ضرورت رعایت اخلاق و مسوولیت اجتماعی در خبررسانی

محمد شریعتمداری، وزیر اسبق بازرگانی در گفت‌وگویی با سایت خبری بولتن نیوز با اشاره به مسوولیت اجتماعی فعالیت رسانه‌ای، گفت: مطبوعات و رسانه‌ها باید در به کار گیری کلمات، واژه‌ها، عبارات و جملات خود دقت کنند. چون مسوولیت آنها بسیار سنگین‌تر از کسی است که برای یک جمع محدود سخن می‌گوید. بولتن نیوز درباره دلیل انجام مصاحبه با شریعتمداری نوشت: به دنبال انتشار خبری که بر پایه برداشت اشتباه یکی از منابع خبری

بولتن‌نیوز، انجام شده بود و البته کوتاهی ما در بررسی و تحقیق پیرامون حقیقت و درستی خبر را به همراه داشت و باعث آزردگی خاطر یکی از مسوولان با سابقه کشور شده بود، تصمیم گرفتیم که به رسم عذرخواهی و دلجویی، به حضور یک سیاستمدار وفادار و توانمند کشور برویم. تصور ما این بود که این دیدار در حد یک عذرخواهی رسمی و دلجویی انجام می‌شود و در نهایت به یک مصاحبه خبری، سیاسی و اقتصادی ختم می‌شود و خبری را هم برای خوانندگان خود تهیه خواهیم کرد، اما نتیجه این دیدار، برای ما درس اخلاق و پذیرفتن مسوولیت اجتماعی بود تا بپذیریم که برای به‌کارگیری هر کلمه‌ای و انتشار هر خبری باید به اثر گذاری آن بر مخاطبان و حرکت رو به رشد جامعه و کشور توجه کنیم و متناسب با حرفه‌ای که انجام می‌دهیم باید تخصص و دانش کافی داشته باشیم. به نوشته این سایت خبری، شریعتمداری در این دیدار نکاتی اخلاقی و انسان دوستانه را که تکلیف هر ایرانی و هر مسلمانی است و برای هر شغل و تخصصی لازم است، یادآور شد تا در کنار حرفه و تخصص خود، وظیفه‌ای که در قبال جامعه داریم را از یاد نبریم و در قبال اثری که بر جامعه داریم احساس مسوولیت کنیم.

وزیر اسبق بازرگانی گفت: در مورد تفاوت مسوولیت‌های اجتماعی با مسوولیت‌های شخصی باید توجه داشته باشیم که اگر کسی به عنوان یک شهروند در خیابان با شخص دیگری مشاجره‌ای کند ممکن است به خود یا حداکثر چند نفر که مخاطب او هستند لطمه‌ای بزند، اما اگر در فضای اجتماعی از یک مسوول در حوزه مسوولیت اجتماعی‌اش اشتباهی، تقصیری یا قصوری سر بزند یا در حوزه رسانه‌ای تبلیغی ناصحیح یا ضد تبلیغی صورت پذیرد در واقع جمع کثیری که به طور طبیعی مخاطبان این مسوولیت اجتماعی هستند، به صورت مستقیم یا غیر‌مستقیم آسیب می‌پذیرند. بنابراین باید به اثر کار خود، حوزه مسوولیت‌ها و فعالیت اجتماعی و خطاهایی که ممکن است مرتکب شویم بسیار دقت کنیم.

وی افزود: کاری که مسوولیت اجتماعی به همراه دارد بسیار حساس و ظریف است و به نسبت اهمیت و بزرگی و حساسیتش می‌تواند هم به اصلاح جامعه کمک کند و هم برای جامعه مخرب و منفی باشد. ضمن اینکه هر کار حرفه‌ای نیازمند رعایت اخلاق حرفه‌ای است.

شریعتمداری در بخش دیگری از این گفت‌وگو تاکید کرد: رسالت رسانه‌ای، گفتن دروغ و مطالب غیر‌واقعی نیست، دروغ پردازی و غیر‌واقعی گزارش دادن، مردم را با سوالات بسیار مواجه می‌کند. ما که در حوزه‌های مختلف اعم از دولت، رسانه و ... هر کدام مسوولیت‌هایی به سهم خود داریم، اگر نتوانیم خودمان را اصلاح کنیم و توضیح قانع‌کننده‌ای در قبال اشتباهات خود ارائه دهیم در آن صورت تکلیف عموم مردم چیست، مسوولان سطوح دیگر چه خواهند کرد؟

شریعتمداری به رسالت رسانه‌ای مطبوعات و سایت‌های خبری اشاره کرد و گفت: باید در به کار بردن کلمات و واژه‌ها دقت کنیم. به بار معنایی واژه‌هایی که استفاده می‌کنیم واقف باشیم. از کلمات افراطی، تند، غیر‌قابل سنجش و کش‌دار استفاده نکنیم. وقتی می‌گوییم که موضوعی یا خبر و واقعیتی به یک اپیدمی در کشور یا در یک شهر یا یک بخش جامعه تبدیل شده یعنی همه آن جامعه مانند یک بیماری همه‌گیر در معرض آن پدیده هستند، مثلا اگر عده‌ای از مسوولان کشور در سطوح مختلف برای تحصیل یا مسافرت یا تجارت یا هر کار مباح دیگری خارج می‌شوند نمی‌توانیم اعلام کنیم که همه مسوولان رده یک اجرایی دولت‌های سابق و کنونی مهاجرت کرده‌اند یا خروج دائمی از کشور برای همیشه به یک اپیدمی در بین مسوولان تبدیل شده است.

عضو شورای راهبردی روابط خارجی ایران گفت: جوانمردی ایجاب می‌کند که پیرو اشتباه خود، مسوولیت را بپذیریم و سعی نکنیم که با عنوان رسالت مطبوعاتی آن را توجیه کنیم، زیرا جامعه به این تصور می‌رسد که انتشار هر خبر درست و غلطی می‌شود رسالت مطبوعاتی. در حالی که ریختن آبروی افراد و دروغ گفتن رسالت مطبوعاتی نیست، حتی کم نمایی و بزرگنمایی نیز رسالت مطبوعاتی و رسانه‌ای نیست.