرد؛ به‌علاوه، آن میزان از جمعیتی که به کشاورزی اشتغال دارند کاهش خواهد یافت، چراکه کشاورزان کمتری برای تغذیه جمعیت کل کشور مورد نیاز خواهد بود.

این همان الگوی طولانی مدتی است که شاهدش بوده‌ایم: سهم نیروی کار در تولید اجناس در طول زمان کاهش یافته، در حالی که قیمت اجناس متناسب با قیمت خدمات افت کرده است.

در سال ۱۹۵۰ حدود چهار درصد جمعیت کشور به کشاورزی، سی و هشت درصد به صنعت (شامل معادن، ساخت و ساز و کارخانه‌ها) و پنجاه و هشت درصد در بخش خدمات اشتغال داشتند.

در سال ۲۰۱۰، این ارقام به ترتیب حدودا دو درصد، هفده درصد و هشتاد و یک درصد بودند. در خلال این مدت، قیمت خدمات درمانی و شهریه‌ها به همراه قیمت بسیاری از خدمات دیگر سر به فلک گذاشته‌اند.

اما هم‌اکنون در بخش ارائه‌ و تحویل خدمات نوعی انقلاب امکان‌پذیر شده است. به‌عنوان یک استاد دانشگاه این امکان را درکلاس‌هایم حس می‌کنم. از سی سال پیش که تدریس را آغاز کردم تا به امروز تکنولوژی به نظر تثبیت شده می‌رسید. من پیش روی کلاس می‌ایستادم و به مدت یک ساعت و نیم درس می‌دادم. آری، تخته سیاه جای خود را به پروژکتور سقفی و سپس به پاورپوینت داده است؛ اما «سیستم فرآوری» بنیادی، گذشته از موارد فوق، تغییرات اندکی به خود دیده است.

در دو سال گذشته همه چیز به معنای مثبت کلمه، تغییر کرده است. ما در ساعت هشت صبح‌های سه‌شنبه کامپیوترمان را دردانشگاه کلمبیا روشن می‌کنیم و در یک «کلاس درس جهانی» با بیست دانشگاه دیگر از سراسر جهان شریک می‌شویم. یک استاد یا متخصص در جایی صحبت می‌کند و صدها دانشجو به‌وسیله ویدئوکنفرانس این صحبت‌ها را می‌شنوند.

تکنولوژی اطلاعات در کلاس درس انقلابی پدید آورده و قیمت فرآوری مواد تحصیلی دست اول را پایین آورده است. بسیاری از دانشگاه‌ها کلاس‌های درسی خود را به‌صورت رایگان در شبکه جهانی اینترنت قرار می‌دهند به‌طوری که هرکسی در جهان می‌تواند فیزیک، ریاضیات یا اقتصاد را از دانشکده مربوطه درسطح کلاس جهانی فراگیرد. در پایان امسال دو استاد علوم کامپیوتر از دانشگاه استنفورد مجموعه درس‌های خود را برای تمام دانشجویان سراسر جهان بر خطوط اینترنتی قرار دادند؛ در حال حاضر آنان پنجاه و هشت هزار عضو دارند. همین پیشرفت‌ها درحیطه تحصیلات می‌توانند در حیطه خدمات درمانی روی دهند.

سیستم درمانی ایالات متحده به نحو بارزی گران است، بخشی از این‌رو که برخی قیمت‌های کلیدی و مهم توسط انجمن پزشکی آمریکا و شرکت‌های بخش خصوصی بیمه درمانی آمریکا کنترل می‌شوند که مانند انحصارگران عمل می‌کنند و قیمت‌ها را به‌طور تصاعدی افزایش می‌دهند. این قیمت‌گذاری انحصاری باید پایان یابد.

با این وجود دلایل دیگری برای قیمت‌های بالای خدمات درمانی در کارند. بسیاری از مردم از امراضی دوره‌ای مثل بیماری قلبی، دیابت، چاقی و افسردگی و سایر ناهنجاری‌های روانی رنج می‌برند. این بیماری‌ها در صورت درمان و برخورد نامناسب و بد می‌توانند بسیار گران باشند. تعداد بسیار بیشتری از مردم از عدم آگاهی‌رسانی درست و فقدان همیاری از سوی مراکز درمانی برای تحت کنترل نگاه داشتن اوضاع و احوال‌شان یا حتی برای جلوگیری کامل از ناهنجاری‌هایشان از اتاق اورژانس سر درمی‌آورند.

اکنون تکنولوژی اطلاعات به نجات این بیماران می‌آید. شرکت‌های نوآوری همچون کرمور (Care More) در کالیفرنیا در حال حاضر از ICT برای حفظ سلامتی مشتریان‌شان و دور نگه داشتن آنان از بیمارستان استفاده می‌کنند. برای مثال، وقتی بیماران کرمور همه روزه پا به در خانه می‌گذارند میزان وزن‌شان به‌طور اتوماتیک به بخش سلامتی فرستاده می‌شود. اگر میزان وزن در حین راه رفتن خطرناک باشد که می‌تواند موجب سکته قلبی شود، کلینیک مذکور آن بیمار را برای آزمایش‌های فوری باز می‌گرداند و به این طریق از یک بحران بالقوه مرگبار

جلوگیری می‌کند. رویکرد این شرکت‌های نوآور تجمیع سه ایده است. اول، استفاده از ICT برای کمک به افراد برای کنترل احوال و سلامتی‌شان، و برقراری ارتباط میان مردم و متخصصین مشاور. دوم، برجسته ساختن کارکنان امدادرسان (که بعضا «انجمن کارکنان سلامتی» خوانده می‌شود) برای فراهم آوردن مراقبت‌های پزشکی در خانه برای جلوگیری از بیماری‌های جدی‌تر و هزینه‌های سنگین ویزیت پزشکان و بیمارستان‌ها. ایده سوم فهم این نکته است که بسیاری از بیماری‌ها به سبب اوضاع اجتماعی افراد پدید می‌آیند یا وخیم‌تر می‌شوند. شاید بیماری منزوی، تنها، افسرده، بیکار یا درگیر برخی دیگر از مصائب شخصی یا خانوادگی باشد. اگر این شرایط مورد توجه قرار نگیرند، ممکن است موجب وضعیت پزشکی گران‌تر و حتی مرگ‌باری شود.

بنابراین خدمات درمانی زیرکانه‌تر امری همگانی است و مردم را نه صرفا همچون بیمارانی در اتاق اورژانس، بل به منزله افراد و اعضای خانواده‌ در خانه و اجتماع خودشان کمک می‌رساند. خدمات درمانی همگانی انسانی‌تر، کارآمد و مقرون به صرفه‌اند. انقلاب ICT طرق حصول خدمات درمانی را به نحوی موثر و نوین فراهم می‌آورند.

به زبان اقتصادی، تکنولوژی‌های اطلاعات و ارتباطات «اخلال‌گر» هستند، به این معنی که وضع موجود و طرق گران‌تر انجام امور را غیررقابتی خواهند کرد. اعمال تکنولوژی‌های اخلالگر به هیچ وجه آسان نیست. تولیدکنندگان گران قیمت موجود، به‌ویژه انحصارگران سنگرگرفته، مقاومت خواهند کرد. بودجه‌های ملی هم به حمایت از طرق کهنه ادامه می‌دهند. با این همه، وعده پس‌اندازهای پرارزش و پیشرفت‌های عظیم در خدمات توزیعی قابل دستیابی است. اقتصادهای جهانی، فقیر و غنی، از نوآوری‌های شتاب‌یافته در عصر اطلاعات، منفعت بسیار به‌دست خواهند آورد.