محمدحسین رحمتی*

این ستون مثال‌هایی ساده‌ از کاربرد آموزه‌های اقتصاد در زندگی روزمره است و نشان می‌دهد که در هر رویدادی استفاده از مفاهیم اقتصادی به فهم بهتر مساله کمک می‌کند. بازار حمل و نقل در تهران به نسبت بازاری آزاد و رقابتی هست. از قدیم ورود آزاد تاکسی‌ها و آژانس‌های تاکسی تلفنی به رقابتی شدن بازار در تهران کمک کرده است. البته عبارت بازار رقابتی به این معنی نیست که هیچ تغییری در ساختار بازار حمل و نقل تهران به وجود نیامده است. در بازارهای رقابتی معمولا روش‌های جدید ساختار بازار را دگرگون می‌کنند. به عنوان مثال در سالیان اخیر بازار حمل و نقل موتوری و پیک موتوری رونق بسیاری پیدا کرده است. به عنوان یک نمونه هرگاه فردی بخواهد پاکت پستی را به سرعت به مقصد برساند با پیک‌های موتوری تماس می‌گیرد در حالی که در گذشته وی باید با تاکسی‌های تلفنی تماس می‌گرفت. به طور مشابه اگر فردی قصد داشته باشد به سرعت به مقصد برسد مخصوصا اگر مقصد در مرکز شهر باشد، از حمل و نقل موتوری استفاده می‌کند. البته این پیشرفت تکنولوژیک تمام مصرف‌کنندگان را به یکسان تحت تاثیر قرار نداده است. یک مثال بدیهی عدم امکان استفاده زنان از سیستم حمل و نقل موتوری می‌باشد. همچنین افرادی که حاضر نیستند ریسک جابه‌جایی با موتور را به جان بخرند از این تکنولوژی استفاده نمی‌کنند. لذا مشتریان محافظه‌کاری که به کیفیت در مقابل سرعت اهمیت بسزایی می‌دهند به مشتریان اصلی تاکسی‌‌های تلفنی تبدیل شدند. لذا قابل فهم است که چرا تاکسی‌های تلفنی برای بیشینه‌سازی سود خود و در پاسخ به تکانه عرضه حمل و نقل موتوری به بهبود کیفیت و تجهیز ناوگان خود با وسایل نقلیه مدرن‌تر مبادرت ورزیدند.

*دانشجوی دکترای اقتصاد دانشگاه آستین

Mh.rahmati@gmail.com