تاسیس معاونت امور بین‌الملل رییس‌جمهور

عکس: خبرگزاری فارس

دنیای اقتصاد - مرجان توحیدی: محمود احمدی‌نژاد روز گذشته طی حکمی علی سعیدلو، رییس سابق سازمان تربیت‌بدنی را به عنوان «معاون امور بین‌الملل رییس‌جمهور» منصوب کرد. این انتصاب در حالی صورت گرفت که تا پیش از این معاونتی به این نام در مجموعه ریاست‌جمهوری وجود نداشته است و به این ترتیب با انتصاب علی سعیدلو معاونت جدیدی هم توسط رییس‌جمهور تاسیس شده است. در متن حکم احمدی‌نژاد خطاب به سعیدلو آمده است: «نظر به تجارب و خدمات ارزشمند و تعهد و روحیه خدمتگزاری بدینوسیله جنابعالی را به سمت «معاون رییس‌جمهور در امور بین‌الملل» و به منظور پیگیری و برنامه‌ریزی مسوولیت‌های بین‌الملل رییس‌جمهور منصوب می‌نمایم. امیدوارم با توکل بر خدا و ظل توجهات حضرت ولی‌عصر (عج) در انجام وظایف موفق و سربلند باشید.»

علی سعیدلو که اکنون این سمت را عهده دار شده است تا قبل از آنکه وزارت ورزش و جوانان شکل بگیرد، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان تربیت‌بدنی دولت دهم بود. او پیش‌تر و در دولت نهم هم در کسوت معاونت اجرایی رییس‌جمهور در کنار احمدی‌نژاد دیده می‌شد. سعیدلو سال ۸۴ نیز به عنوان اولین گزینه پیشنهادی رییس‌جمهور برای وزارت نفت به مجلس معرفی شد که نتوانست رای اعتماد نمایندگان مجلس هفتم را کسب کند. مجلسی‌ها معتقد بودند که وی به دلیل سوابق تحصیلاتی و مدیریتی خود نمی‌تواند در این وزارتخانه وزیر شود و نمی‌تواند شعارهای آن دوره محمود احمدی‌نژاد را در خصوص برخورد با مافیای نفتی یا آوردن نفت سر سفره مردم عملیاتی کند. سعیدلو مدرک کارشناسی ارشد زمین‌شناسی اقتصادی و منابع زیرزمینی دارد و در وزارتخانه‌های معادن و فلزات سابق و بازرگانی به ایفای نقش پرداخته بود و پس از پیروزی آبادگران در انتخابات شورای شهر دوم و انتخاب احمدی‌نژاد به عنوان شهردار پایتخت به شهرداری رفت و معاون اداری-مالی شهرداری شد. از آن تاریخ به بعد وی همواره در کنار رییس‌جمهور بود تا اینکه پس از تشکیل وزارت ورزش و جوانان، دیگر پستی رسمی در دولت نداشت.

تکرار انتصاب به سمت‌های دیپلماتیک

انتصاب سعیدلو به عنوان معاون امور بین‌الملل از سوی محمود احمدی‌نژاد در شرایطی است که رییس‌جمهور پیش از این هم دست به انتصاب‌هایی در حوزه خارجی و بین‌الملل زده بود. انتصاب‌هایی که چندان بی‌حاشیه هم نبود.

او در شهریور ماه سال گذشته طی احکامی جداگانه ۴ نفر را به عنوان نمایندگان ویژه خود انتخاب کرد. بر اساس آن احکام، اسفندیار رحیم مشایی، حمید بقایی، ابوالفضل ظهره‌وند و محمدمهدی آخوندزاده به ترتیب به عنوان نمایندگان رییس‌جمهور در حوزه‌های خاورمیانه، ‌آسیا، افغانستان و دریای خزر منصوب شدند. این گزینش اما صدای مجلسی‌ها را بلند کرد.

پارلمان‌نشینان‌ها بر این باور بودند که اولا این کار به نوعی موازی کاری با وزارت امور خارجه است؛ وزارتی که منوچهر متکی در آن ایام سکاندار آن بود. حتی مرکز پژوهش‌های مجلس هم در گزارشی مبسوط به این موضوع پرداخته و تاکید کرده بود که این انتصاب با قانون اساسی مغایرت دارد.

عمده ترین انتقادات منتقدان حول این موضوعات بود؛ انتصاب نمایندگان ویژه موازی‌کاری با وزارت خارجه است، انتخاب افرادی که هیچ سابقه دیپلماتیک ندارند منطقی نیست، انتصاب نمایندگان ویژه بر خلاف قانون است و باید از سوی هیات وزیران انتخاب شوند نه توسط شخص رییس‌جمهور و مهم‌تر از همه این اقدام بر خلاف نظر صریح رهبری انقلاب مبنی بر پرهیز از موازی کاری است.

بر همین اساس هم ۱۲۲ نماینده مجلس نسبت به تعیین نمایندگان ویژه در سیاست خارجی و لزوم تبعیت از فرامین و توصیه‌های رهبر معظم انقلاب مبنی بر پرهیز از موازی کاری در این عرصه به صورت کتبی به رییس‌جمهور تذکر دادند. نمایندگان در تذکر خود تاکید کردند که انتصاب نمایندگان ویژه رییس‌جمهور در عرصه سیاست خارجی خلاف قانون است و لازم است رییس‌جمهور از توصیه‌های رهبر معظم انقلاب در این زمینه تبعیت کند.

اما در پاسخ به حجم گسترده‌ از انتقادات، رییس‌جمهور جایگاه نمایندگان ویژه را به مشاور تبدیل کرد و دو نفر دیگر را به لیست خود اضافه کرد،یعنی شمس‌الدین حسینی و محمد عباسی که به ترتیب به عنوان مشاوران رییس‌جمهور در امور آفریقا و آمریکای لاتین منصوب شدند؛ اگرچه در این باره هم حرف و حدیث‌هایی بود مبنی بر اینکه این وزیران، یعنی وزیر اقتصاد و وزیر وقت تعاون، تخصصی درباره مشاوره خارجی ندارند، اما این سمت‌ها به رغم انتقادات کماکان وجود دارند و احمدی‌نژاد هم در ادامه انتخاب مشاورانش، اکنون معاونت جدیدی را در مجموعه ریاست‌جمهوری با عنوان معاونت امور بین‌الملل ایجاد کرده است.

دهقانی: وقتی وزیر هست نیازی به معاون نیست

بنا بر اصل ۱۲۴ قانون اساسی «رییس‌جمهور می‌تواند برای انجام وظایف قانونی خود معاونانی داشته باشد» و در این زمینه شرطی برای رییس‌جمهور گذاشته نشده است، اما یک عضو هیات‌رییسه مجلس معتقد است که این حرکت با قانون اساسی مغایرت دارد. محمد دهقانی در این باره به خبرگزاری فارس گفت: مسوول امور بین‌الملل در دولت وزیر خارجه است و تعیین معاون در اموری که وزیر ‌وجود دارد، هم‌ موازی‌کاری است و هم پاسخگویی در برابر مجلس را ‌مخدوش می‌کند.

نماینده طرقبه و چناران اظهار کرد: برداشت ما از قانون اساسی این است که معاون در جایی توسط رییس‌جمهور قابل نصب است که در آن حوزه «وزیر» نداشته باشیم و در جایی و موضوعی که وزیر داریم و وزارتخانه برای آن تعیین شده، تعیین معاون با روح قانون اساسی مغایرت دارد.

این عضو هیات‌رییسه مجلس با بیان اینکه ما آنقدر در کشور کار داریم که به نظر نمی‌رسد لازم باشد به این امور بپردازیم، گفت: به نظر بنده آقای سعیدلو نباید این مسوولیت را می‌پذیرفت؛ چرا‌که مسوولیت معاونت امور بین‌الملل با «وزیر امور خارجه» است.

دهقانی بر همین اساس یادآور شد: اگر‌چه در قانون اساسی گفته شده که رییس‌جمهور می‌تواند به تعداد لازم معاون داشته باشد، اما این اصل قانون مقید به همه اصول قانون اساسی هم هست. به این معنا که نمی‌شود ما، هم وزیر فرهنگ داشته باشیم، هم معاون فرهنگی‌ یا هم وزیر خارجه داشته باشیم هم معاون امور بین‌الملل یا هم وزیر اقتصاد داشته باشیم هم معاون اقتصادی؛ این مساله با روح قانون اساسی مغایرت دارد و علت آن نیز ایجاد موازی‌کاری در امور کشور است و پاسخگویی را در برابر مجلس که از قواعد مسلم قانون کشور ماست، مخدوش می‌کند.

سخنان محمد دهقانی، اولین واکنش به حکم جدید محمود احمدی‌نژاد است و باید دید در روزهای آتی مجلسی‌ها چه رویکردی را در مواجهه با این اقدام رییس‌جمهور اتخاذ خواهند کرد.